Η Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη Μας

Ο πνευματικός πόνος είναι χαρά πνευματική



– Γέροντα, πώς μπορεί να κρατήση κανείς μέσα του την χαρά;

– Αν τα αντιμετωπίζη όλα πνευματικά.

Τότε ακόμη και οι αρρώστιες και οι δοκιμασίες δεν του αφαιρούν την χαρά.


– Γέροντα, δεν πρέπει ο άνθρωπος να έχη απαλλαγή από τα πάθη του, για να αντιμετωπίζη τις δοκιμασίες πνευματικά;

– Και όταν κανείς δεν έχη απαλλαγή από τα πάθη και περνάη δοκιμασίες, στενοχώριες, πάλι μπορεί να είναι χαρούμενος.

Εάν σκεφθή ότι οι στενοχώριες αυτές είναι το φάρμακο για τα πάθη του, τότε τις δέχεται με χαρά,

όπως ο άρρωστος δέχεται ευχάριστα το πικρό φάρμακο με την ελπίδα ότι θα γίνη καλά.


– Πώς συνδυάζονται, Γέροντα, η χαρά και ο πόνος;

– Στην πνευματική ζωή συμβαίνει κάτι το παράδοξο:

Όταν ο άνθρωπος υπομένη για την αγάπη του Χριστού, ακόμη και μαρτύριο, πλημμυρίζει η καρδιά του από θεία ηδονή.

Το ίδιο, και όταν συμμετέχη στο Πάθος του Κυρίου.

Όσο δηλαδή σκέφτεται ότι ο Χριστός σταυρώθηκε για τις αμαρτίες μας και πονάει, τόσο ανταμείβεται με θεία αγαλλίαση.

Πονάει-αγάλλεται, πονάει-αγάλλεται.

Και όσο περισσότερο πονάει, τόσο μεγαλύτερη χαρά έχει.

Νιώθει σαν να τον χαϊδεύη ο Χριστός και να του λέη: «Μη στενοχωριέσαι, παιδάκι μου, για μένα».

Μια αδελφή έλεγε: «Δεν θέλω χαρά· θέλω να στενοχωριέμαι για τον Χριστό.

Αφού ο Χριστός σταυρώθηκε για μένα, πώς εγώ να χαίρωμαι;


Γιατί ο Χριστός μου δίνει χαρά;».

Ζούσε καταστάσεις πνευματικές καί, όσο συμμετείχε στο Πάθος του Χριστού και στενοχωριόταν φιλότιμα,

τόσο πιο πολλή χαρά της έδινε ο Χριστός. Την είχε παλαβώσει!

Η σταύρωση προηγείται πάντοτε της αναστάσεως και φέρνει νίκη.

Ο σταυρός φέρνει δόξα.

Ο Χριστός, αφού ανέβηκε πρώτα στον Γολγοθά με τον Σταυρό και αφού σταυρώθηκε, μετά από τον Σταυρό ανέβηκε στον Πατέρα.

Και τώρα ο Εσταυρωμένος Χριστός γλυκαίνει τις πίκρες των ανθρώπων και ο σταυρωμένος άνθρωπος μιμείται τον Θεάνθρωπο Ιησού.

Ο Καλός μας Ιησούς πήρε μαζί με όλη την αμαρτία του κόσμου και όλες τις πίκρες

και μας άφησε την χαρά και την αγαλλίαση, την οποία αισθάνεται όποιος έχει απεκδυθή

τον παλαιό του άνθρωπο και ζη πλέον μέσα του ο Χριστός.

Τότε ζη μέρος της χαράς του Παραδείσου επί της γής, καθώς λέει το Ευαγγέλιο: «Η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστιν». (1)

Ευχαριστώ τον Θεό που με αξίωσε να γνωρίσω πολλούς τέτοιους ανθρώπους

και Τον παρακαλώ να με βοηθήση να μην Τον λυπήσω,

τουλάχιστον στο εξής, έστω κι αν δεν αξιωθώ τέτοιες καταστάσεις.

Εύχομαι να έχετε πάντοτε την πνευματική χαρά σ᾿ αυτήν την ζωή,

και στην άλλη, την αιώνια, να χαίρεσθε μόνιμα πια κοντά στον Χριστό. Αμήν.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1. Λουκ. 17, 21.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Διάκριση, η κορωνίδα των αρετών

Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση είναι και η διάκρισή μας



– Γέροντα, γιατί οι Πατέρες λένε ότι η αρετή της διακρίσεως είναι «μείζων πασών των αρετών»; (1)

– Η διάκριση δεν είναι απλώς μια αρετή· είναι η κορώνα, το στεφάνι, των αρετών.

Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση, ανάλογη με την ποιότητα των αρετών μας, είναι και η διάκρισή μας.

Αν οι αρετές μας είναι χάρτινες, χάρτινο θα είναι και το στεφάνι τους, η διάκριση δηλαδή που θα έχουμε.

Αν οι αρετές μας είναι από μπρούντζο, μπρούντζινο θα είναι και το στεφάνι τους.

Αν είναι από χρυσό, χρυσό θα είναι και το στεφάνι τους.

Αν οι αρετές μας έχουν διαμαντόπετρες, διαμαντόπετρες θα έχη και το στεφάνι τους, η διάκριση.


– Γέροντα, τί είναι διάκριση;

– Διάκριση είναι η πνευματική όραση.

Και πνευματική όραση έχει εκείνος που έχει εξαγνισμένο νού· γι᾿ αυτό έχει και πνευματική διαύγεια και θείο φωτισμό.


– Γέροντα, ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει: «Με τα δύο μάτια βλέπουμε σωματικά και με την διάκριση βλέπουμε πνευματικά». (2)

– Έτσι είναι. Βλέπεις, αν τα μάτια μας είναι γερά, βλέπουμε καλά, ενώ, αν έχουμε μια πάθηση στα μάτια, δεν βλέπουμε καλά.

Το φως μας είναι ανάλογο με την υγεία των ματιών μας.

Το ίδιο συμβαίνει και στην πνευματική ζωή.

Ανάλογη με την πνευματική μας υγεία είναι και η πνευματική μας όραση, η διάκρισή μας.


– Γέροντα, πώς ανοίγουν τα μάτια της ψυχής;

– Με λάσπη δεν άνοιξε ο Χριστός τα μάτια του τυφλού; (3)

Αλλά, για να ανοίξουν τα μάτια της ψυχής μας, πρέπει να πετάξουμε από πάνω μας την λάσπη της αμαρτίας.

«Ιλύν γαρ εκτινάξας όμματος νόου», (4) δεν λέει;


Αν δεν πετάξουμε τον εαυτό μας και δεν ελευθερωθούμε από τον παλαιό μας άνθρωπο,

αλλά υπάρχη μέσα μας φιλαυτία, εγωισμός, ανθρωπαρέσκεια, δεν μπορούμε να έχουμε διαύγεια πνευματική.

Όσο προχωρεί ο άνθρωπος στην πνευματική ζωή, τόσο περισσότερο ανοίγουν τα μάτια της ψυχής του.

Ο νούς του λαμπικάρεται, διακρίνει καλύτερα τα σφάλματά του και τις πολλές ευεργεσίες του Θεού, ταπεινώνεται,

συντρίβεται εσωτερικά και έρχεται φυσιολογικά η Χάρις του Θεού, ο θείος φωτισμός, και αποκτά διάκριση.

Τότε σε κάθε περίπτωση βλέπει καθαρά ποιό είναι το θέλημα του Θεού και δεν σκοντάφτει στην πνευματική του πορεία.

Γιατί η διάκριση είναι το τιμόνι που οδηγεί τον άνθρωπο με ασφάλεια,

ώστε να μην ξεφεύγη από τον ίσιο δρόμο και να μην πέφτη ούτε από δεξιά ούτε από αριστερά.


– Όταν, Γέροντα, ξεκινάη κανείς από καλή διάθεση να κάνη κάτι καλό και τελικά φθάνη στα άκρα και γίνεται κακό, λείπει η διάκριση;

– Μπορεί να ξεκινάη καλά, αλλά, αν δεν προσέξη, μπαίνει ο εγωισμός μέσα και ξεφεύγει.

Όταν μπαίνη ο εαυτός μας, το εγώ μας, στις ενέργειές μας, δημιουργούνται εμπάθειες και μετά αλωνίζει ο διάβολος.

Γι᾿ αυτό να προσπαθήτε να ζήτε εσωτερικά, ταπεινά, να εργάζεσθε στην αφάνεια, για να έχετε τον θείο φωτισμό.

Όποιος ζη εσωτερικά, ταπεινά, ξεπερνάει τις ανθρώπινες μικρότητες, τους φανατισμούς κ.λπ.,

και γίνεται ζηλωτής με την καλή έννοια.


– Γέροντα, δυσκολεύομαι να διακρίνω ποιό είναι το σωστό σε κάθε περίπτωση.

– Έχεις ανάγκη από εξαγνισμό, για να έλθη η διαύγεια η πνευματική.

Να διαβάζης Λαυσαϊκό, Λειμωνάριο, Φιλόθεο Ιστορία και τον Αββά Βαρσανούφιο

και να καθρεφτίζης σ᾿ αυτά τον εαυτό σου, για να αποκτήσης πνευματικό αισθητήριο.

Τότε θα μπορής να ξεχωρίζης το χρυσό από το μπακίρι και θα γίνης χρυσοχόος πνευματικός.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1. Του εν Αγίοις Πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού, Λόγος ψυχωφελής και θαυμάσιος, Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, τόμος Β´, εκδ. «Αστήρ», Αθήναι 1975, σ. 237.
2. Βλ. Ιωάννου του Σιναΐτου, Κλίμαξ , Λόγος ΚϚ´, μέρος Β´, παρ. ο´, εκδ. «Αστήρ», Αθήναι 1970, σ. 145.
3. Βλ. Ιω. 9, 6.
4. Από τον ειρμό της α´ ωδής του ιαμβικού κανόνος της Πεντηκοστής.

Κάθε αρετή έχει ανάγκη από διάκριση



– Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ γράφει: «Ο Θεός ως προς την διάκρισιν λογίζεται την αρετήν». (1)

– Έτσι είναι.

Κάθε πράξη μας, για να είναι ευάρεστη στον Θεό, και κάθε αρετή, για να είναι πράγματι αρετή, έχει ανάγκη από διάκριση.

Η διάκριση είναι το άλας των αρετών.

Γι' αυτό και ο Χριστός μας λέει στο Ευαγγέλιο: «Πάσα θυσία αλί αλισθήσεται». (2)

Η άσκηση, ας υποθέσουμε, πόση διάκριση χρειάζεται!

Πρέπει να λάβη υπ᾿ όψιν του ο άνθρωπος τις δυνάμεις που έχει, την πνευματική του κατάσταση κ.λπ.

Αν ξεπεράση κανείς τα όρια, θα φθάση να μην μπορή να κάνη τίποτε και αυτό θα είναι εις βάρος όλης της πνευματικής του ζωής.

Γι᾿ αυτό οι Πατέρες λένε ότι τα υπέρμετρα είναι του διαβόλου. (3)

Για τον Μέγα Παΐσιο λ.χ. που μπορούσε να μείνη και είκοσι μέρες νηστικός, αν έκανε συνέχεια τριήμερα, αυτό δεν θα ήταν υπερβολή.

Για έναν όμως που τρέμουν τα πόδια του και δεν μπορεί να κρατήση το τριήμερο (4) ούτε μια φορά τον χρόνο,

αν θέλη να κάνη συνέχεια τριήμερα, αυτό είναι υπέρμετρο, ήγουν εκ του διαβόλου.


– Γέροντα, στην άσκηση καταλαβαίνω ότι χρειάζεται διάκριση, αλλά για τις άλλες αρετές δυσκολεύομαι να το καταλάβω. Θα μπορούσατε να μας πήτε ένα παράδειγμα;

– Να πάρουμε εσένα για παράδειγμα· εσύ έχεις καρδιά μάνας καί..., να πω και το πιο κάτω;


– Ναί, Γέροντα.

– Και τρόπο ...κακιάς μητρυιάς.

Έχεις τόση θυσία, τόση αυταπάρνηση, τόση καλωσύνη, και δεν έχεις διάκριση.

Δεν προσέχεις να δής ποιός είναι αυτός που σού μιλάει και τί ακριβώς θέλει·

δεν σκέφτεσαι πώς πρέπει να του φερθής, αλλά τον παίρνεις σβάρνα.

Ο άλλος όμως που δεν βλέπει την καρδιά σου αλλά την συμπεριφορά σου, στενοχωριέται.


– Δηλαδή, Γέροντα, τί πρέπει να κάνω;

– Να παρακαλάς τον Θεό να σού δίνη φώτιση, για να τα αντιμετωπίζης όλα με διάκριση.

Οπλίσου τώρα με την υπομονή και την προσευχή και σιγά-σιγά θα αποκτήσης και διάκριση.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

1. Αββά Ισαάκ του Σύρου, Οι Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος ΝΗ´, σ. 210-211.
2. Μάρκ. 9, 49.
3. Το Γεροντικόν, Αββάς Ποιμήν ρκθ´, σ. 97.
4. Τριήμερο: Οι τρεις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής κατά τις οποίες απέχουμε από τροφή και νερό.

Και η αγάπη χρειάζεται διάκριση


– Γέροντα, ο Αββάς Ποιμήν λέει: «Μάθε τί θέλει ο αδελφός και ανάπαυσέ τον». (1) Τί θέλει να πη ακριβώς;

– Εννοεί να μάθης τί ανάγκη έχει ο αδελφός σου, ο πλησίον σου, και ανάλογα να τον αναπαύσης, με την καλή έννοια.

Γιατί και η αγάπη χρειάζεται διάκριση.

Αν κάποιος λ.χ. είναι γαστρίμαργος, δεν πρέπει να του δίνης συνέχεια νόστιμα φαγητά, γιατί αυτό θα τον βλάψη.

Θα κάνης νόστιμο φαγητό για έναν που έχει ανορεξία, για να μπορέση να το φάη.

Ή, αν κάποιος έχη ζάχαρο και του δίνης γλυκά, αγάπη είναι αυτή;


– Γέροντα, πώς γίνεται να αγαπάη κανείς το ίδιο όλους τους ανθρώπους και να τους αγαπάη με διάκριση;

– Αγαπάει όλους το ίδιο, αλλά δεν εκδηλώνει την αγάπη του σε όλους το ίδιο.

Άλλον τον αγαπάει από μακριά, γιατί χρειάζεται να τον κρατήση σε απόσταση,

άλλον από κοντά, ανάλογα με το τί ωφελεί τον καθένα.

Σε έναν δεν πρέπει καθόλου να μιλήση, σε άλλον πρέπει να πη δυο λόγια, σε άλλον λίγα παραπάνω.


– Μπορεί, Γέροντα, η εκδήλωση της αγάπης μου να βλάψη τον άλλον;

– Αν ο άλλος έχη φιλότιμο και εσύ του δείξης πολλή αγάπη,

τότε αλλοιώνεται με την καλή έννοια και προσπαθεί με κάθε τρόπο να σε ευχαριστήση, να μη σε λυπήση.

Ο αναιδής όμως, αν του δείξης πολλή αγάπη, γίνεται ακόμη πιο αναιδής,

γιατί η πολλή αγάπη τους μεν φιλότιμους τους κάνει πιο φιλότιμους, τους δε αναιδείς τους κάνει πιο αναιδείς.

Οπότε, όταν δής πώς δεν βοηθάς με την αγάπη σου, την λιγοστεύεις με διάκριση· αλλά και αυτό από αγάπη το κάνεις.


– Γέροντα, υπάρχει περίπτωση να κάνω μία θυσία με καθαρά ελατήρια και να φθάσω στην αγανάκτηση;

– Ναί, γι᾿ αυτό η θυσία πρέπει να γίνεται με διάκριση.

Να προσέχης να μην ξεπερνάς την αντοχή σου, γιατί και οι σωματικές δυνάμεις έχουν όριο.

Όταν ξεπεράσης την σωματική αντοχή σου, τότε, αν κάποιος σού πή:

«τίποτε δεν έκανες απ᾿ το πρωί», μπορεί να πής μέσα σου: «Βρέ τον αχάριστο!

Εγώ απ᾿ το πρωί σκοτώθηκα στην δουλειά, κι αυτός λέει ότι δεν έκανα τίποτε!».

Έτσι πάνε όλα χαμένα.


– Άν, Γέροντα, προς στιγμήν μέσα μου αγανακτήσω, αλλά αμέσως σκεφθώ ότι συνέβη αυτό, γιατί τα ελατήριά μου δεν ήταν καθαρά, τότε πάλι τα χάνω όλα;

– Σ᾿ αυτήν την περίπτωση σού δίνει μια σπρωξιά το ταγκαλάκι κι εσύ του δίνεις μια σφαλιάρα.

Οπότε τρώει το ταγκαλάκι την σφαλιάρα και φεύγει.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

1. Πρβλ. Το Γεροντικόν, Αββάς Ποιμήν Ϟβ´, σ. 93.

Η διάκριση δεν έχει όρια και κανόνες



– Γέροντα, η διάκριση έχει ένα ορισμένο μέτρο;

– Όχι, η διάκριση δεν έχει ορισμένο μέτρο· δεν έχει όρια και κανόνες.

Έχει και το «όχι», έχει και το «ναί»· έχει και το λίγο, έχει και το πολύ.

Σε μια αδελφή που έχει διάκριση δεν χρειάζεται να της πής τί να κάνη ή πώς να μιλήση.

Κινείται πάντοτε σωστά, γιατί πάντοτε σκέφτεται πνευματικά.

Έχει θείο φωτισμό και αισθητήριο πνευματικό.


– Γέροντα, κάποια φορά μου είπατε ότι έχω στενοκεφαλιά. Τί ακριβώς εννοούσατε;

– Βλέπεις στενά τα πράγματα· κοιτάς μόνον τί πρέπει να γίνη και αδιαφορείς για τον άνθρωπο.

Στην Ακολουθία λ.χ. λές: «Η τάδε αδελφή πρέπει να σταθή εκεί και να ψάλη αυτό».

Δεν εξετάζεις αν έχη κουράγιο να σταθή κι αν μπορή να το ψάλη αυτό.

Να βλέπης πρώτα πότε και πώς πρέπει να εφαρμοσθή το «πρέπει» και ύστερα να ζητάς την εφαρμογή.

Δεν έχεις διάκριση, και γι᾿ αυτό τα αντιμετωπίζεις όλα ξερά, τυπικά.

Για να εφαρμόση κανείς σωστά τους κανόνες της Εκκλησίας και να ωφελήση τους ανθρώπους,

πρέπει να έχη πνευματική κατάσταση, για να έχη και πνευματική διάκριση.

Γιατί αλλιώς μένει στο γράμμα του νόμου· το γράμμα του νόμου όμως «αποκτείνει». (1)

Σού λέει ο άλλος: «Το Πηδάλιο (2) έτσι γράφει» καί, όπως τα βρίσκει γραμμένα, τα εφαρμόζει κατά γράμμα·

ενώ θα έπρεπε να εξετάζη την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.


Όπως έχω δεί, σε μια περίπτωση μπορεί να κρύβωνται και άλλες χίλιες περιπτώσεις.

Το επιτίμιο λ.χ. πρέπει να είναι ανάλογο με τον άνθρωπο, με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται,

με το σφάλμα που έκανε, με την μετάνοια που έδειξε και τόσα άλλα· δεν υπάρχει μία συνταγή, ένας κανόνας.

Η διάκριση, ο θείος φωτισμός, είναι το πάν σε όλες τις περιπτώσεις.

Γι᾿ αυτό πάντα εύχομαι, φώτιση-φώτιση να δίνη ο Θεός στον κόσμο.

«Χριστέ μου, λέω, έχουμε χάσει και το σπίτι μας και τον δρόμο που πάει σ᾿ αυτό.

Φώτισέ μας να βρούμε το σπίτι μας, τον Πατέρα μας.

Δώσε μας την θεία γνώση».



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1. Βλ. Β´ Κορ. 3, 6.
2. Συλλογή Κανόνων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία περιέχει τους Ιερούς Κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων, τους Αποστολικούς Κανόνες, καθώς και τους Κανόνες των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας, με σύντομη ερμηνεία. Την συνέταξαν κατά το 1793 ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και ο μοναχός Αγάπιος.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η ΚΑΛΗ ΑΝΗΣΥΧΙΑ


«Όταν δεν ξεχνούμε ότι
ο σκοπός μας εδώ στην γή
είναι η απόκτηση της Βασιλείας του Θεού,
τότε μπαίνει μέσα μας η καλή ανησυχία.
Αυτή η ανησυχία αργά ή γρήγορα θα μεταφέρη
τήν ψυχή μας στον πνευματικό χώρο,
όπου θα βρη άφθονο οξυγόνο,
θά ζωντανέψη και θα πετάξη ψηλά».



Καλή ανησυχία, η καλή αγωνία για τον «καλόν αγώνα» (1)


– Γέροντα, τί είναι η καλή ανησυχία;

– Η καλή ανησυχία είναι η καλή αγωνία για τον «καλόν αγώνα» (2).

Αγωνίζεται κανείς, παρακολουθεί τον εαυτό του, εντοπίζει τί εμποδίζει την πνευματική του πρόοδο,

προβληματίζεται, ζητάει, αν χρειάζεται, βοήθεια, και κάνει εργασία πνευματική.

Βλέπει λ.χ. ότι στην τάδε περίπτωση φέρθηκε υπερήφανα· αμέσως σκέφτεται:

«Πώς χτυπιέται η υπερηφάνεια; Με την ταπείνωση. Ταπείνωση λοιπόν».

Τάκ-τάκ, χτυπάει την υπερηφάνεια με το τσεκούρι.

Με λίγα λόγια ζητάει την εξέλιξη την πνευματική και κάνει εργασία πνευματική.

Βλέπεις, ο μαθητής τελειώνει την πρώτη δημοτικού, πηγαίνει στην δευτέρα,

τελειώνει το δημοτικό, πηγαίνει στο γυμνάσιο, στο λύκειο κ.λπ.

Αν δεν είναι καλός μαθητής, θα ζητήση βοήθεια.

Ή, για να μπή στο Πανεπιστήμιο, κάνει φροντιστήριο.

Μετά, για να πάρη το πτυχίο, διαβάζει εντατικά.

Στην συνέχεια μπορεί να κάνη μεταπτυχιακό, ύστερα διδακτορικό· μπορεί να πάη και στο εξωτερικό για περισσότερες σπουδές.

Και όλα αυτά τα κάνει, για να εξελιχθή σε μια επιστήμη.

Πόσο μάλλον στην πνευματική ζωή, που είναι η πνευματική επιστήμη, πρέπει να έχη κανείς ανησυχία για την πνευματική του εξέλιξη!

Η καλή ανησυχία είναι φτερούγισμα.

Δίνει στην ψυχή λεβεντιά, ζωντάνια· δεν φέρνει άγχος και στενοχώρια, αλλά παρηγοριά·

δεν είναι κόπος, δεν είναι αγωνία, αλλά ζήλος για αγώνα.

Εσείς μερικές φορές παρουσιάζετε μια στασιμότητα.

«Έτσι αγωνίζομαι, λέτε, σ᾿ αυτήν την κατάσταση βρίσκομαι», και μένετε εκεί.

Εντάξει· βρίσκεσθε σ᾿ αυτήν την κατάσταση.

Ένας Άγιος όμως τί θα έκανε σ᾿ αυτήν την περίπτωση;

Δεν υπάρχει αυτό το τίναγμα από μέσα σας· αυτό το φτερούγισμα.

Δεν έχετε αλλοιωθή εσωτερικά, γιατί δεν μπήκε μέσα σας ο μοχλός της καλής ανησυχίας, για να σάς τινάξη.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

1) Α´ Τιμ. 6, 12.
2) Ό.π.

Να πάρουμε στα ζεστά την σωτηρία της ψυχής μας



– Γέροντα, γράφετε στον βίο του Γέροντα Χατζη-Γεώργη: «Το ενδιαφέρον της σωτηρίας της ψυχής ταπεινώνει το σώμα και νεκρώνει τα πάθη» (1). Σ᾿ εμένα λείπει αυτό το ενδιάφερον;

– Βασικά ο νούς και η καρδιά σου δεν είναι εκεί.

Ο νούς και η καρδιά πρέπει να είναι συνέχεια στο πώς θα φθάσουμε στον προορισμό μας, στην Βασιλεία των Ουρανών.

Όταν πονάη η καρδιά για την σωτηρία της ψυχής, και ο νούς πηγαίνει εκεί που είναι ο πόνος της καρδιάς.


Ο πόνος είναι όλη η υπόθεση.

Και όταν πονάς, δεν θέλεις να φάς, δεν θέλεις να κοιμηθής.

Όποιος έχει καλή ανησυχία, παίρνει τα πράγματα στα ζεστά.

Φαίνεται όμως εσύ δεν έχεις βάλει ακόμη στόχο τον Ουρανό· έχεις στόχο την γή.

Δεν πήρες ακόμη στα ζεστά την σωτηρία της ψυχής σου.

Αλλά, αν δεν πάρουμε στα ζεστά την σωτηρία της ψυχής μας, τί θα πάρουμε;

Δεν μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι για την σωτηρία της ψυχής μας.

Πρέπει να μας απασχολή συνέχεια πώς θα σωθούμε.

Αν δεν μας απασχολή αυτό, θα μένουμε δεμένοι με τα γήινα και θα είμαστε συνέχεια βραχυκυκλωμένοι.


Όταν δεν ξεχνούμε ότι ο σκοπός μας εδώ στην γη είναι η απόκτηση της Βασιλείας του Θεού,

τότε μπαίνει μέσα μας η καλή ανησυχία.

Αυτή η ανησυχία αργά ή γρήγορα θα μεταφέρη την ψυχή μας στον πνευματικό χώρο,

όπου θα βρη άφθονο οξυγόνο, θα ζωντανέψη και θα πετάξη ψηλά.

Ο Θεός δεν έδωσε το μυαλό στον άνθρωπο, για να καταγίνεται συνέχεια με το πώς να βρη ταχύτερο μέσο

να πηγαίνη από την μια χώρα στην άλλη, αλλά, για να καταγίνεται πρώτα με το κυριώτερο:

πώς να φθάση στον προορισμό του, κοντά στον Θεό, στην αληθινή χώρα, στον Παράδεισο.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

1) Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Ο Γέρων Χατζη-Γεώργης, σ. 34.

«Δίδου σοφώ αφορμήν, και σοφώτερος έσται» (1)



– Γέροντα, τί μπορεί να κεντήση έναν άνθρωπο που είναι αδιάφορος, για να αρχίση να ζη πνευματικά;

– Πολλά μπορούν να τον κεντήσουν, όταν ο ίδιος θέλη να προχωρήση.

Αλλά, αν ο ίδιος δεν θέλη να προχωρήση, απλώς θα γεμίση πληγές από το κέντημα,

σαν μερικά βόδια που τα κεντάς με την βουκέντρα, για να πάνε πιο γρήγορα, αλλά δεν προχωρούν·

μόνον πληγώνονται από την βουκέντρα και δουλειά πάλι δεν βγάζουν.


– Γέροντα, αν κάποιος έχη καλή διάθεση και τον κεντάς, δεν θα βοηθήση και ο Θεός, ώστε κάτι να κάνη;

– Ναί, θα βοηθήση και ο Θεός, αλλά με ένα κέντημα πρέπει να τρέξη.

Αλλιώς κουράζεται κι εκείνος που τον κεντάει.

Όταν σκαλώνη κανείς συνέχεια στα ίδια, γιατί δεν θέλει να διορθωθή,

είναι πολύ κουραστικό για τον άλλον που προσπαθεί να τον βοηθήση.

Αν δεν μπή στον άνθρωπο η καλή ανησυχία, για να παίρνη στροφές και να δουλεύη πνευματικά,

δεν μπορεί να κάνη προκοπή πνευματική· μένει τετράγωνη ρόδα και θέλει κάθε τόσο σπρώξιμο.

Δίνεις μιά, «γκάπ», σταματάει· του ξαναδίνεις μιά, «γκάπ», πάλι σταματάει.

Πώς να πάη έτσι μπροστά;

Αν έχη να κάνη μια μακρινή πορεία, γίνεται με σπρώξιμο να την φέρη σε πέρας;

Και η πνευματική πορεία είναι μακρινή· δεν είναι εκατό ή διακόσια μέτρα, για να τον σπρώξουν και να προχωρήση.


– Γέροντα, πώς προκαλείται η καλή ανησυχία;

– Ας υποθέσουμε, διαβάζω ένα πνευματικό βιβλίο και μου κάνει εντύπωση κάποιο σημείο.

Σταματάω εκεί – σαν να βρίσκω ένα πετράδι και θέλω να δώ τί είναι – και το μελετώ.

Καθρεφτίζω σ᾿ αυτό τον εαυτό μου, ρωτάω μετά αν το κατάλαβα σωστά και προσπαθώ να το εφαρμόσω.

Στην συνέχεια ρωτάω αν το εφάρμοσα σωστά.

Έτσι σιγά-σιγά μαθαίνω να προχωράω σωστά στην πνευματική ζωή.


Ποιός μου είχε μιλήσει εμένα για Αββά Ισαάκ;

Ένας μπακάλης μου τύλιξε μια φορά μια ρέγκα σε ένα φύλλο από το περιοδικό «Αγιορειτική Βιβλιοθήκη».

Όταν την ξετύλιγα, έπεσε το μάτι μου στο κείμενο που ήταν γραμμένο στο χαρτί.

Ήταν από τον Αββά Ισαάκ.

Το πήρα, το στέγνωσα στον ήλιο, το διάβασα και με διέλυσε.

Με την ανάγνωση αυτήν πέρασα έναν χρόνο· το διάβαζα-τό ξαναδιάβαζα, κι έτσι αγάπησα τον Αββά Ισαάκ.

Αναρωτήθηκα αν υπάρχει βιβλίο.

Έψαξα και τρόμαξα να βρώ και να πάρω το βιβλίο στα χέρια μου.


Κι εσείς τόσα και τόσα διαβάζετε· δεν σάς κάνει κάτι εντύπωση;

Αυτό που σάς κάνει εντύπωση να το αντιγράφετε.

Αν το αντιγράψετε και το φέρνετε συχνά στον νού σας, δεν θα το ξεχάσετε εύκολα και θα το εφαρμόσετε.

Σε μερικούς λέω ένα-δυό λόγια και αμέσως γυαλίζουν τα μάτια τους.

Τα σημειώνουν σε ένα τόσο δά χαρτάκι, τα εφαρμόζουν και προχωρούν παραπέρα.

«Δίδου σοφώ αφορμήν, και σοφώτερος έσται» (2), δεν λέει ο Σολομών;


Και άλλοι, αν και έχουν ακούσει ένα σωρό και έχουν βοηθηθή πολύ, δεν κάνουν τίποτε, γιατί δεν μπήκε μέσα τους η καλή ανησυχία.

Έρχονται και μου κάνουν απλώς μια έκθεση της καταστάσεώς τους, χωρίς να έχουν την καλή ανησυχία για να αγωνισθούν.

Αυτό είναι μια ρηχή κατάσταση. Απορώ!

Δεν προβληματίζονται στην πνευματική ζωή; Δεν έχουν ερωτηματικά;

Από την στιγμή που μπαίνει στον άνθρωπο η καλή ανησυχία, παρατηρεί τί του λείπει, ρωτάει πώς θα το αποκτήση και ωφελείται.

Πώς θα μάθη κανείς, άμα δεν ρωτάη;


Ταξίδευα μια φορά με ένα ανδρόγυνο που είχαν μαζί τους και το παιδάκι τους.

Το παιδάκι σε όλη την διαδρομή δεν άφησε ήσυχο τον πατέρα του με τις ερωτήσεις του.

«Μπαμπά, εκείνο τί είναι; μπαμπά, εκείνο γιατί;». «

Πάψε, τον ζάλισες τον πατέρα σου», του λέει η μάνα.

«Άσ᾿ το το παιδί, λέει εκείνος· αν δεν ρωτήση, πώς θα μάθη;».

Έτσι και στα πνευματικά.


Για να καταλάβετε πιο καλά πώς εργάζεται πνευματικά αυτός που έχει καλή ανησυχία,

θα έπρεπε να σάς πω τί θέματα απασχολούν εδώ μια αδελφή.

Την βλέπω και την χαίρομαι.

Σε κάθε ερώτηση που μου κάνει, από καλή ανησυχία και όχι για να βρισκώμαστε σε συζήτηση,

χρειάζεται να γράψω ολόκληρο τετράδιο, για να της απαντήσω.

Έχει μεγάλη καλή ανησυχία, πιάνει πολλά, αγωνίζεται πολύ, γι᾿ αυτό και χαριτώνεται πολύ.

Όταν ο άνθρωπος ψάχνη να βρη που δεν πηγαίνει καλά και προσπαθή να διορθωθή,

ταπεινώνεται, έρχεται η Χάρις του Θεού και από εκεί και πέρα προχωράει κανονικά.


«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1) Παρ. 9, 9.
2) Ό.π.

Η καλή ανησυχία δεν σταματά ποτέ


– Γέροντα, ανησυχώ, μήπως δεν αγωνίζομαι σωστά.

– Έχεις άγχος;

– Όχι, αλλά γιατί έχω αυτήν την ανησυχία;

– Ευλογημένη, υπάρχει η ήσυχη ανησυχία και η ανήσυχη ησυχία.

Η καλή ανησυχία πρέπει πάντοτε να υπάρχη μέσα μας· άγχος να μην υπάρχη.

Όταν κανείς αγωνίζεται σωστά, ποτέ δεν μένει ευχαριστημένος από τον εαυτό του·

έχει συνέχεια μέσα του μια ανησυχία που προέρχεται από την φιλότιμη προσπάθεια που κάνει.


– Γέροντα, φθάνει κάποτε ο άνθρωπος που αγωνίζεται σε σημείο που να μην του χρειάζεται πια η καλή ανησυχία;

– Όχι, γιατί η καλή ανησυχία δεν σταματά ποτέ σ᾿ αυτήν την ζωή.

«Τρέχετε, ίνα καταλάβητε» (1) , λέει ο Απόστολος Παύλος.

Τρέχει ο άνθρωπος, όσο ζή, να βρη τον Χριστό, χωρίς να σταματά ποτέ.

Τρέχει και δεν νιώθει κούραση, αλλά χαρά.

Για να καταλάβετε, θα σας φέρω ένα παράδειγμα:

ένα καλό λαγωνικό, μόλις μυρισθή τον λαγό, δεν κάθεται άλλο κοντά στον κυνηγό·

αρχίζει να ψάχνη, για να βρη τον λαγό.

Τρέχει, σταματά λίγο, μυρίζει αριστερά–δεξιά, αρχίζει ξανά να τρέχη· δεν μπορεί να σταθή.

Ο νούς του είναι πώς να βρη τον λαγό· δεν χαζεύει.

Μεγαλύτερη χαρά έχει, όταν τρέχη, παρά όταν κάθεται.

Το τρέξιμο και το ψάξιμο του δίνει ζωή.

Έτσι κι εμείς αυτήν την εγρήγορση πρέπει να έχουμε.

Ο νούς μας να είναι συνέχεια στον Χριστό, αφού αυτός είναι ο στόχος μας.

Εμείς όμως, ενώ βρήκαμε τα αχνάρια, βρήκαμε τον δρόμο, ξέρουμε από που θα πάμε, για να συναντήσουμε τον Χριστό,

πολλές φορές στεκόμαστε· δεν προχωρούμε.

Αν δεν γνωρίζαμε τον δρόμο, δικαιολογημένα να σταματούσαμε.


Θυμάμαι, ο πατέρας μου στην Κόνιτσα είχε δυο λαγωνικά καλά εκπαιδευμένα.

Ο Γερο-Πρόδρομος ο Κορτσινόγλου, ο ψάλτης του Αγίου Αρσενίου, μια φορά του ζήτησε ένα κουταβάκι καλό από την ίδια ράτσα,

για να φυλάη τα ζώα του, να γαυγίζη δηλαδή, όταν θα πλησίαζε λύκος.

Ο πατέρας μου του έδωσε ένα.

Μια μέρα, ένας γείτονας του Κορτσινόγλου που αγαπούσε πολύ το κυνήγι, ήταν πολύ στενοχωρημένος,

γιατί αρρώστησε το σκυλί του και δεν μπορούσε να πάη να κυνηγήση.

Όταν το άκουσε ο Γερο-Πρόδρομος, του λέει: «Μη στενοχωριέσαι· θα σού δώσω το δικό μου σκυλί, είναι ράτσα Εζνεπίδη (2)».

Χαρούμενος ο γείτονας πήρε το σκυλί και ξεκίνησε για το κυνήγι.

Όταν έφθασε στο δάσος, κούνησε το χέρι του, όπως συνηθίζουν να κάνουν οι κυνηγοί, για να τρέξη το λαγωνικό,

αλλά εκείνο, αντί να τρέξη, γύριζε γύρω του, του έγλειφε τα πόδια και κοιτούσε τα χέρια του μήπως έχει ψωμί!

Βλέπετε, ήταν καλό σκυλί, από ράτσα, αλλά δεν είχε εκπαιδευθή, για να μπορή να πιάνη τον λαγό,

και γύριζε συνέχεια γύρω από τον κυνηγό.

Πιστεύω όμως ότι εσείς, αφού βρήκατε τα αχνάρια του Χριστού, θα τρέχετε συνέχεια να βρήτε τον Χριστό,

για να γεμίση η καρδιά σας τόσο πολύ από τον Χριστό, που να μην μπορήτε να Τον χωρέσετε και να λέτε:

«Φθάνει, Θεέ μου, δεν αντέχω άλλο».



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

(1) Α´ Κορ. 9, 24.
(2) Το επώνυμο του πατέρα του Γέροντα.

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ ΣΤ’

ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ


ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ


Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ


«Mακάριοι όσοι έπιασαν επαφή
μέ τον Ουράνιο Σταθμό
καί είναι δικτυωμένοι
μέ ευλάβεια με τον Θεό».




ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


- Η προσευχή είναι συνομιλία με τον Θεό

Μακάριοι όσοι έπιασαν επαφή με τον Ουράνιο Σταθμό



Γέροντα, τί σημαίνει για σας η προσευχή;

– Στέλνω σήμα, ζητώ βοήθεια.

Ζητώ συνεχώς βοήθεια από τον Χριστό, από την Παναγία, από τους Αγίους, για τον εαυτό μου και για τους άλλους.

Αν δεν ζητήσω, δεν θα μου δώσουν.

Θυμάμαι στον ανταρτοπόλεμο μας είχαν κυκλώσει σφιχτά χίλιοι εξακόσιοι αντάρτες.

Εμείς ήμασταν όλοι κι όλοι εκατόν ογδόντα στρατιώτες οχυρωμένοι πίσω από έναν βράχο.

Αν μας έπιαναν, θα μας σκότωναν.


Προσπάθησα να στήσω κεραία, για να πιάσω επαφή με το Κέντρο.

Δεν μπόρεσα· κοβόταν η κεραία από τα πυρά.

Ο λοχαγός φώναζε: «Άφησέ τα αυτά· έλα εδώ, βοήθησε να σβαρνίσουμε κανένα κιβώτιο χειροβομβίδες».

Γυρνούσε εν τω μεταξύ στα πολυβολεία και έκανε επιθεώρηση.

Μόλις έφευγε, έτρεχα πάλι στον ασύρματο.

Μέχρι να δώση αυτός εντολές, προσπαθούσα να στήσω κεραία και ξαναπήγαινα να βοηθήσω, για να μη φωνάζη.


Τελικά με ένα φτυάρι και ένα ξύλο έστησα την κεραία και κατάφερα να πιάσω επαφή.

Είπα δυο λέξεις. Εκείνο ήταν!

Το πρωί ήρθε η αεροπορία και μας έσωσε.

Μικρό πράγμα είναι εκατόν ογδόντα άνδρες να είναι περικυκλωμένοι από χίλιους εξακόσιους, και τελικά να σωθούν;

Από εκεί κατάλαβα την μεγάλη αποστολή του μοναχού, να βοηθάη με την προσευχή.


Λένε οι κοσμικοί:

«Τί κάνουν οι καλόγεροι; Γιατί δεν βγαίνουν στον κόσμο, να βοηθήσουν την κοινωνία;».

Είναι σαν να λένε σε έναν ασυρματιστή:

«Τί κάνεις εκεί με τον ασύρματο; Άφησε τον ασύρματο, πάρε ένα τουφέκι και έλα να πολεμήσης».

Σε τίποτε δεν μας ωφελεί η επικοινωνία με όλους τους σταθμούς όλου του κόσμου,

εάν δεν έχουμε την ουράνια επικοινωνία και επαφή με τον Θεό, για να ζητάμε και να παίρνουμε βοήθεια από Αυτόν.

Είναι μακάριοι όσοι έπιασαν επαφή με τον Ουράνιο Σταθμό και είναι δικτυωμένοι με ευλάβεια με τον Θεό.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012