Re: "Σοφία Σειράχ" (βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης)

[akerm]

Αποφυγή των αμαρτιών

Πεποίθησις και βασική διδασκαλία του Σειράχ είναι ότι η αμαρτία γενικά είναι πηγή ταραχής διά τον άνθρωπον. Οι τύψεις της συνειδήσεως, που αυτή προκαλεί στον αμαρτωλό, τον κάμνουν να ταλαιπωρείται και να υποφέρει αφάνταστα, αλλά και τον αποχωρίζουν από τον Θεό, την πηγή της ειρήνης. Διά τούτο καί βεβαιώνει:
«Μακάριος άνήρ, ος... ού κατενύγη έν λύπη άμαρτίας. Μακάριος ού ού κατέγνω ή ψυχή αύτού, και ος ούκ έπεσεν άπό τής έλπίδος αύτού» (ιδ', 1-2).
Είναι δηλαδή ευτυχισμένος ο άνθρωπος εκείνος, που κατορθώνει να μη αμαρτάνει. Διότι αυτός δεν δοκιμάζει την πίκρα και την ταραχή, που προκαλούν οι έλεγχοι της συνειδήσεως. Ευτυχισμένος επίσης είναι όποιος έχει ήσυχην την συνείδησή του, διότι αύτός δέν χάνει ποτέ την προς τον Θεό έλπίδα του.

[akerm]

Αμνησίκακοι καί φιλήσυχοι

Τις σοφές συμβουλές του, γύρω από δύο άλλες αφορμές διασαλεύσεως τής ψυχικής μας γαλήνης, μας δίδει ό Σειράχ στους ακόλουθους στίχους:
«Άφες άδίκημα τω πλησίον σου, και τότε δεηθέντος σου αί άμαρτίαι σου λυθήσονται. Άνθρωπος άνθρώπω συντηρεί όργήν, και παρά Κυρίου ζητεί 'ίασιν; Έπ' άνθρωπον ομοιον αύτω ούκ έχει έλεος, και περι τών άμαρτιών αύτού δείται; Αύτός σάρξ ών διατηρείμήνιν, τις έξιλάσεται τάς άμαρτίας αύτού;» (κη', 2-5).
«Απόσχου άπό μάχης, και έλαττώσεις άμαρτίας. άνθρωπος γάρ θυμώδης έκκαύσει μάχην, και άνήρ άμαρτωλός ταράξει φίλους και άνά μέσον είρηνευόντων έμβάλλει διαβολήν... Έρις κατασπευδομένη έκκαίει πύρ, και μάχη κατασπεύδουσα έκχέει αίμα. Έάν φυσήσης είς σπινθήρα, έκκαήσεται, και έάν πτύσης έπ' αύτόν, σβεσθήσεται. και άμφότερα έκ τού στόματός σου έκπορεύεται» (κη', 8-9,11-12).

Ξεκινά και πάλιν ο σοφός Σειράχ από την ορθή θέσιν ότι, αν ένας άμαρτάνη και δεν εξασφαλίζει συγχώρησιν από τόν Θεόν, δέν ήμπορεί νά αισθάνεται ειρηνικός. Καί συμβουλεύει τόν καθένα μας: Αν θέλης νά έχης είρήνην μέσα σου, συγχώρησε πρώτα στούς συνανθρώπους σου τά άδικήματα, πού σού έκαμαν, καί μετά προσευχήσου στόν Θεόν νά σού συγχώρηση τίς άμαρτίες σου. Διότι, άν ένας άνθρωπος διατηρή μέσα τού μίσος καί έχθραν έναντίον κάποιου άλλου άνθρώπου, μέ ποιάν παρρησίαν θά ζητήση άπό τόν Θεόν συγχώρησιν; Αν ένας δέν αίσθανεται συμπάθειαν πρός τούς όμοιοπαθείς συνανθρώπους του, πώς θά τόλμηση νά ζητήση τό έλεος τού Θεού διά τίς Ιδικές τού άμαρτίες;
«Και άφες ήμίν τά οφειληματα ήμών, ώς και ήμείς άφίεμεν τοίς όφειλέταις ήμών» (Ματθ. στ', 12), μοιάζει νά μάς λέγη στό σημείο αύτό καί ό Σειράχ.
Καί νά τονίζη σέ μάς ό,τι άκριβώς καί ό Κύριος μας έδίδαξε στήν Κυριακήν προσευχήν. Ότι δηλαδή πρέπει να ζητούμε άπο τον Θεον συγχώρησιν, μόνον καί έφ' όσον προηγουμένως καί εμείς έσυγχωρήσαμε στους άλλους όσα τυχον κακά μας έχουν κάμει.
Μέ τήν ίδιαν θέρμην μας συμβουλεύει ό σοφος Σειράχ, άν θέλουμε νά διατηρούμε τήν είρήνην τής ψυχής μας, νά άποφεύγουμε τίς φιλονεικίες καί κάθε άλλην άφορμήν συγκρούσεως μέ τούς συνανθρώπους μας. Διότι, όσοι συγκρατούν τον θυμόν τους, προφυλάσσουν τον έαυτόν τους άπο άμαρτίες, οί όποίες πάντα προκαλούν άναστατώσεις καί ταραχές. Αντίθετα ό( θυμώδεις καί οί ίδιοι ταράζονται καί άμαρτάνουν, άλλά καί τούς φίλους τους άναστατώνουν. Καί άνάμεσα σέ άνθρώπους, πού ζούν ειρηνικά, σκορπίζουν διαβολές καί διαταραχές. Καί κάθε έρις καί θυμός, άν δέν συγκρατηθή, άνάβει πυρκαϊάν. Καί κάθε βίαιη καί άσυγκράτητη λογομαχία είναι δυνατόν νά όδηγήση μέχρι καί τήν αίματοχυσίαν.
Τούτο φαίνεται καί άπο το έξής παράδειγμα. Πάνω σ' ένα σπινθήρα, άν φυσήσης, θά ανάψεις φωτιά, άν όμως φτύσεις, θά τον σβήσης. Όπως λοιπον μέ τά δυο αύτά πράγματα, το φύσημα καί το φτύσιμο, πού προέρχονται άπο το στόμα σου, έπιτυγχάνεις ή το άναμμα ή το σβήσιμο τής φωτιάς, έτσι καί μέ τον θυμον ή τά καλά σου λόγια ήμπορείς άντίστοιχα νά άνάψης ή νά σβήσης τήν φιλονεικίαν καί τήν ταραχήν.

[akerm]

Ολιγάρκεια

Σαν μέσο αποτελεσματικό διά να ειρηνεύουμε, ό Σειράχ μας συνιστά και την ολιγάρκειαν. Και γράφει δι' αυτήν τα ακόλουθα:
«Αρχή ζωής ύδωρ καί άρτος καί ίμάτιον καί οίκος καλύπτων άσχημοσύνην. Κρείσσων βίος πτωχού ύπο σκέπην δοκών ή έδέσματα λαμπρά έν άλλοτρίοις. Έπί μικρώ καί μεγάλω εύδοκίαν έχε, καί όνειδισμον παροικίας ού μή άκούσης» (κθ', 21 -23).
Τα πρώτα και απαραίτητα διά την συντήρηση της ζωής μας αγαθά είναι το νερο και το ψωμί. Παράλληλα απαραίτητα διά τους άνθρώπους είναι και τα ενδύματα και η κατοικία, διά να κρύβουν την γυμνότητά τους. Αύτο τονίζει ό σοφος Σειράχ. Και η άποψή του ταυτίζεται με τη διακήρυξη του Απ. Παύλου, ότι «έχοντες διατροφάς καί σκεπάσματα, τούτοις άρκεσθησόμεθα» (Α' Τιμ. στ', 8). Όταν δηλαδή έξασφαλίζουμε τις απαραίτητες διά τήν συντήρησίν μας τροφές καί έχουμε τά άναγκαία ένδύματα καί τήν κατάλληλη κατοικία, τότε πρέπει νά είμεθα εύχαριστημένοι καί ικανοποιημένοι.
Τονίζει επίσης ό Σειράχ ότι διά κανένα λόγον δεν μπορεί να θεωρηθεί εύτυχισμένος όποιος καταφεύγει σε άλλους και ζητά άπ' αύτούς δανεικά και έλεημοσύνες, διά να κάμη πιο άνετη τη ζωή του. Επειδή επίσης, πιστεύει ότι προτιμότερη είναι ή ζωή του φτωχού κάτω από ξύλινη στέγη, παρά τα πολυτελή συμπόσια σε ξένα σπίτια, διά τούτο και προτρέπει τον καθένα: να είσαι εύχαριστημένος και με τα πολλά καί με τα όλίγα. Έτσι ποτέ κανένας δεν θα σε κατηγορήσει ότι είσαι παράσιτο της κοινωνίας και ζής σε βάρος τών άλλων.