Μηνύματα, Μαρτυρίες και Αποκαλύψεις από την Παναγούδα

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

- Για να θερμανθή η καρδιά στην προσευχή

Οι ιερές εικόνες βοηθούν στην προσευχή



Γέροντα, όταν είμαι στενοχωρημένη, πώς θα βρώ παρηγοριά;

– Να καταφύγης στην προσευχή.

Και μόνον το κεφάλι σου να ακουμπήσης σε μία εικόνα, θα βρής παρηγοριά.

Κάνε το κελλί σου σαν εκκλησάκι με εικόνες που σε αναπαύουν, και να δής, θα βρίσκης μέσα σε αυτό πολλή παρηγοριά.


– Μερικές φορές, Γέροντα, κατά την ώρα της προσευχής ασπάζομαι τις εικόνες. Είναι σωστό;

– Σωστό είναι.

Κανονικά έτσι πρέπει να ασπαζώμαστε τις εικόνες:

Να ξεχειλίζη η καρδιά μας από αγάπη προς τον Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους, και να πέφτουμε,

να προσκυνούμε τις άγιες εικόνες τους.


Μια χρονιά , στις 26 Μαρτίου, που γιορτάζουμε την Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, προσευχόμουν όρθιος

μπροστά στις εικόνες του Χριστού και της Παναγίας.

Για μια στιγμή βλέπω τον Χριστό και την Παναγία να κινούνται σαν ζωντανοί!

«Χριστέ μου, είπα, ευλόγησέ με. Παναγία μου, ευλόγησέ με».

Καί, καθώς έπεφτα να προσκυνήσω, μια έντονη ευωδία γέμισε το κελλί.

Με έπιασε τρέλλα! Το χαλάκι που είχα στρωμένο κάτω, αν και ήταν γεμάτο χώμα, ακόμη και αυτό ευωδίαζε.

Έμεινα γονατιστός και ασπαζόμουν αυτό το χαλάκι. Τέτοια ευωδία!


– Γέροντα, όταν προσεύχωμαι, βοηθάει να φέρω στον νού μου την εικόνα του Χριστού;

– Κοίταξε, όταν προσεύχεσαι μπροστά σε μια εικόνα, η εικόνα βοηθάει, γιατί από την εικόνα περνάς

στο εικονιζόμενο πρόσωπο. (2)

Όταν όμως προσεύχεσαι νοερώς και είσαι σκυμμένη με κλειστά τα μάτια, δεν πρέπει να φέρνης στον νού σου

με την φαντασία σου εικόνες, γιατί μπορεί να το εκμεταλλευθή το ταγκαλάκι και να σου τα παρουσιάση σαν

οράματα, για να σε πλανήση και να σού κάνη κακό.


Ιδίως η ευχή καλά είναι να γίνεται με καθαρό νού, χωρίς λογισμούς ή παραστάσεις, έστω κι αν αυτές είναι

εικόνες του Χριστού ή παραστάσεις από την Αγία Γραφή, γιατί αυτό είναι επικίνδυνο, ιδιαίτερα για όσους έχουν

πολλή φαντασία και υπερηφάνεια.

Μόνον όταν έρχωνται ρυπαροί ή βλάσφημοι λογισμοί, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραστάσεις

από την Αγία Γραφή.

Η καλύτερη όμως «παράσταση» είναι η συναίσθηση της αμαρτωλότητός μας και της αχαριστίας μας.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
2012

(1) Το 1984.
(2) Βλ. Του εν Αγίοις Πατρός ημών Βασιλείου Αρχιεπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας, Περί του Αγίου Πνεύματος, κεφ. ΙΗ΄, PG 32, 149C. «Η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει». Η αναφορά της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου στο χωρίο αυτό του προσδίδει ιδιαίτερη σημασία για την σχέση της εικόνος με το πρωτότυπο.

[XAPA]

Το κομποσχοίνι: το αυτόματο όπλο κατά του διαβόλου



– Γέροντα, ποιά σημασία έχει το κομποσχοίνι;

– Το κομποσχοίνι είναι μια κληρονομιά, μια ευλογία, που μας έχουν αφήσει οι Άγιοι Πατέρες μας.

Και μόνo γι’ αυτό έχει μεγάλη αξία.

Βλέπεις, σε κάποιον αφήνει ο παππούς του κληρονομιά ένα ασήμαντο πράγμα και το έχει μετά σαν φυλαχτό,

πόσο μάλλον το κομποσχοίνι που μας το άφησαν κληρονομιά οι Άγιοι Πατέρες!

Παλιά, που δεν υπήρχαν ρολόγια, οι μοναχοί μετρούσαν την ώρα της προσευχής με το κομποσχοίνι,

αλλά οι κόμποι του κομποσχοινιού ήταν απλοί.





Κάποτε ένας ασκητής έκανε πολύ αγώνα, πολλές μετάνοιες κ.λπ.,

και ο διάβολος πήγαινε και έλυνε τους κόμπους του κομποσχοινιού του.

Έκανε - έκανε μετάνοιες ο καημένος και απέκαμε, γιατί δεν μπορούσε να τις μετρά,

αφού ο διάβολος του έλυνε συνέχεια τους κόμπους.

Τότε παρουσιάσθηκε Άγγελος Κυρίου και του δίδαξε πώς να πλέκη τους κόμπους,

ώστε σε κάθε κόμπο να σχηματίζωνται εννέα σταυροί.

Ο διάβολος μετά, ο οποίος τρέμει τον σταυρό, δεν μπορούσε να τους λύση.

Έτσι κάθε κόμπος του κομποσχοινιού έχει εννέα σταυρούς, που συμβολίζουν τα εννέα τάγματα των Αγγέλων.


– Γέροντα, τί σημαίνουν οι τριάντα τρείς, οι πενήντα, οι εκατό και οι τριακόσιοι κόμποι που έχουν τα κομποσχοίνια;

– Μόνον ο αριθμός τριάντα τρία είναι συμβολικός· συμβολίζει τα τριάντα τρία χρόνια που έζησε ο Χριστός επάνω στην γή.

Οι άλλοι αριθμοί απλώς μας βοηθούν να μετράμε τις μετάνοιες που κάνουμε ή πόσες φορές θα πούμε την ευχή.

Μερικές μηχανές έχουν ένα σχοινί με μια χειρολαβή στην άκρη καί, όταν θέλης να τις βάλης μπρός,

τραβάς μερικές φορές το σχοινί με δύναμη, μέχρι να ξεπαγώσουν τα παγωμένα λάδια.


Έτσι και το κομποσχοίνι είναι το σχοινί το οποίο τραβάμε μία-δύο-πέντε-δέκα φορές και ξεπαγώνουν

τα πνευματικά λάδια και παίρνει μπρός η πνευματική μηχανή της αδιαλείπτου προσευχής,

οπότε δουλεύει μετά μόνη της η καρδιά στην ευχή.

Αλλά, και όταν η καρδιά πάρη μπρός στην ευχή, και πάλι δεν πρέπει να καταργήσουμε το κομποσχοίνι,

για να μην παρακινηθούν και άλλοι να το καταργήσουν, ενώ δεν πήρε ακόμη μπρός η καρδιά τους στην ευχή.


– Όταν, Γέροντα, κρατώ το κομποσχοίνι μου και λέω την ευχή μηχανικά, μήπως υπάρχει κίνδυνος ανθρωπαρέσκειας;

– Αν κάνης κομποσχοίνι εξωτερικά από ανθρωπαρέσκεια,

ακόμη και τα χέρια σου να ξεφλουδίσης, σε τίποτε δεν θα σε ωφελήση.

Μόνον κούραση θα σου φέρη και την ψευδαίσθηση ότι δήθεν ασχολείσαι με την νοερά προσευχή.


– Γέροντα, εγώ δεν έχω συνηθίσει να κρατώ κομποσχοίνι.

– Το κομποσχοίνι να το κρατάς, για να μην ξεχνάς την ευχή, την οποία πρέπει να εργάζεσαι εσωτερικά, στην καρδιά.

Όταν μάλιστα βγαίνης από το κελλί σου, να θυμάσαι ότι ο εχθρός είναι έτοιμος για επίθεση.

Γι’ αυτό, να μιμήσαι τον καλό στρατιώτη που βγαίνοντας από το πολυβολείο

έχει πάντοτε «ανά χείρας» το αυτόματο όπλο.

Το κομποσχοίνι έχει μεγάλη δύναμη· είναι το όπλο του μοναχού και οι κόμποι είναι σφαίρες,

που «κρά-κρά» θερίζουν τα ταγκαλάκια.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

[XAPA]

Η πνευματική μελέτη προ της προσευχής



– Γέροντα, δεν σκιρτάει η καρδιά μου για την προσευχή καί όταν βλέπω να περνάη η ώρα χωρίς να κάνω τίποτε,
με πιάνει σφίξιμο και στενοχώρια.

– Μελετάς καθόλου προηγουμένως;


– Συνήθως όχι, Γέροντα.

– Γιατί; Δεν είπαμε να μελετάς πρώτα, για να γλυκαθή η καρδιά;

Εσύ δεν τρώς πνευματικά, γι’ αυτό δεν γλυκαίνεσαι.

Λίγη μελέτη από την Αγία Γραφή ή τον Ευεργετινό (1) ή το Γεροντικό πριν από την προσευχή,

έστω δυό-τρείς σειρές, θερμαίνει και γλυκαίνει την καρδιά και έρχεται η όρεξη για τα πνευματικά.


Καπακώνονται οι μέριμνες, και ο νούς μεταφέρεται σε θείο χώρο.

Το Γεροντικό σε μεταφέρει στην Θηβαΐδα (2) και στην Νιτρία (3) και νιώθεις να βρίσκεσαι κοντά στους Αγίους Πατέρες.

Επίσης, το Λειμωνάριον, η Φιλόθεος Ιστορία, το Λαυσαϊκόν, ο Μοναχισμός της Αιγύπτου, διαβάζονται εύκολα,

αλλά είναι και στερεά τροφή.


– Γέροντα, δίνω περισσότερο χρόνο στην μελέτη πατερικών βιβλίων παρά στην προσευχή.

– Να κάνης λιγώτερη μελέτη, περισσότερη καθημερινή παρακολούθηση του εαυτού σου και ευχή.

Γιατί αλλιώς, μόνο με την μελέτη, μένει άκαρπος κανείς, εάν δεν εργασθή

και δεν ζητήση την θεία επέμβαση, την Χάρη του Θεού.

Η μελέτη πατερικών βιβλίων βοηθάει όταν προηγήται της προσευχής.

Γι’ αυτό να διαβάζης τόσο, όσο σού χρειάζεται, για να κατανυγής και να παρακινηθής στην προσευχή.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Ευεργετινός: Συλλογή διδαχών και διηγήσεων διαφόρων Αγίων Πατέρων, την οποία συνέθεσε κατά τον 11ο αι. ο μοναχός Παύλος, ιδρυτής, κτίτορας και ηγούμενος της Ιεράς Μονής «Παναγίας της Ευεργέτιδος» στην Κωνσταντινούπολη, από την οποία έλαβε η συλλογή την επωνυμία «Ευεργετινός».
(2) Θηβαΐδα: Η ανωτέρα Αίγυπτος που είχε πρωτεύουσα τις Θήβες. Στις ερήμους της περιοχής αυτής αναπτύχθηκε από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους ο ασκητισμός.
(3) Νιτρία: Κοιλάδα της Αιγύπτου προς την Λιβυκή έρημο, με πολλές λίμνες άλατος και νίτρου. Υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα των πρώτων χρόνων του Μοναχισμού.

[XAPA]

Το Θεοτοκάριο πολύ βοηθάει στην προσευχή



– Γέροντα, πώς θα αγαπήσω την Παναγία;

– Να διαβάζης κάθε μέρα το Θεοτοκάριο (1) .

Αυτό θα σε βοηθήση πολύ να αγαπήσης την Παναγία.

Και να δής η Παναγία μετά!... Θα σου δώση μεγάλη παρηγοριά!


– Γέροντα, η Γερόντισσα μου είπε πώς χρειάζομαι αφύπνιση. Τί είναι εκείνο που θα θερμάνη πάλι τον ζήλο μου;

– Να διαβάζης κάθε μέρα έναν κανόνα από το Θεοτοκάριο και θα δής, θα αποκτήσης λεβεντιά.

Αυτό να το κάνης σαν κανόνα.

Αν δεν μπορής να διαβάσης έναν ολόκληρο κανόνα, να διαβάζης το πρώτο τροπάριο από κάθε ωδή και

τα προσόμοια που βρίσκονται στο τέλος του κανόνα.


– Γέροντα, για να βοηθηθώ στην προσευχή, μπορώ να ορίζω ένα χρονικό διάστημα για προσευχή και να μη σταματώ να προσεύχωμαι, μέχρι να περάση ο χρόνος αυτός;

– Μπορείς σ’ αυτό το διάστημα να λές την ευχή και να κάνης ενδιάμεσα και μια Παράκληση ή να διαβάζης το Θεοτοκάριο.


– Γέροντα, πότε να διαβάζω το Θεοτοκάριο, το βράδυ ή το πρωί;

– Καλύτερα τις πρωινές ώρες, ώστε αυτά που διαβάζεις να τα έχης στον νού σου όλη την ημέρα.

Και στο διακόνημα μπορείς να διακόπτης λίγο την εργασία σου και να διαβάζης έναν κανόνα από το Θεοτοκάριο.

Το Θεοτοκάριο πολύ βοηθάει.

Θερμαίνεται η καρδιά, συγκινείται.

Θυμάμαι, ο Παπα-Κύριλλος (2) , ο Ηγούμενος της Μονής Κουτλουμουσίου,

δεν μπορούσε να συγκρατηθή από τους λυγμούς και τα δάκρυα, όταν διάβαζε το Θεοτοκάριο.

Και μόνον ένα νόημα από το Θεοτοκάριο μπορεί να αλλοιώση την ψυχή.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Θεοτοκάριον: Συλλογή εξήντα δύο υμνολογικών κανόνων προς την Υπεραγία Θεοτόκο, τους οποίους συγκέντρωσε ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης από χειρόγραφα του Αγίου Όρους και εξέδωσε το 1796.

(2) Βλ. Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Αγιορείται Πατέρες και Αγιορείτικα, έκδ. Ι. Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 132008, σ. 118-121.

[XAPA]

Η ψαλμωδία γλυκαίνει και ειρηνεύει την ψυχή



– Γέροντα, ενώ έχω καταλάβει πόσο βοηθάει η ευχή, δεν μπορώ να την λέω συνέχεια.

– Όταν δυσκολεύεσαι να πης την ευχή, να σιγοψάλλης.

Και η ψαλμωδία προσευχή είναι.

Η ψαλμωδία δίνει στην καρδιά μια απαλάδα, την γλυκαίνει και την θερμαίνει με τις πνευματικές της θερμίδες.

Έτσι δημιουργεί τις καλύτερες προϋποθέσεις για να λέη κανείς με όρεξη την ευχή.

Για μένα τα κουμπιά για την πνευματική ζωή είναι αυτά:

Λίγη μελέτη, αλλά δυνατή, ευχή, μετάνοιες, ψαλτική.


– Γέροντα, όταν κάνω εργόχειρο, ενώ έχω ησυχία, δεν λέω την ευχή.

– Προσπάθησε, όσο μπορείς, παράλληλα με το εργόχειρο που κάνεις,

να έχης ως εργόχειρο και την ευχή και την σιγανή ψαλμωδία.

Τώρα, για ένα διάστημα, στο ένα τρίτο του χρόνου που κάνεις εργόχειρο,

να λές την ευχή και στα υπόλοιπα δύο τρίτα, ενώ κάνεις εργόχειρο,

να ψάλλης διάφορα τροπάρια που σε συγκινούν.

Με την ευχή και την σιγανή ψαλμωδία θα διατηρής μέσα σου την θεία Χάρη.


– Όταν, Γέροντα, είμαι στενοχωρημένη, φέρομαι απότομα στις αδελφές και ύστερα πάλι στενοχωριέμαι για την άσχημη συμπεριφορά μου.

– Η σιγανή ψαλμωδία θα σε βοηθήση πολύ.

Να ψάλλης συνέχεια σιγανά και στο κελλί σου και στο διακόνημα.

Η ψαλμωδία ειρηνεύει την ψυχή.

Ακόμα και τα άγρια θηρία τα ημερεύει, πόσο μάλλον τον άνθρωπο!

Βλέπεις, το λιοντάρι, ο λύκος, όταν ακούσουν ψαλμωδία, κάθονται ήσυχα σαν αρνάκια και ακούνε ήρεμα.

Δεν λέω ότι εσύ είσαι άγρια, αλλά το ταγκαλάκι εκμεταλλεύεται την στενοχώρια σου και σε σπρώχνει να φερθής άσχημα.

Γι’ αυτό, αν ψέλνης σιγανά, θα αισθάνεσαι μια γλυκύτητα στην καρδιά και θα βλέπης τις αδελφές με άλλο μάτι, με αγάπη.


– Γέροντα, όταν με πνίγουν οι λογισμοί, δεν μπορώ ούτε να μελετήσω ούτε να προσευχηθώ.

– Δεν μπορείς να ψάλης λίγο σιγανά;

Σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν ψάλλη κανείς, μοιάζει με τον γεωργό

που έχει να θερίση μέσα στην ζέστη ένα χωράφι πνιγμένο στα αγκάθια, με τα στάχυα πεσμένα κάτω,

και εκείνος αρχίζει να θερίζη τραγουδώντας.

Με το τραγούδι ξεχνιέται και τελειώνει τον θέρο με χαρά.

Ωφελείται και από τον καρπό της λίγης παραγωγής, και νιώθει μετά ξεκούραση.


– Καμμιά φορά, Γέροντα, νιώθω μέσα μου ένα βάρος. Είναι πειρασμικό;

– Ξέρεις τί να κάνης;

Όταν νιώθης μέσα σου αυτό το βάρος, να μη δίνης σημασία, αλλά να λές:

«Επικράνθη ο Άδης, επικράνθη!» (1) και να σιγοψάλλης.

Έτσι ο πειρασμός θα φεύγη.

Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει ότι η ψαλμωδία είναι το όπλο του μοναχού, το οποίο διώχνει την λύπη (2) .

Κι εγώ σε όσους περνούν δοκιμασίες και είναι θλιμμένοι λέω να ψάλλουν διάφορα τροπάρια.


– Γέροντα, μερικές φορές μου έρχεται ένας επίμονος άσχημος λογισμός. Πώς να τον διώχνω;

– Να ψάλλης ένα «Άξιόν εστιν» και θα δής, το ταγκαλάκι θα παίρνη τα ναύλα του και θα φεύγη.

Η ψαλμωδία είναι περιφρόνηση στον διάβολο.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Λόγος Κατηχητικός εις το Άγιον Πάσχα, PG 59, 723.
(2) Πρβλ. Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου, Κλίμαξ, Λόγος ΙΓ΄, παρ. η΄ και ι΄, σελ. 81.

[XAPA]

Οι μετάνοιες βοηθούν περισσότερο από όλες τις πνευματικές ασκήσεις



Γέροντα, πονάει το σώμα σας;

– Όχι, γιατί κάνω… πνευματική γυμναστική.


– Δηλαδή, Γέροντα;

– Μετάνοιες, ευλογημένη!

Βλέπεις, οι κοσμικοί έχουν την σουηδική γυμναστική και οι μοναχοί τις μετάνοιες.

Οι κοσμικοί με την γυμναστική κάνουν σώμα υγιεινό και οι μοναχοί με τις μετάνοιες κάνουν ψυχή και σώμα υγιέστατα.

Οι καημένοι οι κοσμικοί δεν ξέρουν πόσο βοηθούν οι μετάνοιες

όχι μόνο στην υγεία της ψυχής αλλά και στην υγεία του σώματος.


Κάνουν καλό στα αρθριτικά, διώχνουν την μαλθακότητα, διώχνουν και τις αφύσικες κοιλιές,

σκορπούν γαλήνη και δίνουν μια λεβεντιά.

Παράλληλα όμως δίνουν στον άνθρωπο την δυνατότητα να ανέβη τα πνευματικά υψώματα των αρετών,

όπως θα ανεβαίνη και τα υψώματα των βουνών με πολλή άνεση, χωρίς να λαχανιάζη.


Οι μετάνοιες είναι απαραίτητες και για τον νέο και για τον ηλικιωμένο·

και γι’ αυτόν που έχει σαρκικό πόλεμο και για τον απαλλαγμένο από τέτοιον πόλεμο.

Όποιος έχει δυνατή κράση, πρέπει να κάνη περισσότερες μετάνοιες από έναν φιλάσθενο,

όπως και μία δυνατή μηχανή δουλεύει περισσότερο.

Ιδιαίτερα τους νέους, οι μετάνοιες τους βοηθούν να υποτάξουν την σάρκα.


Γι’ αυτό πάντοτε στους νέους λέω:

«Να κάνετε όσο περισσότερες μετάνοιες μπορείτε, και για τον εαυτό σας και γι’ αυτούς που είναι άρρωστοι

ή ηλικιωμένοι και δεν μπορούν να κάνουν μετάνοιες».

Οι μετάνοιες είναι προσευχή, αλλά συγχρόνως είναι και άσκηση

και βοηθούν περισσότερο από όλες τις άλλες πνευματικές ασκήσεις.


Εκτός από το ξεκίνημα της πνευματικής μας μηχανής για την προσευχή φέρνουν και πολλά άλλα καλά.

Το πρώτο απ’ όλα είναι ότι προσκυνούμε τον Θεό και Του ζητούμε ταπεινά το έλεός Του.

Το δεύτερο καλό είναι ότι με τις μετάνοιες ταπεινώνεται η άγρια σάρκα και έρχεται η ηρεμία και η απάθεια της σαρκός.

Και το τρίτο, μας δίνουν και την υγεία την σωματική, και έρχεται η διπλή υγεία στον άνθρωπο.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

[XAPA]

Με τις μετάνοιες ζητούμε από τον Θεό συγχώρηση και εκδηλώνουμε
την ευγνωμοσύνη μας



– Γέροντα, επειδή δυσκολεύομαι να κάνω μετάνοιες, δεν μου αρέσουν.

– Όταν κάνης μετάνοιες, να σκέφτεσαι ότι είσαι μπροστά στον Θεό και Τον προσκυνάς,

και έτσι θα αγαπήσης τις μετάνοιες.

Οι μετάνοιες για τον εαυτό μας ή για τους συνανθρώπους μας είναι το κυριώτερο εργόχειρο από όλα τα εργόχειρα

και είναι ένα εργόχειρο με ατέλειωτη δουλειά, αρκεί να έχη κανείς φιλότιμο να εργασθή στην μετάνοια.


Οι μετάνοιες γι’ αυτό λέγονται μετάνοιες· ταπεινωνόμαστε και ζητάμε συγχώρηση από τον Θεό,

όπως, όταν σφάλλουμε σε κάποιον, βάζουμε μετάνοια και λέμε «ευλόγησον».

Βοηθάει μάλιστα, όταν αρχίζουμε να κάνουμε τις μετάνοιες, να λέμε ταπεινά:

«Ήμαρτον, Κύριε, συγχώρεσέ με».


– Γέροντα, έχω βρει θεραπεία σε σωματικά και ψυχικά πάθη. Πώς να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στον Θεό;

– Την έχεις αυτήν την ευγνωμοσύνη;

Άμα την έχης πραγματικά, ήδη εκφράσθηκε.

Το κυριώτερο είναι να έχης μέσα σου ευγνωμοσύνη.

Από εκεί και πέρα μπορείς να την εκδηλώνης με άσκηση, με μετάνοιες κ.λπ.


Να, εκεί στο Καλύβι μου μαζεύονται καμμιά φορά ξένα γατάκια και τα ταΐζω.

Και όταν το βράδυ βγαίνω έξω, για να πάρω τα σημειώματα από το κουτί, δεν ξέρουν

πώς να εκδηλώσουν την ευγνωμοσύνη τους· έρχονται και χαϊδεύονται στα πόδια μου,

τρέχουν μπροστά από μένα, σκαρφαλώνουν πάνω στο κυπαρίσσι, ξανακατεβαίνουν,

κάνουν τούμπες, ξαναέρχονται στα πόδια μου.

Το ένα κάνει αυτό, το άλλο εκείνο.

Μήπως έχω εγώ ανάγκη από αυτές τις εκδηλώσεις;

Όχι, αλλά είναι κάτι που ξεπηδάει από μέσα τους, κι ας είναι ζώα.


Θέλω να πω ότι το κυριώτερο απ’ όλα είναι να έχη μέσα του ευγνωμοσύνη ο άνθρωπος·

μετά την εκδηλώνει με όποιον τρόπο αισθάνεται.

Όταν κινηθή κανείς στον χώρο της ευγνωμοσύνης, κάνει τις μετάνοιες από φιλότιμο,

από φτερούγισμα, από αγάπη για τον Χριστό.

Τότε δεν αισθάνεται κόπο, όπως δεν κουράζονται τα παιδάκια από τα τρελλά ξεσπάσματα

της καρδιάς τους, όταν χοροπηδούν, μόλις δούν τον πατέρα τους.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

[XAPA]

Οι μικρές και οι μεγάλες μετάνοιες



– Γέροντα, όταν κάνω κομποσχοίνι για κάποιον, πρέπει να το κάνω με σταυρό και μικρή μετάνοια;

– Ανάλογα με το τί θέλεις να προσφέρης. Ό,τι έχει περισσότερο κόπο, έχει μεγαλύτερη αξία.


– Όταν, Γέροντα, κάνουμε κομποσχοίνι με μικρή μετάνοια, πρέπει το χέρι να ακουμπάη στο έδαφος;

– Όχι, όταν κάνουμε κομποσχοίνι με μικρή μετάνοια, το χέρι φθάνει μέχρι το γόνατο και μετά σηκωνόμαστε όρθιοι.

Άλλο είναι οι μικρές μετάνοιες που κάνουμε, όταν προσκυνούμε τις εικόνες ή στην «Τιμιωτέραν» κ.λπ.

Τότε, αν μπορή κανείς, καλό είναι το χέρι να φθάνη στο έδαφος.


– Γέροντα, όταν κάνω τα κομποσχοίνια με σταυρό και μικρή μετάνοια, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ.

– Εγώ περισσότερο συγκεντρώνομαι, όταν κάνω τα κομποσχοίνια με σταυρό και μικρή μετάνοια.

Ξεχνιέμαι τόσο, που ύστερα, όταν τελειώσω τα κομποσχοίνια, μου πονάει το χέρι.


– Γέροντα, πώς πρέπει να κάνω τις μεγάλες μετάνοιες;

– Καλό είναι τις μεγάλες μετάνοιες να τις κάνης ολόκληρες· δηλαδή, ύστερα από κάθε μετάνοια να σηκώνεσαι όρθια.

Έτσι, και μεγαλύτερη υπόκλιση κάνεις στον Θεό, αλλά και πιο ξεκούραστο είναι αυτό για το σώμα.

Επίσης, να μην ακουμπάς τα χέρια κάτω με ανοιχτή την παλάμη, γιατί μπορεί να πάθουν ζημιά οι τένοντες,

αλλά κλειστά, με το εξωτερικό μέρος.

Καί, για να μη γίνωνται ρόζοι στα χέρια, να τις κάνης πάνω σε ένα μαλακό πατάκι.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

[XAPA]

«Ο αγωνιστής τρόπους μηχανεύεται»



– Γέροντα, βλέπω ότι, καθώς τα χρόνια περνούν, το κουράγιο λιγοστεύει και δεν μπορώ να κάνω πολλές μετάνοιες.

– Είναι φυσικό, όσο περνάει η ηλικία, οι σωματικές δυνάμεις να ελαττώνωνται σιγά-σιγά.

Συνέχισε φιλότιμα τον αγώνα σου καί, όταν δεν μπορής να κάνης πολλές μεγάλες μετάνοιες,

να τις αντικαταστήσης με μικρές ή με την ευχή.


Μπορείς όμως και τις μεγάλες μετάνοιες να μην τις κάνης όλες μαζί.

Κάνε στην αρχή ένα εκατοστάρι κομποσχοίνι και ύστερα κάνε πέντε μετάνοιες.

Μετά από δέκα κομποσχοίνια θα έχης κάνει πενήντα μετάνοιες.

Ο τρόπος αυτός με τις εναλλαγές είναι ξεκούραστος αλλά και ωφέλιμος.

Αν πης στον άλλον να κάνη πενήντα μετάνοιες, θα σου πη:

«Ά, πώς θα κάνω τόσες πολλές μετάνοιες;».

Λίγες-λίγες όμως γίνονται εύκολα.



– Γέροντα, αυτές τις μέρες πονούν πολύ τα πόδια και η μέση μου.

– Αν κάνης λίγες μετάνοιες, θα σε βοηθήσουν.


– Και όταν πονάω, Γέροντα;

– Μόνη σου θα βρής τί σε βοηθάει, δοκιμάζοντας λίγο-λίγο.

Εγώ, όταν έχω δυσκολία με την μέση, δεν ορίζω στον εαυτό μου πόσες μετάνοιες θα κάνω,

αλλά κάνω, μέχρι να ...ανάψη κόκκινο φώς.

Τότε σταματώ και σε λίγο πάλι συνεχίζω, μέχρι να ξανανάψη κόκκινο φώς.


Θυμάμαι, ο Παπα-Τύχων (1) , όταν είχε γεράσει και δεν μπορούσε να σηκωθή όταν έπεφτε και έκανε μεγάλες

μετάνοιες, έδεσε ένα χοντρό σχοινί ψηλά στο ταβάνι και τραβιόταν από αυτό, για να σηκωθή.

Με αυτόν τον τρόπο συνέχισε να κάνη μετάνοιες και να προσκυνάη τον Θεό με ευλάβεια

μέχρι τις τελευταίες σχεδόν ημέρες της ζωής του.

«Ο αγωνιστής, λέει ο Αββάς Ισαάκ, τρόπους μηχανεύεται» (2) .



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Βλ. Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Αγιορείται Πατέρες και Αγιορείτικα, σ. 15-40.
(2) Πρβλ. Αββά Ισαάκ του Σύρου, Οι Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος ΚΘ΄, σ. 108.

[XAPA]

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ


- Οι προς Θεόν μεσίτες και προστάτες μας : Η Παναγία , Οι Αγγέλοι και οι Αγιοι


«Προσπάθησε ο νούς σου να βρίσκεται συνέχεια στoν Χριστό, στην Παναγία,
στους Αγγέλους καί στους Αγίους, στον Ουρανό».



ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Παναγία, η Φιλόστοργη Μητέρα μας

Η ευλάβεια προς την Παναγία



Πέστε μας, Γέροντα, κάτι για την Παναγία.

– Τί να σας πω; Με φέρνετε σε πολύ δύσκολη θέση. Για να μιλήση κανείς για την Παναγία, πρέπει να Την ζήση.


– Γέροντα, και το όνομα της Παναγίας έχει δύναμη πνευματική, όπως το όνομα του Χριστού;

– Ναί. Όποιος έχει πολλή ευλάβεια στην Παναγία, ακούει το όνομά Της και αλλοιώνεται.

Ή, αν το βρη κάπου γραμμένο, το ασπάζεται με ευλάβεια και σκιρτάει η καρδιά του.

Μπορεί να κάνη ολόκληρη Ακολουθία με έναν συνεχή ασπασμό στο όνομα της Παναγίας (1) .

Και όταν προσκυνά την εικόνα Της, δεν έχει την αίσθηση ότι είναι εικόνα, αλλά ότι είναι η ίδια η Παναγία,

και πέφτει κάτω λειωμένος, διαλυμένος από την αγάπη Της.



– Γέροντα, να μας λέγατε κάτι από το προσκύνημά σας στην Παναγία της Τήνου.

– Τί να πώ; Μια τόσο μικρή εικόνα κι έχει τόση Χάρη!

Δεν μπορούσα να ξεκολλήσω από κοντά της.

Παραμέρισα λίγο, για να μην εμποδίζω τους άλλους που ήθελαν να προσκυνήσουν.


– Μερικοί, Γέροντα, σκανδαλίζονται από τα πολλά αφιερώματα που έχουν οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας.

– Να σάς πω τί έπαθε μια φορά ένας πολύ απλός και ευλαβής προσκυνητής.

Πήγε στην Μονή Ιβήρων και προσκύνησε την Παναγία την Πορταΐτισσα.

Εκεί η εικόνα είναι γεμάτη φλουριά.

Στον γυρισμό, πηγαίνοντας για την Μονή Σταυρονικήτα, μπήκε σε λογισμούς.

«Παναγία μου, είπε, εγώ ήθελα να Σε δώ αλλιώς· απλή, όχι με φλουριά».


Τί παθαίνει εν τω μεταξύ; Τον έπιασε ένας πόνος δυνατός, ζαλίστηκε και έμεινε εκεί, στην μέση του δρόμου.

Άρχισε λοιπόν να ζητάη βοήθεια από την Παναγία:

«Παναγία μου, έλεγε, κάνε με καλά και θα σού φέρω δυο φλουριά!».

Τότε του παρουσιάσθηκε η Παναγία και του είπε:

«Έτσι μου τα έφεραν τα φλουριά. Μήπως εγώ τα ζήτησα; Μήπως τα ήθελα εγώ;».

Και αμέσως ο πόνος σταμάτησε.


Βλέπετε, επειδή είχε καλή διάθεση, πολλή πίστη, τον βοήθησε η Παναγία.

Εγώ μερικές φορές εκεί στο Καλύβι, όταν θέλω να προσευχηθώ στην Παναγία, σκέφτομαι:

«Πώς να πάω με άδεια χέρια να Την παρακαλέσω;».

Κόβω λίγα αγριολούλουδα, τα πηγαίνω στην εικόνα Της και λέω:

«Παναγία μου, πάρε αυτά τα λουλούδια από το Περιβόλι Σου».


Πριν πάω στο Άγιον Όρος, άκουγα να λένε ότι είναι «τό Περιβόλι της Παναγίας»

και περίμενα να δώ λουλούδια, δένδρα οπωροφόρα κ.λπ.

Όταν πήγα και είδα άγριες καστανιές, κουμαριές, κατάλαβα ότι είναι πνευματικό το Περιβόλι της Παναγίας.

Αργότερα ένιωσα μέσα σε αυτό και την παρουσία Της.



– Πώς θα αισθανθώ, Γέροντα, την παρουσία της Παναγίας, για να μου θερμάνη την καρδιά;

– Μια που φέρεις το όνομα της Μεγάλης Μητέρας του Χριστού και κατά χάριν Μητέρας όλων των ανθρώπων,

να Την επικαλήσαι συνέχεια:

«Παναγία μου, να λές, Εσύ που καταδέχτηκες να έχω το όνομά Σου, βοήθησέ με να ζήσω όπως είναι ευάρεστο σ’ Εσένα.

Άλλοι μόνον το όνομά Σου ακούνε και συγκινούνται, κι εγώ τί κάνω;».

Εύχομαι η Παναγία να μένη συνέχεια κοντά σου και να σε σκεπάζη σαν το κλωσσοπούλι

κάτω από τα Αγγελικά φτερά Της.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Ο Γέροντας από πολλή ευλάβεια στην Παναγία κάποιες φορές ασπαζόταν διαρκώς το όνομά Της.