Η θέση της γυναίκας στον Χριστιανισμό

[Ομολογητής]

Μια πολύ καλή προσέγγιση του θέματος.
Είναι μεγάλο, αλλά αξίζει να το διαβάσετε!

[Matina]

Η άγια ισαπόστολος και παρθένος Μαριάμνη αδελφή του Αποστόλου Φιλίππου(17 Φεβρουαρίου)



"Γυναίκα ανδρείαν τις ευρήσει; τιμιωτέρα δε εστί λίθων πολυτελών ή τοιαύτη". (Παροιμ. λα', 10).

Σκεπτικός κι απορημένος ο σοφός της Παλαιάς Διαθήκης διερωτάται:
"γυναίκα ανδρείαν τις ευρήσει"; Γυναίκα ευσεβή και γνωστική, γυναίκα πιστή και ενάρετη ποίος ημπορεί εύκολα να βρει;
Ποιος ημπορεί χωρίς κόπο να βρει και να παρουσιάσει εκπρόσωπο του γυναικείου φύλου, που να διακρίνεται δια ανώτερα ψυχικά χαρίσματα, να διαθέτει ψυχική αντοχή και δύναμη και να έχει αυταπάρνηση κι αγωνιστική διάθεση;
Ποιος ακόμη ημπορεί να βρει και να προβάλει γυναίκα αμετακίνητη στις υγιείς αρχές και πεποιθήσεις της, να μένει πιστή κι ακλόνητη σ' αυτές και στα συζυγικά της καθήκοντα;
Αλήθεια! Μια τέτοια, γυναίκα "τις ευρήσει;"

Σπάνιες, ναι! σπάνιες είναι αυτού του είδους οι γυναίκες, οι καλές γυναίκες.. Εκ πρώτης όψεως πολλές φαίνονται τέτοιες.
Αργότερα όμως αποδεικνύονται πολύ διαφορετικές. Και πολλοί που στην αρχή νόμισαν ότι βρήκαν μια τέτοια γυναίκα σαν πέρασε λίγος καιρός αντελήφθησαν με πόνο πόσο απατήθηκαν.
Γι' αυτό και ο σοφός προσθέτει: Η καλή και ενάρετη γυναίκα, η "ανδρεία" γυναίκα "τιμιωτέρα εστί λίθων πολυτελών".
Αυτή η γυναίκα αξίζει πιο πολύ από όλους τους επίγειους θησαυρούς και όλα τα πολύτιμα πετράδια.

Δυσεύρετο είδος στον προχριστιανικό κόσμο η ενάρετη γυναίκα. Δυσεύρετη και σπάνια. Όχι όμως και στη χριστιανική εποχή. Να αναφέρουμε ονόματα; Θα χρειαζόμασταν πολλές σελίδες. Περιοριζόμαστε σε ένα όνομα σε ένα αληθινό μαργαριτάρι, την αγία ισαπόστολο Μαριάμνη, την αδελφή του αγίου ενδόξου αποστόλου Φιλίππου. Η αγία αυτή παρθένος, που λείψανα του αδελφού της αγιάζουν το μαρτυρικό νησί μας, "τιμιωτέρα εστί λίθων πολυτελών". Γι' αυτήν κι οι γραμμές που ακολουθούν.

Η αγία αυτή παρθένος Μαριάμνη καταγόταν από την Βηθσαϊδά της Γαλιλαίος, την πατρίδα και των αποστόλων Ανδρέου και Πέτρου. Από τους ευλαβείς και ενάρετους γονείς της κληρονόμησε τόσο αυτή, όσο και ο αδελφός της Φίλιππος τον πλούτο της ευσέβειας των. Μετά την κλήση μάλιστα του αδελφού της στο αποστολικό αξίωμα, ολόκληρη η οικογένεια άρχισε να ζει εντονότερα τον πόθο της σωτηρίας. Η διδασκαλία του Κυρίου την οποία παρακολουθούσε όσες φορές ημπορούσε, βοήθησε την ευλαβή κόρη από τα πρώτα χρόνια της ζωής της να προσηλωθεί στου Θεού το θέλημα κι αυτό να κάμει βίωμα και ζωή της. Η ιδιαίτερη προς τον Κύριο αγάπη της, την έσπρωξε με επιμονή να αρνηθεί πολλές προτάσεις γάμου και να προτιμήσει ελεύθερη από οικογενειακές υποχρεώσεις, να ακολουθήσει τον αδελφό της στην ιεραποστολική του προσπάθεια και πορεία.

Μετά την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος ο αδελφός της Αγίας Φίλιππος, όπως και οι άλλοι απόστολοι, ξεκίνησε για να μεταφέρει κι αυτός - όπως λέγουμε σε άλλο μέρος - το μήνυμα της σωτηρίας εκεί όπου η αγάπη του Θεού τον είχε καλέσει. Με πίστη και πυρωμένη καρδιά ο πνευματέμφορος αυτός εργάτης της νέας πίστεως, συνοδευόμενος πάντα από τον φίλο του Βαρθολομαίο και την αδελφή του Μαριάμνη προχώρησε για να κηρύξει το Ευαγγέλιο του Χριστού σε διάφορες πόλεις και επαρχίες της Μικράς Ασίας. Με όπλο της τον ένθεο ζήλο και τη φλογερή αγάπη και αυταπάρνηση ακολουθεί κι η αγνή παρθένος Μαριάμνη τους δύο Αποστόλους στη μακρινή τους πορεία. Μαζί τους μοιράζεται τις χαρές και τις λύπες της ιεραποστολής, καθώς και τα πολλά βασανιστήρια από τη μανία και την αγριότητα των ειδωλολατρών.

Παρά τις δυσκολίες, τις αφάνταστες δυσκολίες που συναντούσαν όπου πήγαιναν, η ιεραποστολική ομάδα κήρυξε το Ευαγγέλιο της νέας ζωής σε πολλές πόλεις της Λυδίας, Φρυγίας και Παμφυλίας που είναι επαρχίες της Μικράς Ασίας. Με τα πολλά θαύματα με τα οποία η αγάπη του Θεού παραχωρούσε να συνοδεύεται το κήρυγμα των Αποστόλων, η επιτυχία της ομάδος υπήρξε πολύ μεγάλη. Αλλά και τα μαρτύρια και βασανιστήρια αφάνταστα. Σ' αυτό φυσικά είχε κι η αγνή κόρη το μερίδιο της. Μερίδιο ανάλογο της προσφοράς της και του ζήλου της.

Πολλοί συνηθίζουν να αποκαλούν ασθενές το γυναικείο φύλο. Κι είναι τούτο μια πραγματικότητα στις περιπτώσεις που η γυναίκα είναι αποκομμένη από την πηγή της δυνάμεως, τον Χριστό. Όταν όμως αυτή είναι συνδεδεμένη με τον κραταιά και παντοδύναμο Δημιουργό, τότε συμβαίνει όλως διόλου το αντίθετο. Τότε κι η λεπτή και αδύνατη κόρη γίνεται με τη μυστική δύναμη που της χαρίζει Εκείνος πανίσχυρη. Τότε εξαίσια κατορθώματα βλέπουμε να επιτελούνται και από τους πιο ασθενείς οργανισμούς. Κάτι τέτοιο βλέπουμε να γίνεται στη ζωή και τους αγώνες χιλιάδων νεαρών γυναικών του μαρτυρολογίου της Εκκλησίας μας. Σε όλες αυτές τις γυναίκες ευρίσκει πλήρη την εφαρμογή του ο λόγος του μεγάλου Πατρός της Εκκλησίας μας του ιερού Χρυσοστόμου. "Ουδέν ισχυρότερον γυναικός ευλαβούς και συνετής". Κάτι παρόμοιο βλέπουμε να γίνεται και στη ζωή της παρθένου Μαριάμνης για την οποίαν ομιλούμε.

'Ύστερα από πολλά χρόνια έντονης εργασίας η ευλογημένη ομάδα των ιεραποστόλων μας έφθασε και στην Ιεράπολη της Φρυγίας. Το κήρυγμα των Αποστόλων συνεκέντρωνε κάθε φορά πολλούς ακροατές. Κάθε βράδυ πλήθη από Έλληνες έτρεχαν να ακούσουν το κήρυγμα και να βαπτισθούν. Οι λόγοι του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού που είχε πει στον Φίλιππο και τον Ανδρέα, όταν αυτοί τον πλησίασαν εκεί που δίδασκε και του ανέφεραν ότι μερικοί Έλληνες προσήλυτοι στον Ιουδαϊσμό ήθελαν να Τον ιδούν, άρχισαν να πραγματοποιούνται. "Ελήλυθεν η ώρα, ίνα δοξασθή ο Υιός του άνθρωπου" (Ιωάν. ιβ', 29) είχε πει τότε ο Κύριος. Έφτασε δηλαδή η ορισμένη από τον Θεό ώρα, για να δοξαστεί ο Υιός του ανθρώπου. Να δοξαστεί με τη σταύρωση και την ανάληψη Του και να αναγνωριστεί ως Μεσσίας και Λυτρωτής από τους Έλληνες, που τη στιγμή εκείνη αντιπροσώπευαν όλο τον εθνικό κόσμο. Ευλογημένη και μεγάλη υπήρξε η ημέρα εκείνη.

Ευλογημένη και μεγάλη, γιατί ο ερχομός των Ελλήνων στην πίστη τη χριστιανική σήμαινε και προανήγγελλε τον θρίαμβο της νέας θρησκείας. Το φούντωμα του χριστιανισμού στις διάφορες πόλεις της Ελληνικής τότε Μικράς Ασίας ήταν επόμενο να εξεγείρει ενάντια στους ζηλωτές εργάτες και διδασκάλους της νέας πίστεως άγριο το μίσος και τη μανία του πονηρού. Ένα βράδυ λοιπόν, εκεί που ο απόστολος Φίλιππος μιλούσε και τα πλήθη των παρευρισκομένων κρεμόντουσαν λες από τα χείλη του, μερικοί φανατικοί ειδωλολάτρες άρπαξαν τον Φίλιππο και τους συνεργάτες του κι αφού τους βασάνισαν σκληρά τους οδήγησαν στους άρχοντες. Μια ψευτοδίκη που έγινε αμέσως κατέληξε στην απόφαση ο Φίλιππος να θανατωθεί κι οι άλλοι να βασανισθούν. Οι δήμιοι που περίμεναν άρπαξαν τον Απόστολο κι αφού τον βασάνισαν, τον έδεσαν από τους αστραγάλους και τον κρέμασαν σ' ένα δένδρο με το κεφάλι προς τα κάτω. Το ίδιο έκαμαν αργότερα και στον Βαρθολομαίο και τη Μαριάμνη.

Τα πλήθη των ειδωλολατρών με φωνές και ύβρεις παρακολουθούν το μαρτύριο των υπηρετών του Κυρίου ενώ αυτοί και από της θέσεως των εκείνης δεν παύουν να προσεύχονται και να εκζητούν από τον Πανάγαθο Θεό με όλη τους την ψυχή να τους συγχωρήσει.

Οικτίρμων και ελεήμων ο Κύριος, αλλά και τιμωρός. Εκεί που οι εχθροί του Χριστού διασκεδάζουν και χαίρονται με το μαρτύριο της Μαριάμνης και των Αποστόλων, έξαφνα ένας σεισμός συνετάραξε τη γη κι ένας μεγάλος αριθμός των παρευρισκομένων καταχώσθηκε στο βάραθρο που άνοιξε μπροστά τους. Με κλάματα και σπαρακτικές φωνές όσοι είχαν μείνει έξω από το χάσμα μετανοιωμένοι παρακαλούν τους μάρτυρες να τους συγχωρήσουν και να ζητήσουν από τον Θεό τους να τους σπλαγχνισθεί. Επειδή η μετάνοια τους ήταν ειλικρινής ο Πανάγαθος τους σπλαγχνίστηκε και σταμάτησε τον σεισμό, τους δε καταχωσθέντες έβγαλε έξω από το βάραθρο. Σ' αυτό έμεινε μόνον ο ανθύπατος και η γυναίκα του Έχιδνα για παραδειγματισμό όλων. Την ίδια ώρα μια θαυμαστή οπτασία έδωκε ακόμη μια απόδειξη της θείας του δυνάμεως. Μια κλίμακα φάνηκε εκεί να ενώνει τη γη με τον ουρανό. Αυτή ήταν η οδός της σωτηρίας γι' αυτούς, Τα πλήθη τρομαγμένα έτρεξαν και κατέβασαν την Μαριάμνη και τον Βαρθολομαίο από το μέρος που ήσαν κρεμασμένοι. Ο Φίλιππος συνέχισε να τους διδάσκει και να τους προτρέπει να μετανοήσουν και να βαπτισθούν. Πριν προλάβουν να τον κατεβάσουν η αγία ψυχή του πέταξε στον Ουρανό, στη χώρα της αιωνιότητας.

Ο απόστολος Βαρθολομαίος και η Μαριάμνη με σεβασμό πήραν το λείψανο και το έθαψαν ραίνοντας το με τα δάκρυα της στοργής και της ευγνωμοσύνης των βαπτισθέντων και της ιδικής των αγάπης. Ο Βαρθολομαίος, αφού τακτοποίησε τα της Εκκλησίας της Ιεραπόλεως εγκατέστησε εκεί επίσκοπο κάποιο Στάχυ και συνοδευόμενος από τη Μαριάμνη προχώρησε προς τη Λυκαονία κηρύττοντας τον λόγο του Θεού. Αργότερα μετέβη στις Ινδίες όπου συνέχισε το έργο του, και όπου είχε μαρτυρικό τέλος με σταυρικό θάνατο. Η Μαριάμνη μετά τη Λυκαονία επέστρεψε στην Παλαιστίνη στα μέρη του Ιορδάνου όπου και κοιμήθηκε ειρηνικά.
Τα μαρτύρια κι οι ταλαιπωρίες της μακράς περιοδείας της ιεραποστολικής ομάδος, αλλά και τα βάσανα κι οι ξυλοδαρμοί που δοκίμασε με τους Αποστόλους κι η πιστή Μαριάμνη δεν ημπόρεσαν να κάμψουν τον ζήλο της, ούτε να σταματήσουν την προσπάθεια της από του να ιδεί τις χιλιάδες των γυναικών από όπου επέρασε να επιστρέψουν στον Χριστό και να βαπτίζονται και να αποφασίζουν να ζήσουν τη χριστιανική ζωή.

Η γενναιοψυχία της παρθένου και ισαποστόλου κόρης αποτελεί υπέροχο παράδειγμα για κάθε γυναίκα και ιδιαίτερα για κάθε κόρη. Σήμερα που ένα μεγάλο μέρος της νήσου μας στενάζει κάτω από τη μπότα του πιο βάρβαρου κατακτητή, σήμερα που δεκάδες από τις εκκλησίες μας βεβηλώνονται καθημερινά από τον άπιστο εισβολέα, σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά το παράδειγμα της αυτοθυσίας της παρθένου κόρης και η υπομονή κι ο ζήλος της πρέπει να είναι πάντα μπροστά μας. Να μας διδάσκει. Να μας κατευθύνει εις νομάς σωτηρίους και να μας θυμίζει ότι μόνο κοντά στον Χριστό μπορεί να έχει νόημα η ζωή μας και μόνο κοντά στον Χριστό και με τον Χριστό θα μπορέσουμε να ιδούμε καλύτερες μέρες και την Κύπρο μας ξανά ελεύθερη, ευτυχισμένη, ευλογημένη. Αγία του Θεού Μαριάμνη, πρέσβευε υπέρ ημών των αμαρτωλών.
Αμήν.

[Matina]

Μια φορά και έναν καιρό μαζί μας επερπάτησε η Οσία Φιλοθέη...



Περπάτησε μαζί μας ή κυρά... Μια φορά κι ένα καιρό ήταν μια ηλιογέννητη καλότυχη βασιλοπούλα, πού ζούσε μέσα στα βελούδα, στα μετάξια καί στα όνειρα...
Ρηγουλα τ' όνομα της πού πα να πει βασιλοπούλα.
Παλάτι της, το αρχοντικό των Μπενιζέλων.
Νανούρισμα να κοιμηθεί το καλότυχο, ό «μαρμαρωμένος βασιλιάς».
Ετσι θα μπορούσε ν' αρχίσει κανείς ν' ανιστορεί το βίο της Άγιας Φιλοθέης, της Κυράς.
Οί χρόνοι πού γεννήθηκε ή Ρηγουλα ήταν οι χρόνοι πού «όλα τα 'σκιαζε ή φοβέρα καί τα πλάκωνε ή σκλαβιά».
"Ητανε τότες οι χρονιές πού «σβυσμένες όλες οι φωτιές οί πλάστρες μες στη χώρα».
"Ητανε τότες πού ό Σταυρός πολεμούσε με τα μισοφέγγαρα.
Μεγάλο το έχει του γονιού κι ή μόνη κληρονόμος ή Ρηγουλα, Πρέπει λοιπόν, ανάλογα στο γένος καί στα πλούτη της, να μορφωθεί ή μοναχοκόρη των Μπενιζέληδων.
Καί μεγαλώνει, βασιλοπούλα ίδια,ή Ρηγσύλα,καί φτάνει τη στιγμή πού οί γονείς όλου του κόσμου ονειρεύονται να παντρευτεί! Κακοπαντρεύεται όμως ή μοσχοθυγατέρα καί στον τρίτο χρόνο πεθαίνει ό άνδρας της. Μα κι οί γονείς της πέθαναν κι αυτοί καί μένει έτσι ολομόναχη στον κόσμο.
Τη θλίψη της, την πίκρα της, όμως, ή Ρηγουλα, την κάνει κινητήρια δύναμη.
Ή πίστη της νερό φουσκωμένο, μπόλικο, τρέχει καί πρίν φανεί ένας Κοσμάς Αιτωλός, πρίν έρθει ό Ευγένιος Βούλγαρης ό Μηνιάτης, πρώτη αυτή πιάνει το ασύλληπτο πώς όποιος χαθεί για την Όρθοδοξία πρέπει να θεωρηθεί χαμένος καί για το Γένος.
Πετάει μ' απόφαση τα ρούχα της Αθηναίας κυράς ή Μπενιζέλου, μαζί πετάει καί τ' όνομα της, το Ρηγουλα,
Φορεί τα ρούχα της καλογριάς, φορεί κι ένα καινούργιο όνομα: Φιλοθέη ή Αθηναία.
Καί ή μεγάλη περιουσία των Μπενιζέλων χρησιμοποιείται για να χτιστεί ό Παρθενώνας της Φιλοθέης.
Στήν αρχή έχει πλάι της τίς υπηρέτριες του πατρικού της, τις μαθαίνει τέχνη καί γράμματα.
Σιγά σιγά στην καρδιά της Τουρκοκρατημένης Αθήνας δημιουργείται μια Πρόνοια πού όμοια της καί πλάι της μονάχα ή Βασιλειάδα μπορεί να σταθεί.
Διακόσιες κοπέλλες, από τα πρώτα σπίτια της Αθήνας, αφήνουν μισοτελειωμένα τα προικόπανα κι έρχονται πλάι στην Κυρά.
Γιατί, Κυρά ονομάζουν οί Αθηναίοι την καλογριά τους.
Φτιάχνει το πρώτο γηροκομείο της Αθήνας πλάι στο μοναστήρι κι ανάβει έτσι το πρώτο φως μες στην Αθήνα.
Για τα παιδιά πάλι πού θα κρατήσουν όλο το βάρος του Ελληνισμού καί της Όρθοδοξίας, άλλο κτίριο, να μάθουν τέχνη, γράμματα, να μάθουν πώς είναι Χριστιανοί κι Έλληνες.
Καί μόλις μπαίνουν σε αυλάκι αυτά, σηκώνει τα μανίκια ή Φιλοθέη καί φτιάχνει Νοσοκομείο μα καί ξενοδοχείο με την παλιά την πρώτη έννοια της λέξης.
Για τους ξένους, τους γυρολόγους πού καθώς γύριζαν στον τόπο τους, λέγαν πώς κάτι καινούργιο γίνεται στην Αθήνα.

Κι ό οδοιπόρος πού πορευότανε κάτω από το λιοπύρι της Αττικής και ξεραίνονταν τα σωθικά του από τη δίψα έβρισκε πηγή να δροσιστεί αττ' το πηγάδι πού άνοιξε ή Κυρά έξω από την Αθήνα, το «Ψυχικό».
Την Κυρά πού την ξέρουν πια οί Έλληνες μα και οί Τούρκοι, πού ψάχνουν να βρουν αφορμή να την τσακίσουν την καλογριά.
Καί βρήκαν την αιτία:
Κάτι Ελληνοπούλες, πού τίς είχαν αρπάξει οί αλλόθρησκοι, θέλουν να σώσουν την πίστη τους. Προσπέφτουνε στην ηγουμένη.
Τίς κρύβει ή Κυρά, μα πιάνεται άπ' τους Τούρκους πού τη βασανίζουνε σκληρά «την πίστη σου ή τη ζωή σου».
Μα άρχοντες σεβαστοί μιλούν στους Τούρκους κι ήμερεύουνε έτσι τ' αγρίμια.
Καί λεύτερη ή καλογριά, ξεκινάει να πάει απέναντι στη Τζια να ετοιμάσει καί εκεί μοναστηράκι.
Εστία αντίστασης στον κατακτητή καί τον αλλόθρησκο.
Βράδυ, παραμονή του Διονυσίου του Αρεοπαγίτη ήτανε, συνάχτηκαν για ολονυχτία οί καλογριές καί τότες ήτανε πού σπάσανε τίς πόρτες οί αντίχριστοι.
Την πιάσανε, την χτύπησαν τόσο, όσες ήταν καί οί καλωσύνες της καί πεθαμένη, πες, την παρατήσανε.
Βοτάνια, γιατροσόφια της βάζαν στίς πληγές οί καλογριές μα ή βουλή του Θεού ήταν ν' αναπαυτεί ό εργάτης Του.
Στίς 19 Φεβρουαρίου ξεκουράστηκε.
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια ηλιογέννητη καλότυχη βασιλοπούλα, πού ζούσε μέσα στα βελούδα, στα μετάξια καί τα όνειρα.
Καί πούλησε τα βελούδα, τα μετάξια καί τα όνειρα.
Καί πούλησε τα βελούδα καί τα μετάξια καί τα 'κανε σπιτικό για τους κατατρεγμένους.
Μια φορά κι έναν καιρό, μαζί μας έπερπάτησε μια Γυναίκα, άξια Γυναίκα να την πεις, μαζί μας έπερπάτησε ή Όσια Φιλοθέη.

Γαλάτειας Γρηγοριάδου Σουρέλη''Πειραική Εκκλησία''Φεβρ.2001

[Matina]

Η μητρότητα ως διακονία της γυναίκας



(Γέροντος Σωφρονίου)

Η θέση της γυναίκας κατά τους περασμένους αιώνες ήταν εξαιρετικά δύσκολη, ενώ ακόμη ως τις ημέρες μας δεν έχει πλήρως τακτοποιηθεί. Σε όλα τα επίπεδα της ζωής το πρόβλημα αυτό αποδεικνύεται υπερβολικά πολύπλοκοκαι στο επίπεδο της κρατικής νομοθεσίας, και στο επίπεδο της δομής της κοινωνίας, και στο επίπεδο της κατανομής της εργασίας, και στο επίπεδο της εκπαιδεύσεως και της μορφώσεως, και στο επίπεδο τέλος της εκκλησιαστικής ζωής. Πολλά έχουν αλλάξει κατά τις τελευταίες δεκαετίες· από πολλές απόψεις η γυναίκα απέκτησε θέση ασύγκριτα καλύτερη από την προηγούμενη, αλλά ωστόσο δεν έχει βρει τη θέση της στην κοινωνία· δεν έχει βρεθεί πραγματικά το σωστό μέτρο για την αξιολόγησή της. Κατά τους προηγούμενους αιώνες ο άνδρας ήταν ο νομοθέτης, ο κύριος. Η γυναίκα όμως συχνά ήταν υπερβολικά υποβιβασμένη, και κατά την αναζήτηση αλήθειας και δικαιοσύνης όλοι όσοι επιθυμούσαν βελτίωση της θέσεως της γυναίκας είχαν τη σκέψη: να την εξισώσουν στα δικαιώματα με τον άνδρα σε όλα τα επίπεδα. Η οδός αυτή έδωσε υπέροχους καρπούς. Πολλές γυναίκες απέκτησαν μεγάλη μόρφωση, κατέχουν υπεύθυνες θέσεις στην κρατική μηχανή, άρχισαν να διαδραματίζουν ιστορικό ρόλο συμμετέχοντας στις εκλογές κυβερνήσεων. Στην οικογένεια επίσης η θέση της γυναίκας άλλαξε προς όφελός της.

Πραγματικά, όλα αυτά έτσι είναι. Αλλά μπορούμε άραγε να θεωρήσουμε λυμένα τα προβλήματα όχι μόνο της εργασίας της γυναίκας, αλλά ακόμη και της οικογενειακής θέσεώς της; Η πείρα της ιστορίας έδειξε ότι το τεράστιο σώμα της ανθρωπότητας αποτελείται από κύτταρα, και ένα τέτοιο κύτταρο είναι η οικογένεια. Στο μέτρο που τα κύτταρα είναι υγιή υγιαίνει και το σώμα.

Συνεπώς η υγεία στο τεράστιο σώμα της ανθρωπότητας εξαρτάται από την υγεία του κυττάρου του σώματος αυτού, της οικογένειας. Μπορούμε άραγε να θεωρήσουμε τη σύγχρονη θέση της ως ευτυχή; Λόγω του ότι η γυναίκα γίνεται οικονομικά εντελώς ανεξάρτητη, εργαζόμενη όπως εργάζεται κάθε άνδρας, πλήθυναν οι διαλύσεις των οικογενειών, δηλαδή τα διαζύγια. Και στην περίπτωση που δεν υπάρχει διάλυση της οικογένειας, όταν αναγκάζεται να εργασθεί η γυναίκα εκτός σπιτιού, πάλι υποφέρει η οικογένεια, εφόσον για τα παιδιά δεν υπάρχει στο σπίτι πλέον ουσιαστικά ούτε πατέρας ούτε μητέρα. Τα παιδιά μένουν αρκετή ώρα μόνα τους ή ανατρέφονται από συγγενικά ή ξένα χέρια ή ανατίθενται σε σχολεία για την ανατροφή τους. Βασικά όμως στερούνται της μητρικής στοργής. Αν η γυναίκα εργάζεται εξίσου με τον άνδρα, τότε πάλι καταργείται η δικαιοσύνη, επειδή η γυναίκα στην οικογένεια, παράλληλα με την εργασία, βαστάζει και άλλα βάρη, επιπρόσθετα καθήκοντα, επειδή ακριβώς αυτή είναι η μητέρα των παιδιών. Θα νόμιζε κάποιος ότι, επειδή η γυναίκα βαρύνεται από μεγαλύτερες ευθύνες και ασκεί πολυπλοκότερο ρόλο, σε αυτήν πρέπει να ανήκει το προνόμιο να «κατευθύνει» την οικογένεια. Ασφαλώς κάποιος πρέπει να κατευθύνει την οικογένεια, όπως και κάθε άλλο ανθρώπινο καθίδρυμα. Έτσι, σε πολλές οικογένειες ανακύπτει η πάλη για εξουσία, που πολύ συχνά γίνεται καταστροφική για την οικογένεια. Συνεπώς, οπού και αν στρέψουμε την προσοχή μας, παντού βλέπουμε υπερβολικά πολύπλοκα προβλήματα, και δεν πλησιάσαμε ακόμη στην επίλυσή τους.



Έκανα τις λίγες αυτές παρατηρήσεις, για να δω τα πράγματα έτσι όπως τα βλέπει η πλειονότητα των ανθρώπων. Νομίζω όμως ότι εμείς ως χριστιανοί βλέπουμε ακόμη και εκείνα που οι άλλοι δεν προσέχουν. Θεωρούμε ότι το σπουδαιότερο θέμα γενικά για κάθε άνθρωπο είναι το ερώτημα: Τί είναι ο άνθρωπος; Ποιός είναι ο προορισμός του; Γιατί και για ποιόν λόγο εμφανίστηκε στον κόσμο; Ποιός σκοπός υπάρχει μπροστά του; Ποιό είναι το νόημα της υπάρξεώς του; Αν δεν απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να λύσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε· ούτε σε ένα επίπεδο. Είναι αδύνατον για παράδειγμα να επιτύχουμε αληθινά δίκαια δομή της κοινωνίας χωρίς τη γνώση αυτή. Δεν μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα της κρατικής οργανώσεως, αν δεν έχουμε απάντηση στο κύριο αυτό ερώτημα. Όλη η ιστορία της ανθρωπότητας γράφεται με άσκοπη περιδίνηση, παράλογους πολέμους, άδικη καταπίεση του ισχυρού επάνω στον ασθενή, όπως βλέπουμε στον ζωικό κόσμο. Συνεπώς, τί είναι ο άνθρωπος; Την απάντηση στο ερώτημα αυτό την παίρνουμε από την Αγία Γραφή: «Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον, κατ’ εικόνα Θεού… άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς» (Γεν. 1,27). Και λίγο πιο κάτω διαβάζουμε: «Έπλασεν ο Θεός τον άνθρωπον, χουν από της γης, και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής, και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν» (Γέν. 2,7).

Αν λοιπόν ο Θεός δημιούργησε τον άνδρα και την γυναίκα ως ενιαία ανθρωπότητα, τότε είναι φυσικό ότι το θέμα της σχέσεως μεταξύ ανδρός και γυναικός ήταν και θα είναι πάντοτε ένα από τα σπουδαιότερα ζωτικά θέματα. Αν στρέψουμε την προσοχή μας στα φυσικά χαρίσματα της γυναίκας και τα συγκρίνουμε με τα αντίστοιχά τους στον άνδρα, θα δούμε από την μακρόχρονη πείρα ότι τα χαρίσματα αυτά είναι ποικίλα· κάποτε συμπίπτουν, ενώ κάποτε γίνονται συμπληρωματικά το ένα του άλλου. Γνωρίζουμε επίσης από την ιστορία και από την Αγία Γραφή ότι στην Ανατολή, όπου γεννήθηκαν όλες οι μεγάλες θρησκείες, η κυριότητα του άνδρα επάνω στη γυναίκα ήταν υπερβολικά ισχυρή. Η γυναίκα στη συνείδηση της Ανατολής ήταν κατά κάποιον τρόπο κατώτερο ον. Ακόμη και στο Ευαγγέλιο βλέπουμε παρόμοια χωρία, όπως για παράδειγμα: «Οι δε εσθίοντες ήσαν άνδρες ωσεί πεντακισχίλιοι χωρίς γυναικών και παιδίων» (Ματθ. 14,21). Ελάμβαναν υπ’ ό­ψιν μόνο τους άνδρες, ενώ τις γυναίκες ούτε καν τις μετρούσαν. Αλλά αυτό δεν το βλέπουμε μόνο στην Ανατολή.

Έτυχε να διαβάσω, όταν ήμουν νέος, κάποιες στατιστικές που έκαναν μερικοί Γερμανοί μορφωμένοι άνθρωποι για τον ρόλο του άνδρα και τον ρόλο της γυναίκας στην ιστορία του πολιτισμού. Οι πολυμαθείς αυτοί Γερμανοί παρουσίαζαν τα κατορθώματα του άνδρα ως άκρως σημαντικά (παρομοιάζοντάς τα ως όρη υψηλά), ενώ από τα κατορθώματα της γυναίκας σημείωναν μόνο μερικά που ούτως ή άλλως γράφτηκαν στην ιστορία του πολιτισμού.

Μου φαίνεται ότι η παρεξήγηση αυτή εμφανίστηκε ως συνέπεια της απώλειας της συνειδήσεως εκείνης, που περιέχεται στη Γραφή: «Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ’ εικόνα Θεού… άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς» (Γεν. 1,27). Αυτό το ξεχνούν όχι μόνο οι άνδρες, αλλά και οι ίδιες οι γυναίκες. Για να διορθώσουμε λοιπόν τη ζωή μας σε όλα τα επίπεδα της, αρχίζοντας από την οικογένεια, οφείλουν οι γυναίκες να ανυψωθούν με το πνεύμα και να φανερώσουν στον κόσμο την αυθεντική αξία τους, τον υψηλό ρόλο τους. Για την χριστιανική Εκκλησία το θέμα του ρόλου της γυναίκας γίνεται κάθε χρόνο διαρκώς οξύτερο.

Βλέπουμε ότι στις χώρες όπου ο άθεος κομμουνισμός διεξάγει ανοικτή πάλη εναντίον της Εκκλησίας με την εφαρμογή κάθε είδους εκβιασμών, διασώζει την Εκκλησία η ανδρεία των γυναικών, η αυτοθυσία τους, η ετοιμότητά τους για κάθε είδους παθήματα. Παντού παρατηρούμε ότι οι γυναίκες στις Εκκλησίες αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό. Μπορούμε να πούμε ότι στις Εκκλησίες κατά τις ακολουθίες οι γυναίκες συνιστούν την πλειονότητα, κάποτε τα τρία τέταρτα, κάποτε όμως και περισσότερο. Αν τώρα όλες οι γυναίκες αποχωρούσαν από την Εκκλησία, τότε αυτή δεν θα μπορούσε να υπάρχει, γιατί οι άνδρες που εκπληρώνουν υψηλή ποιμαντική διακονία, κατέχοντας υψηλές ιεραρχικές θέσεις, θα έμεναν ολιγάριθμοι και, με απλά λόγια, θα ήταν γι’ αυτούς από υλικής πλευράς αδύνατον να διατηρήσουν την Εκκλησία.

Συνεπώς ο ρόλος της γυναίκας στην Εκκλησία είναι μεγάλος, και όλοι μας πρέπει να σκεφτούμε το φαινόμενο αυτό. Στη χριστιανική μας διδασκαλία για τον άνθρωπο, μιλώντας θεολογικά, η γυναίκα παρουσιάζεται στο ίδιο ακριβώς μέτρο ως άνθρωπος, όπως και ο άνδρας. Οι δυνατότητες της διακονίας της μέσα στην ιστορία είναι απεριόριστες. Το γεγονός ότι ο Θεός Λόγος σαρκώθηκε από γυναίκα καταδεικνύει ότι η γυναίκα δεν είναι καθόλου μειωμένη ενώπιον του Θεού.

Εδώ όμως θέλω να εκφράσω το βασικότερο νόημα της ομιλίας μου. Όλα, όσα είπα μέχρι τη στιγμή αυτή, ήταν μόνο εισαγωγικά, για να σταθούμε όλοι σε σαφή πορεία σκέψεως. Αν μιλάμε για τη μεγάλη σπουδαιότητα της γυναίκας, τότε και οι ίδιες οι γυναίκες οφείλουν να δικαιώσουν τη σπουδαιότητά τους αυτή να δικαιώσουν τον εαυτό τους σε όλα τα επίπεδα της ζωής της ανθρωπότητος. Το ουσιωδέστερο όμως γι’ αυτές έργο, το σπουδαιότερο λειτούργημά τους, είναι η Μητρότητα: «Και εκάλεσεν Αδάμ το όνομα της γυναικός αυτού Ζωή, ότι αύτη μήτηρ πάντων των ζώντων» (Γεν. 3,20). Για να ανυψώσουν την ανθρωπότητα οι γυναίκες, πρέπει να φέρνουν στον κόσμο παιδιά με τον τρόπο που μας διδάσκει ο λόγος του Θεού. Υπάρχουν όμως δύο είδη γεννήσεως το ένα κατά σάρκα, το άλλο κατά πνεύμα. Ο Χριστός είπε στον Νικόδημο: «Το γεγεννημένον εκ της σαρκός σαρξ έστι, και το γεγεννημένον εκ του Πνεύματος πνεύμα έστι. Μη θαυμάσης ότι είπόν σοι, δει υμάς γεννηθήναι Άνωθεν» (Ιωάν. 3,6-7). Επειδή οι γυναίκες της εποχής μας έχασαν την υψηλή αυτή συνείδηση, άρχισαν να γεννούν προπαντός κατά σάρκα. Τα παιδιά μας έγιναν ανίκανα για την πίστη. Συχνά αδυνατούν να πιστέψουν ότι είναι εικόνα του Αιωνίου Θεού. Η μεγαλύτερη αμαρτία στις ημέρες μας έγκειται στο ότι οι άνθρωποι βυθίστηκαν στην απόγνωση και δεν πιστεύουν πια στην Ανάσταση. Ο θάνατος του ανθρώπου εκλαμβάνεται από αυτούς ως τελειωτικός θάνατος, ως εκμηδένιση, ενώ πρέπει να θεωρείται ως στιγμή αλλαγής της μορφής της υπάρξεώς μας· ως ημέρα γεννήσεώς μας στην ανώτερη ζωή, σε ολόκληρο πλέον το πλήρωμα της ζωής που ανήκει στον Θεό. Αλήθεια, το Ευαγγέλιο λέει: «Ο πιστεύων εις τον Υιόν έχει ζωήν αιώνιον ο δε απειθών τω Υιώ ουκ όψεται ζωήν» (Ιωάν. 3,36). «Αμήν, αμήν λέγω υμίν ότι… ο πιστεύων τω Πέμψαντί με έχει ζωήν αιώνιον, και εις κρίσιν ουκ έρχεται, αλλά μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν» (Ιωάν. 5,24). «Αμήν, αμήν λέγω υμίν, εάν τις τον λόγον τον Εμόν τηρήση, θάνατον ου μη θεώρηση εις τον αιώνα» (Ιωάν. 8,51). Παρόμοιες λοιπόν εκφράσεις μπορούμε να αναφέρουμε πολλές.

Συχνά ακούω από τους ανθρώπους: Πώς ή γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Γιατί η πλειονότητα των ανθρώπων έχασε την ικανότητα να πιστεύει; Δεν είναι άραγε η νέα απιστία συνέπεια της ευρύτερης μορφώσεως, όταν αυτό που λέει η Γραφή γίνεται μύθος, απραγματοποίητο όνειρο;

Η Πίστη, η ικανότητα για την πίστη, δεν εξαρτάται πρωτίστως από τον βαθμό μορφώσεως του ανθρώπου. Πράγματι παρατηρούμε ότι στην εποχή μας, κατά την οποία διαδίδεται η μόρφωση, η πίστη ελαττώνεται, ενώ θα έπρεπε ουσιαστικά να συμβαίνει το αντίθετο· όσο δηλαδή πλατύτερες γίνονται οι γνώσεις του ανθρώπου, τόσο περισσότερες αφορμές έχει για να αναγνωρίζει τη μεγάλη σοφία της δημιουργίας του κόσμου. Σε τί λοιπόν συνίσταται η ρίζα της απιστίας;

Πριν απ’ όλα οφείλουμε να πούμε ότι το θέμα αυτό είναι πρωτίστως έργο των γονέων, των πατέρων και των μητέρων. Αν οι γονείς φέρονται προς την πράξη της γεν­νήσεως του νέου ανθρώπου με σοβαρότητα, με τη συνείδηση ότι το γεννώμενο βρέφος μπορεί να είναι αληθινά «υιός ανθρώπου» κατ’ εικόνα του Υιού του Ανθρώπου, δηλαδή του Χριστού, τότε προετοιμάζονται για την πράξη αυτή όχι όπως συνήθως γίνεται αυτό. Να ένα υπέροχο παράδειγμα· ο Ζαχαρίας και η Ελισάβετ προσεύχονταν για πολύ καιρό να τους χαρισθεί τέκνο… Και τί συνέβη λοιπόν; «Ώφθη δε αυτώ (τω Ζαχαρία) άγγελος Κυρίου εστώς εκ δεξιών του θυσιαστηρίου του θυμιάματος. Και εταράχθη Ζαχαρίας ιδών, και φόβος επέπεσεν επ’ αυτόν. Είπε δε προς αυτόν ο άγγελος- μη φοβού, Ζαχαρία· διότι εισηκούσθη η δέησίς σου, και η γυνή σου Ελισάβετ γεννήσει υιόν σοι, και καλέσεις το όνομα αυτού Ιωάννην και έσται χαρά σοι και αγγαλίασις, και πολλοί επί τη γεννήσει αυτού χαρήσονται. Έσται γαρ μέγας ενώπιον του Κυρίου… και Πνεύματος Αγίου πλησθήσεται έτι εκ κοιλίας μητρός αυτού, και πολλούς των υιών Ισραήλ επιστρέψει επί Κύριον τον Θεόν αυτών» (Λουκ. 1,11-16).



Βλέπουμε μάλιστα στη συνέχεια ότι ο Ιωάννης, ευρισκόμενος ακόμη στην κοιλιά της μητέρας του, αναγνώρισε την επίσκεψη της μητέρας του Χριστού, σκίρτησε από χαρά και η χαρά του μεταδόθηκε στη μητέρα του. Τότε εκείνη γέμισε με προφητικό Πνεύμα (βλ. Λουκ. 1,40-41). Άλλο παράδειγμα είναι η προφήτιδα Άννα (βλ. Λουκ. 2,36).

Έτσι και τώρα· αν οι πατέρες και οι μητέρες θα γεννούν παιδιά συναισθανόμενοι την άκρα σπουδαιότητα του έργου αυτού, τότε τα παιδιά τους θα γεμίζουν από Πνεύμα Άγιο, ήδη από την κοιλιά της μητέρας- και η πίστη στον Θεό, τον Δημιουργό των απάντων, ως προς τον Πατέρα τους, θα γίνει γι’ αυτά φυσική, και καμία επιστήμη δεν θα μπορέσει να κλονίσει την πίστη αυτή, γιατί «το γεννώμενον εκ Πνεύματος πνεύμα έστιν». Η ύπαρξη λοιπόν του Θεού και η εγγύτητά του σε μας είναι για μια τέτοια ψυχή οφθαλμοφανές γεγονός. Και η απιστία των πολυμαθών ή των αμαθών στα μάτια των τέκνων αυτών του Θεού θα είναι απλώς απόδειξη ότι οι άνθρωποι εκείνοι δεν γεννήθηκαν ακόμη Άνωθεν, και ακριβώς εξαιτίας του γεγονότος αυτού δεν πιστεύουν στον Θεό, διότι είναι εξ ολοκλήρου σάρκα, γεννημένοι από σάρκα.

Εκείνο όμως που αποτελεί πραγματικό πρόβλημα για την Εκκλησία, τον προορισμό της, είναι το πώς να πείσει τους ανθρώπους ότι είναι αληθινά τέκνα και θυγατέρες του αιωνίου Πατρός· πως να δείξει στον κόσμο τη δυνατότητα μιας άλλης ζωής, όμοιας προς τη ζωή του ιδίου του Χριστού, ή τη ζωή των προφητών και των αγίων. Η Εκκλησία οφείλει να φέρει στον κόσμο όχι μόνο την πίστη στην ανάσταση, αλλά και τη βεβαιότητα γι’ αυτήν. Τότε περιττεύει η απαίτηση για οποιεσδήποτε άλλες ηθικιστικές διδασκαλίες.

(Αρχιμ. Σωφρονίου (Σαχάρωφ) «Το Μυστήριο της χριστιανικής ζωής», σ.180-189. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου – Έσσεξ)

[Matina]

Η Χριστιανή αληθινή μητέρα


Μια αληθινή απλή και συγκινητική ιστορία, κυρίως για τις μητέρες , πολύ διδακτική για όλους μας είναι η εξής:
Ο Βαϋάρδος, ο επονομασθείς άφοβος και άψογος ιππότης, πρόκειται να αποχωριστεί από την οικογένειά του, για να εκπληρώσει το καθήκον του προς την πατρίδα.
Γονατίζει με σεβασμό μπροστά στην μητέρα του, και της λέει:
Μητέρα ,δώσε μου την ευχή σου, όσο θα είμαι μακριά σου να μην αμαρτήσω.
Η μητέρα του, μένει για λίγο σκεπτική, ύστερα παίρνει , με τα τρεμάμενα χέρια της, τα χέρια του παιδιού της και του λέει:
Πέτρε παιδί μου, θα φύγεις μακρυά από μένα! Όσο είναι δυνατόν σε μία μητέρα να επιβληθεί στο παιδί της, σου επιβάλλω τρία πράγματα:
1) Να επιθυμείς να υπηρετείς πρώτα τον Θεό. Ο Θεός σου έδωσε την ζωή και αυτός θα σε σώσει. Χωρίς την βοήθεια του Θεού δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα καλό. Κάθε πρωί και βράδυ, να αναθέτεις τον εαυτό σου στον Θεό, και Εκείνος θα σε βοηθάει.
2) Να είσαι γλυκός και ευγενικός απέναντι στους συναδέλφους σου. Να μην είσαι υπερήφανος στους κατωτέρους σου. Να μην αντιστέκεσαι στους αρχηγούς σου.
3) Τα ωφελήματα που θα παίρνεις, να τα αφήνεις σε όσους τα στερούνται. Όταν δίνει κανείς για τον Θεό, δεν γίνεται ποτέ φτωχός.
Ο καλός ιππότης, απάντησε κι αυτός με συγκίνηση αλλά σταθερά:
Μητέρα μου, σ’ ευχαριστώ ταπεινά για τις καλές σου συμβουλές! Ελπίζω ότι χάρις στον Θεό που με εμπιστεύεται, θα μείνεις ευχαριστημένη από μένα.
Σηκώθηκε την φίλησε και έφυγε.

Μητέρες , Χριστιανές μητέρες, δεν αγαπάτε τα παιδιά σας λιγώτερο από την μητέρα του Βαϋάρδου. Τα αγαπάτε όμως, όπως εκείνη χριστιανικά;
Το παιδί σας που μεγάλωσε, δεν το βλέπετε να γονατίζει πριν φύγει, για να ζητήσει την ευχή σας. Όμως ποιος φταίει γι’ αυτό;
Νομίζετε ότι ο τίτλος της μητέρας, σας δίνει το δικαίωμα να ευλογήτε το παιδί σας; Όταν ήταν μικρό στην κούνια, κάνατε ευλαβικά στο μέτωπό του, έστω και για μια φορά το σημείο του Σταυρού; Συχνά του κάνατε, βέβαια, την ερώτηση: αγαπάς πολύ την μητέρα σου; Το ρωτήστε όμως, έστω και μια φορά: αγαπάς πολύ τον καλό μας Θεό;
Όταν μεγάλωσε και πήγε στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο και αργότερα ακόμη, ασφαλώς του λέγατε: Πρόσεχε τον εαυτό σου, πρόσεχε την υγεία σου. Του είπατε όμως ποτέ: Πρόσεχε να μην αμαρτήσεις (;)
Όταν έμενε μακρυά σας για σπουδές ή εργασία ασφαλώς θα του δίνατε διευθύνσεις προσώπων με επιρροή ή οικογενειών που θα το προστάτευαν, με την παραγγελία να πηγαίνει συχνά να τους βλέπει. Ζητήσατε όμως από το παιδί σας, να πηγαίνει στον Οίκο του Θεού, να επισκέπτεται τον Ιησού Χριστό και την Παναγία μας;
Θα του ζητούσατε πληροφορίες για τις προόδους του στην επιστήμη ή την δουλειά του. Του ζητήσατε όμως ποτέ, πόσες φορές εξομολογήθηκε ή προσήλθε στην Θεία Ευχαριστία; Ποια θρησκευτικά βιβλία μελέτησε ή τι προόδους έκανε στο ιερό καθήκον της προσευχής;
Και τώρα παραπονείσαι ότι το παιδί σου δεν σε αγαπά; Αλλά, μητέρα, χριστιανή, δεν γνωρίζεις ότι πρέπει να μορφωθεί η ψυχή για να αγαπά κανείς πραγματικά και με την καρδιά του; Ότι ο Θεός σου εμπιστεύθηκε την ψυχή πρώτα του παιδιού σου και μετά το σώμα του;
Παραπονείσαι ότι το παιδί σου τώρα, δεν σε σέβεται, και δεν καταλαβαίνεις ότι από αμέλεια ή δειλία δεν καλλιέργησες στην ψυχή του το αίσθημα του σεβασμού προς τον Θεό, που είναι η πηγή και ο φύλακας κάθε άλλου σεβασμού; Αν σε ρωτήσει ο ιερέας: το παιδί σου κάνει την προσευχή του, τι θα του πεις; ότι δεν είναι μικρό για να το κατευθύνεις ή να το υποχρεώσεις;

Λένε ότι η αγωγή των παιδιών πρέπει να αρχίσει από την βρεφική ηλικία. Αλλά και οι μητέρες δεν πρέπει να λάβουν αγωγή πριν γίνουν μητέρες;
Δεν μπορεί να δώσει κανείς αυτό που δεν έχει. Εάν δεν έχομε τον Θεό μέσα στην ψυχή μας, ασφαλώς δε θα τον αφήσουμε κληρονομιά στα παιδιά μας. Όμως η πίστη στο Θεό, ο σεβασμός προς τον Θεό, η υπακοή στις εντολές Του, σαν κληρονομιά, δεν αναπληρώνονται με όλους τους θησαυρούς της γης. Με αυτά μόνο θα σωθεί η ψυχή μας, που είναι ανεκτίμητη, αφού είναι αθάνατη.
Ω μητέρες, να φυλάξετε τον Θεό μέσα στην ψυχή σας και να Τον εκφράζετε στα παιδιά σας και στο περιβάλλον σας.



Από το «ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ»
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ
ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
ΜΑΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2011-ΦΥΛΛΟ 100

[Matina]

Η αμφίεση της γυναίκας μέσα στους ιερούς ναούς


Η ενδυμασία μας στο ναό να είναι καλή από κάθε πλευρά. Να είναι κόσμια και όχι εξεζητημένη. Γιατί το κόσμιο είναι σεμνό, ενώ το εξεζητημένο είναι άσεμνο.

Αυτό ακριβώς μας παραγγέλλει και ο απόστολος Παύλος, όταν λέει: «Θέλω να προσεύχονται οι άνδρες σε κάθε τόπο, σηκώνοντας προς τον ουρανό χέρια όσια, χωρίς οργή και δισταγμό ολιγοπιστίας. Επίσης και οι γυναίκες να προσεύχονται με αμφίεση σεμνή, στολίζοντας τον εαυτό τους με σεμνότητα και σωφροσύνη, όχι με περίτεχνες κομμώσεις και χρυσά κοσμήματα ή μαργαριτάρια ή ενδύματα πολυτελή, αλλά με ό,τι ταιριάζει στις γυναίκες που λένε ότι σέβονται το Θεό, δηλαδή με καλά έργα» (Α’ Τιμ. 2:8-10). Αν, λοιπόν, απαγορεύει στις γυναίκες εκείνα που είναι απόδειξη πλούτου, πολύ περισσότερο απαγορεύει όσα κινούν την περιέργεια, όπως τα φτιασίδια, το βάψιμο των ματιών, το κουνιστό βάδισμα, τα παράξενα ρούχα και τα παρόμοια.

Τί λες, γυναίκα; Έρχεσαι στο ναό να προσευχηθείς, και στολίζεσαι με χρυσαφικά και χτενίζεσαι επιτηδευμένα; Μήπως ήρθες για να χορέψεις;

Μήπως για να λάβεις μέρος σε γαμήλια γιορτή; Εκεί έχουν θέση τα χρυσαφικά και οι πολυτέλειες. εδώ δεν χρειάζεται τίποτε απ’ αυτά. Ήρθες να παρακαλέσεις το Θεό για τις αμαρτίες σου. Τί στολίζεις, λοιπόν, τον εαυτό σου; Αυτή η εμφάνιση δεν είναι γυναίκας που ικετεύει. Πώς μπορείς να στενάξεις, πώς μπορείς να δακρύσεις, πώς μπορείς να προσευχηθείς με θέρμη, έχοντας τέτοια αμφίεση;

Θέλεις να φαίνεσαι ευπρεπής; Φόρεσε το Χριστό και όχι το χρυσό. Ντύσου την ελεημοσύνη, τη φιλανθρωπία, τη σωφροσύνη, την ταπεινοφροσύνη. Αυτά αξίζουν περισσότερο απ’ όλο το χρυσάφι. Αυτά και την ωραία την κάνουν ωραιότερη και την άσχημη την ομορφαίνουν. Να ξέρεις, γυναίκα, πως, όταν στολιστείς πολύ, γίνεσαι πιο αισχρή κι από τη γυμνή, γιατί έχεις αποβάλει πια την κοσμιότητα.



Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου-

[zenjt]

Γυναίκες και Ψαλμωδία. Ένα θέμα στο οποίο καλείται να απαντήσει η Εκκλησία, ιδιαίτερα σήμερα που η παρουσία της γυναίκας είναι πλέον αισθητή σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, είναι και το κατά πόσον η γυναίκα μπορεί να είναι προεξάρχουσα της ενοριακής ψαλμωδίας ή να συμμετέχει σε αυτήν ενεργά. Βασική προϋπόθεση για την τέλεση των εκκλησιαστικών ακολουθιών είναι ή παρουσία τού λαού μέρος τού οποίου είναι και οι γυναίκες. Ο Χρυσόστομος διαμαρτύρεται ότι στην εποχή του έχει χαθεί το «εν ενί στόματι» στις λατρευτικές συνάξεις, έχοντας υπ’ όψιν του την παλαιότερη πρακτική στην οποία « και γυναίκες και άνδρες και πρεσβύται και νέοι διήρηνται μεν κατά την ηλικίαν, ού διήρηνται δε κατά τον τής υμνωδίας λόγον… και ο ψαλμός τας διαφόρους εκέρασε φωνάς και μίαν παναρμόνιον ανενεχθήναι παρεσκεύασεν, και νέοι και γέροντες, και γυναίκες και άνδρες, και δούλοι και ελεύθεροι, μίαν τινά μελωδίαν ανηνέγκαμεν άπαντες». Ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων θα μας πει ότι θα πρέπει οι γυναίκες να σιωπούν στην Εκκλησία, μπορούν όμως να ψάλουν, διότι η ψαλμωδία ταιριάζει σε κάθε φύλο και ηλικία.

‘Ωστόσο ουδέποτε ή Εκκλησία εγνώρισε την γυναίκα ως ψάλτρια η προεξάρχουσα της ψαλμωδίας, αλλά μόνο ως συνυπηχούσα καί ύποψάλλουσα καί αυτό μόνο τα πρώτα χρόνια, αφού ενωρίς διακρίθηκε στην αρχαία Εκκλησία ή τάξη των ψαλτών. Οι δύο Πατέρες αναφέρονται στις εντολές των Αποστολικών Διαταγών σύμφωνα με τις όποιες «έτερος τις τούς τού Δαβίδ ψαλλέτω ύμνους και ο λαός τα ακροστίχια υποψαλλέτω».
Ο Κύριλλος Ιεροσολύμων σημειώνει ότι κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας οι γυναίκες πρέπει να προσεύχονται και να ψάλλουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να κινούνται μεν τα χείλη, αλλά να μη ακούεται η φωνή, ενώ ο Γρηγόριος ο Θεολόγος τονίζει ότι οι μοναχές πρέπει να ψάλλουν με την καρδιά παρά με τα χείλη.
Είναι νόμος στη μουσική ότι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορούν να τραγουδήσουν ή να ψάλουν άνδρες και γυναίκες μαζί την ίδια μουσική γραμμή, στον ίδιο τόνο, αφού διαθέτουν φωνές με διαφορετικές συχνότητες. Έτσι μπορούν να τραγουδήσουν μόνο στην τρίφωνη ή τετράφωνη μουσική, είδος το οποίο δεν υφίσταται στην ελληνική μουσική εκκλησιαστική παράδοση.
Στην Εκκλησία της Ελλάδος, τετράφωνες και τρίφωνες χορωδίες εμφανίζονται και ζητούν πρωταγωνιστικό ρόλο μόνο σε περιόδους μεγάλων κρίσεων και καταρ­ράκωσης τού κύρους τής ψαλμωδίας.
Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι οι πολυφωνικές αυτές χορωδίες ψάλλουν μόνο κατά την διάρκεια τής Θείας Λειτουργίας.Επίσης ψάλουν το τροπάριο «Τήν ωραιότητα τής παρθενίας σου» στους Χαιρετισμούς, το τροπάριο τής Κασσιανής και τα εγκώμια τού Επιταφίου. Εμφανίζονται ακόμα στο μυστήριο τού γάμου και σε κηδείες, κυρίως διάσημων προσώπων. Τετράφωνη ή τρίφωνη ψαλμωδία χρησιμοποιείται στους περισσότερους ναούς τής ορθόδοξης ελληνικής διασποράς, όπου ή ορθή ψαλμωδία είναι σχεδόν ανύπαρκτη.Η γυναικεία φωνή με τις ψηλές της συχνότητες μπορεί να επικαλύψει κάθε άλλη φωνή, αφού η εκκλησιαστική μουσική, η αποκαλούμενη βυζαντινή, είναι μονόφωνη. Η ελληνική γυναικεία φωνή αδυνατεί να εκτελέσει εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων βεβαίως, ορθά τα μουσικά διαστήματα και τούς χαρακτήρες ποιότητος τής εκκλησιαστικής μουσικής. Αδυνατεί να εκτελέσει τον δεύτερο ήχο, ο οποίος ταλαιπωρείται τελευταία και από ικανό αριθμό νέων ιεροψαλτών τον τέταρτο, τον βαρύ διατονικό, τον πλάγιο του τετάρτου. Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι οι αδυναμίες αυτές τής ελληνικής γυναικείας φωνής οφείλονται και στην επί αιώνες αποχή τής γυναίκας από την ψαλμωδία.
Θα αναφερθούμε σε δύο γνωστά παραδείγματα. Η συχνή ανάθεση τής ψαλμωδίας των Παρακλητικών Κανόνων τής Θεοτόκου σε γυναίκες είχε ως αποτέλεσμα την αλλοίωση των κατανυκτικών μελωδιών των ακολουθιών αυτών και την επικράτηση τής ευσεβούς μεν αλλά αφελούς γυναικείας μελωδίας.
Μεγάλη επίσης αλλοίωση παρατηρείται στα απολυτίκια όπως τα προσόμοια προς το «Ταχύ προκατάλαβε», κυρίως στο απολυτίκιο των Χριστουγέννων, το όποιο αλλοιώθηκε μελωδικά από τον Ιωάννη Σακελλαρίδη προκειμένου να ψάλλεται από τις μικτές χορωδίες πού αυτός χρησιμοποιούσε στην ‘Αγία Ειρήνη, σε ένα κεντρικό ναό των Αθηνών, όπου το εκκλησιαστικό άσμα αποκαταστάθηκε στην ορθή μορφή του μόλις την τελευταία εικοσαετία από τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη Λυκούργο Αγγελόπουλο.
Κατά τον Ιερώνυμο και τον Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη, η γυναικεία φωνή εκπέμπει, ρομαντισμό και συναισθηματισμό. Το ζητούμενο στις λατρευτικές συνάξεις είναι ή κατάνυξη, γι’ αυτό απορριπτέα είναι και η ρομαντική ψαλμωδία όταν προέρχεται από άνδρες μονωδούς.
Στοιχεία ρομαντισμού στην ορθόδοξη ψαλμωδία εμφανίζονται αρκετά ιδιαίτερα κατά την τελευταία πεντηκονταετία, με τις δεκάδες εκδόσεις μουσικών βιβλίων Θείας Λειτουργίας. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στα λεγάμενα λειτουργικά, τις μελωδίες πού χρησιμοποιούνται ως απαντήσεις στις παρακελεύσεις της ‘Αγίας ’Αναφοράς. Το θέμα βέβαια αυτό είναι σύνθετο και δεν είναι του παρόντος.
Οι μελωδίες τής εκκλησιαστικής μουσικής, που περιέχονται σε επτά χιλιάδες περίπου κώδικες και εκατοντάδες έντυπες εκδόσεις, είναι γραμμένες όλες για ανδρικές φωνές. Η γυναικεία ψαλμωδία μπορεί να περιορισθεί, προς το παρόν τουλάχιστον, στα γυναικεία μοναστήρια.