Ορθοδοξη Θεραπευτικη

[Μαρία]

Η μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου

Η πιο ολέθρια αρρώστια του καιρού μας είναι η μοναξιά. Είναι μια μάστιγα φρικτή που βασανίζει αμέτρητους ανθρώπους: Ταλανίζει δυσαρμονικά ζευγάρια, αγγίζει τα μικρά παιδιά που ζουν σε διχασμένες οικογένειες, ζώνει ασφυκτικά τους ηλικιωμένους που νιώθουν πως κανένας δεν τους αγαπάει.

Όμως η πιο παγερή και πνιγηρή μοναξιά πολιορκεί όσους πενθούν, όσους θρηνούν για το χαμό αγαπητών προσώπων. Όλοι αυτοί, «Πώς λαχταρούν το άγγιγμα ενός χεριού που δεν υπάρχει τώρα, ως και τον ήχο μιας φωνής που στου θανάτου χάθηκε τη μπόρα.»

Η μοναξιά προσβάλλει ανεξαίρετα τους πλούσιους και τους φτωχούς, τους μορφωμένους και τους αμόρφωτους, σε όλες τις εποχές του έτους , σε όλες τις φάσεις της ζωής . Είναι σαν μια πληγή από φρικτό μαχαίρι που αιμορραγεί στα στήθη.

Του σύγχρονου ανθρώπου η τραγωδία, είναι της μοναξιάς η τραγωδία. Νιώθουμε μόνοι μέσα στις πολυκατοικίες που συνωστιζόμαστε, στους δρόμους, τους πολύβουους, των άξενων μεγαλουπόλεων που διαγκωνιζόμαστε με πλήθη συνανθρώπων μας. Ο διπλανός μας, δεν συμμετέχει στις χαρές μας, δεν συμμερίζεται τις θλίψεις μας, δεν έχει μάτια για να δει τον πόνο μας, αυτιά να ακούσει την κραυγή μας.

Πόση θλιμμένη μοναξιά φωλιάζει μέσα σε μπαρ, σε ντισκοτέκ, σε λέσχες, σε φτωχόσπιτα αλλά και μέσα σε πολυτελείς επαύλεις!

Δεν είναι αλήθεια, τραγικό να ζούνε δύο κάτω απo την ίδια στέγη και να κοιμούνται πάνω στο ίδιο κρεβάτι και όμως να είναι κατά βάθος ξένοι; Πόσο στυγνή και ασήκωτη η μοναξιά, όταν δεν βρίσκεις μια ευαίσθητη καρδιά να εμπιστευθείς τον πόνο σου, τις αγωνίες σου και τις ανησυχίες!

Ο Τένεσση Ουΐλλιαμς διαπιστώνει: «Είμαστε καταδικασμένοι σε φυλάκιση μες στο μοναχικό κελί του ίδιου του κορμιού μας».

Όμως δεν είμαστε μονάχοι μόνο μέσα στη ζωή, είμαστε μονάχοι και μπροστά στον θάνατο. Στο γέρμα και στο τέρμα της ζωής στεκόμαστε ασυντρόφευτοι μπροστά στο άγνωστο, πηγαίνουν να συναντήσουμε τον θάνατο ολότελα μονάχοι. Χωρίς γνωστούς και συγγενείς και φίλους.

Η μοναξιά των σύγχρονων ανθρώπων είναι η αιτία αμέτρητων δεινών. Κλονίζεται η ψυχική υγεία τους και κατατρύχονται από πλήξη και θλίψη . Αλλοι οδηγούνται σε ψυχιατρεία άλλοι αυτοκτονούν κι άλλοι μαραίνονται ή και πεθαίνουν πρόωρα. Για αυτό , όλοι απεγνωσμένα μάχονται να διασκεδάσουν τη μοναξιά.
Ρίχνονται μεσα στα πολύβουα πλήθη , παίρνουνε μέρος σε συλλογικές προσπάθειες, στρατεύονται σε στόχους, σε σκοπούς κοινωνικούς, πολιτικούς και φιλανθρωπικούς.

Τρέχουν σε κέντρα διασκέδασης, σε κινηματογράφους, σε θέατρα, σε συναναστροφές. ʼλλοι αγωνίζονται να γεφυρώσουν την απομόνωσή τους με τη χαρτοπαιξία, το πιοτό, την τηλεόραση , τα ταξίδια, τα ναρκωτικά ή με τον έρωτα και το γάμο. Όλοι ανεξαίρετα ζητούμε να λησμονήσουμε , να λυτρωθούμε από τη μοναξιά.

Πόσα ζωάκια αγοράζονται για να σκορπίσουν την καταθλιπτική σιγή του αδειανού σπιτιού! Μάταια όμως! Η μοναξιά μας συντροφεύει και η καρδιά μας παραμένει παγερή και άδεια.

Ποια είναι αλήθεια, η βαθύτερη αιτία αυτού ψυχοφθόρου αισθήματος; Πιστεύουμε πως είναι η απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Δημιουργό του.

Από την εποχή του Νίτσε διακηρύττεται με μεγαλύτερη ολοένα έμφαση πως ο Θεός πέθανε και ο άνθρωπος αλίμονο, απέμεινε μόνος και ορφανός. Το σύμπαν άδειασε και η ζωή έχασε την ομορφιά της και το νόημά της και ερημώθηκε.

Η Αγία Γραφή μας βεβαιώνει πως ο Θεός ποτέ δεν λησμόνησε τον άνθρωπο. Μας αγάπησε και εξακολουθεί να μας αγαπά. Έστειλε για μας στη γη ,τον μονογενή Υιό Του. Ήλθε ο Χριστός κοντά μας σαν τον Καλό Σαμαρείτη, για να γιατρέψει τις πληγές μας και να συντροφέψει την πορεία μας μέσα σε αυτό τον ανάλγητο κόσμο. Γνώρισε τον πόνο της μοναξιάς στον υπέρτατο βαθμό. Για αυτό μπορεί σήμερα να μας κατανοήσει και να μας παρηγορήσει.

Στη νύχτα της Γεθσημανή, ενώ ο αιμάτινος ιδρώτας Του χυνότανε στη γη και αγωνιούσε οδυνηρά, οι εχθροί συνωμοτούσαν εναντίον Του και οι φίλοι Του κοιμώνταν μακάρια. Και εκεί στο Γολγοθά, πέθανε εγκαταλειμμένος και μόνος επάνω στο σταυρό του μαρτυρίου . Πέθανε για την δική μας Λύτρωση. Χάρη στη σταυρική θυσία Του, το χώρισμα που χώριζε τον άνθρωπο από τον Θεό γκρεμίστηκε και καταλύθηκε.

Τώρα, όποιος με πίστη δέχεται τον Ιησού Σωτήρα Του, λυτρώνεται από την ενοχή και από την μοναξιά. Δεν είναι μόνος μέσα στη ζωή. Έχει κοντά του τον Θεό. Η παρουσία Του γλυκαίνει και ομορφαίνει τις πικρές του ώρες. Γεμίζει την ψυχή του με ανείπωτη χαρά, φωτίζει και ωραΐζει όλη τη ζωή του και η μοναξιά του ανθοβολεί.

Δεν νιώθει μόνος, όποιος έμαθε να επικοινωνεί με τον Θεό και να Τον προσφωνεί στην προσευχή του: Πατέρα, Ουράνιε Πατέρα!. Δεν είναι μόνος όποιος έμαθε να περπατάει με τον Θεό και να κρατάει το ζεστό Του χέρι. Πώς είναι δυνατό να νιώθουμε μονάχοι, όταν μας βεβαιώνει ο Χριστός: «σεις είσθε φίλοι μου», όταν μας υπόσχεται: «δεν θα σας αφήσω ούτε θα σας εγκαταλείψω»! (Εβραίους ιγ 5).

Μαζί με τον απόστολο Παύλο ρωτούμε και μεις: «Ποιος θα μας χωρίσει απο την αγάπη του Χριστού; Η θλίψη, ή η στενοχώρια, ή ο κίνδυνος..... Είμαι πεπεισμένος ότι ούτε θάνατος, ούτε ζωή, ούτε παρόντα, ούτε μέλλοντα, ούτε ύψωμα, ούτε βάθος.....δεν θα μπορέσουν να μας χωρίσουν απο την αγάπη του Θεού, την εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών» (Ρωμ. η 35).

Ο Ιωάννης Φραγκλίνος υπήρξε ένας μεγάλος εξερευνητής των αρκτικών χωρών. Σε ένα από τα πολλά ταξίδια του χάθηκε. Τότε οργανώθηκε μια μεγάλη αποστολή για να τον βρουν. Μάταια όμως! Το μόνο που ανακαλύφθηκε ήταν μια βάρκα του. Μέσα σε αυτή, βρέθηκε μια Αγία Γραφή, ανοιχτή στον 139 Ψαλμό, με υπογραμμισμένο το ακόλουθο χωρίο: «Εάν λάβω τα φτερά της αυγής και κατοικήσω στα έσχατα της θάλασσας και εκεί το χέρι Σου θα με οδηγεί, θα με κρατεί η δεξιά Σου».

Τον άτρομο εξερευνητή τον πήραν οι φτερούγες της αυγής, τον πήγανε πολύ μακριά, στα έσχατα της θάλασσας. Τον έζωνε από παντού η ερημιά. Όμως δεν ήταν μόνος. Ήταν κοντά του ο Θεός. Κρατούσε ο Φραγκλίνος το ζεστό Του χέρι , Τον ένιωθε σιμά του.

Σε όλη τη θρησκευτική φιλολογία δεν συναντούμε άλλη φράση πιο δυνατή και πιο παρήγορη από τα λόγια του Χριστού: «Θα είμαι μαζί σας, όλες τις μέρες της ζωής σας μέχρι τη συντέλεια του αιώνα» (Ματθ. κη 20)

Όσοι γευτήκαμε τη Λύτρωσή Του, μπορούμε να επαναλάβουμε το στίχο του Δαβίδ: «Κι αν περπατήσω στην κοιλάδα της σκιάς του θανάτου, δεν θα φοβηθώ κακό γιατί συ Κύριε , είσαι μαζί μου» (Ψαλμ. κγ ) Θα συντροφεύει ο Χριστός τα βήματά μας στα καλοκαίρια και στα αγριοκαίρια , στις ηλιόλουστες μέρες και τις συννεφιασμένες αλλά και όταν μας σκεπάσει η νύχτα του θανάτου.

Αυτός θα μας κρατήσει το χέρι για να διαβούμε άφοβα μέσα από τα φοβερά σκοτάδια και να βρεθούμε ύστερα, στην αντίπερα ακτή, στην φωτεινή, την ένδοξη, αιώνια Πολιτεία.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ

[Μαρία]

Ανθρωποκεντρική θεώρηση και ψυχολογική ερμηνεία των προβλημάτων του ανθρώπου
(Απάντηση σε επιστολή Ψυχιάτρου)
του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καρπενησίου κ. Νικολάου

Δυστυχώς σήμερα είμαστε μάρτυρες ενός θλιβερού γεγονότος. Όχι, χωρίς λόγο και σκοπιμότητα, όλος ο βίος του ανθρώπου διοργανώνεται πάνω σε ανθρωποκεντρικές βάσεις. «Μέτρον πάντων» τίθεται ο μεταπτωτικός άνθρωπος. Είναι και αυτό μια προσπάθεια αυτοθεοποιήσεως, που είναι δεινή «ύβρις», κατά τούς προγόνους μας και συνιστά τεράστια και επικίνδυνη και καταστρεπτική άγνοια για τον Χριστιανό.

Είναι γνωστό πόσο στην εποχή μας έχουν διάδοση οι ψυχολογικές ερμηνείες. Κυριαρχεί και στο σημείο αυτό ο άνθρωπος. Γιατί διάφοροι και μάλιστα Ψυχίατροι, αγνοούντες την δια μέσου των αιώνων πλούσια πνευματική παράδοση της Εκκλησίας μας, παρουσιάζονται ως «αλάθητοι» διδάσκαλοι και «σωτήρες» των σημερινών απελπισμένων ανθρώπων. Αυτό όμως είναι μια ανθρωποκεντρική θεώρηση των προβλημάτων της ζωής μας και μέχρις ενός σημείου παρέκκλιση από τη γνήσια παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Χωρίς να υποτιμούμε την επιστήμη της Ψυχολογίας και τη συμβολή της στην αντιμετώπιση των ανθρωπίνων προβλημάτων, που τα περισσότερα προέρχονται από έλλειψη σωστής αγωγής, επιμένουμε στο δυσάρεστο γεγονός, ότι σήμερα επικρατεί μια γενική σχεδόν νοοτροπία να βλέπουμε τα προβλήματα του ανθρώπου απλώς ψυχολογικά. Στο σημείο αυτό παραθέτουμε μια αξιόλογη παρατήρηση του π. Μιχαήλ Καρδαμάκη, γιατί πιστεύομε ότι εκφράζει τη συνείδηση της Εκκλησίας: «Η εποχή μας έχει την τάση να θεωρεί τα προβλήματα του ανθρώπου ψυχολογικά, δηλαδή μερικά η ατομικά και ν' απαιτεί για την αντιμετώπιση τους τη στροφή προς την ψυχανάλυση και την ψυχιατρική, που εξασφαλίζουν την ατομική θεραπεία, την υπέρβαση της ατομικής κρίσεως και ενοχής.

Η χριστιανική - ορθόδοξη πνευματικότητα καλείται να μαρτυρήσει ότι τα πραγματικά προβλήματα του ανθρώπου, πάντοτε και τώρα, είναι πνευματικά, δηλαδή καθολικά η προσωπικά, προβλήματα σχέσεων και καθολικής ευθύνης και να ζητήσει για τη θεραπεία τους την επιστροφή στην καθολική διάσταση της υπάρξεως, στην καθολικότητα και κοινωνικότητα του ανθρώπου, με μια λέξη, στην αγάπη, όπου ολοκληρώνουν το νόημά τους η προσωπικότητα και η πνευματικότητα.

Πρόκειται, στο βάθος, για επιστροφή του ανθρώπου στη μεταφυσική και μεταψυχική διάσταση του, στην υπαρξιακή και εσχατολογική εμπειρία του Χριστιανού, που προϋποθέτει μια αποφασιστική πράξη: την απελευθέρωση του από το αδιέξοδο κάθε είδους ψυχολογισμού η την υπέρβαση του ατομισμού των κρίσεων και των απογοητεύσεών του» (Πρωτοπρ. Μιχαήλ Καρδαμάκη, Ορθόδοξη πνευματικότητα», Εκδ. «Ακρίτας», σελ. 31-32).

Κατά την ορθόδοξη διδασκαλία οι Άγγελοι ανήκουν σε τάγματα, ενώ οι άνθρωποι σε γένος. Αυτό σημαίνει πως δεν μπορεί ο άνθρωπος να απομονωθή από τούς άλλους, για να απαλλαγή από τη θλίψη και το άγχος. Όπως ο Χριστός έζησε την τραγωδία όλου του κόσμου, χωρίς όμως να έχη μέσα του καμιά τραγωδία - αφού μάλιστα λίγο πριν από το πάθος είπε στους μαθητάς του: «ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν· ου καθώς ο κόσμος δίδωσιν, εγώ δίδωμι υμίν» (Ιω. ιδ' 27) - το ίδιο συμβαίνει και με τούς θεουμένους, με τούς φίλους του Χριστού.

Αναλαμβάνουν την ευθύνην όλων των δεινών, που υπάρχουν στον κόσμο Σηκώνουν τον σταυρό και ζουν την τραγωδία όλων των αμαρτωλών αδελφών τους, χωρίς να έχουν μέσα τους τραγωδία και αυτό συνιστά τη σωτηρία. Έτσι ένας σωστός Μοναχός η Ασκητής είναι ο πιο δραστήριος κοινωνικός άνθρωπος, που διακονεί και θεραπεύει με τα πνευματικά φάρμακα και μέσα της Εκκλησίας τον πόνον των άλλων. Όπως ο Κύριος πήρε επάνω του το θάνατο και προσέφερε στον «παγγενή Αδάμ» τη ζωή, έτσι και οι χριστοποιημένοι λαμβάνουν επάνω τους το θάνατο και προσφέρουν τη ζωή.

Η σύγχρονη ψυχολογία, θεωρώντας τον άνθρωπο αυτόνομα, δηλαδή αποκομμένο από τον Θεό και τον άνθρωπο και προσπαθώντας να θεραπεύση ατομικά, αποτυγχάνει κυριολεκτικά. Επί πλέον ο τρόπος και η μέθοδος εργασίας της συγχρόνου ψυχολογίας δείχνει ότι είναι εντελώς ανθρωποκεντρική και άρα μη λυτρωτική. Και τούτο, γιατί είναι δημιούργημα εμπαθών και αμεταμορφώτων ανθρώπων, που

α) αγνοούν την πορεία της Θ. Χάριτος,

β) αγνοούν το βάθος της πτώσεως, όπως και το ύψος της θεώσεως

και γ) αρνούνται την ύπαρξη και το δολιοφθόρο έργο του σατανά. Έτσι αγνοώντας τη δεινή κατάσταση του ανθρώπου μετά την πτώση, την ύπαρξη και τη δράση του πονηρού και την αποτελεσματική και σωτήρια ενέργεια της Θ. Χάριτος, που ζωοποιεί τον νεκρό από την αμαρτία άνθρωπο, είναι αδύνατο να βοηθήση αποτελεσματικά τούς απελπισμένους συγχρόνους ανθρώπους.

Το λυπηρό είναι ότι πολλοί από τούς Πνευματικούς πατέρες (Εξομολόγους) μελετούν επισταμένως τις σύγχρονες ψυχιατρικές ερμηνείες και, επί τη βάσει αυτών και μόνον, καθοδηγούν τον αμαρτωλό άνθρωπο, ενώ αγνοούν συγχρόνως τη διδασκαλία της Εκκλησίας, όπως εκφράζεται στα θεοφώτιστα συγγράμματα των θεωμένων Αγίων Πατέρων και στους ιερούς Κανόνες.

Οι σύγχρονες ψυχολογικές ανακαλύψεις μπορούν να θεωρηθούν επαναστατικές στο χώρο της Δύσεως, όχι όμως και στο χώρο της Ορθοδοξίας. Γιατί εδώ έχομε τούς αγίους Πατέρες μας, που φωτιζόμενοι από το Άγιο Πνεύμα, ασχολήθηκαν αιώνες πριν από μας με τα θέματα αυτά και έδωκαν ολοκληρωμένες απαντήσεις.

Μίλησαν για την καρδιά η τον νου, για τα πάθη, για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο αμαρτωλός, για την απαλλαγή από τα πάθη, για τη νίκη εναντίον των δαιμονικών ταγμάτων κ.α. Ο,τι είπαν και έγραψαν δεν είναι απαύγασμα των ιδικών τους σκέψεων και στοχασμών, αλλά εμπειρία της «εν Χριστώ» ζωής. Με τη Χάρη του Θεού επάλευσαν εναντίον όλων των δαιμονικών προσβολών, εγνώρισαν καλά τις μεθοδείες του διαβόλου, πέρασαν στον χώρο της θεώσεως, έγιναν δοχεία του παναγίου Πνεύματος.

Συνεπώς είναι απλανείς διδάσκαλοι της Εκκλησίας, κάνοντας προπαντός διάκριση κτιστών και ακτίστων ενεργειών. Γνωρίζουν σαφώς αν κάτι προέρχεται από σωματική αδυναμία η από ψυχική ασθένεια η από σατανική επίδραση η είναι δωρεά της Χάριτος του Χριστού, πράγμα που είναι αδύνατο και να φαντασθούν οι ψυχίατροι που διακρίνονται έτσι για τη μονομέρεια τους.

Οι άγιοι Πατέρες δεν επιδιώκουν μια αυτοανάλυση, όπως κάνει η σύγχρονη ψυχολογία, γιατί ξέρουν καλά ότι η αυτοανάλυση οδηγεί γρήγορα τον άνθρωπο στη σχιζοφρένεια· αλλά βοηθούν, όντες δοχεία της Θ. Χάριτος, στη σύνθεση (ενοποίηση) του εσωτερικού κόσμου. Είναι πολύ χαρακτηριστική στην προκειμένη περίπτωση η ακόλουθη παρατήρηση: «Σε ασκητικά κείμενα, όπως η Κλίμακα του Ιωάννη, Το Γεροντικό, ο περίφημος διάλογος Βαρσανουφίου και Ιωάννη, βρίσκουμε αιώνες πριν από τον μια θαυμαστή «ψυχολογία του βάθους», την ιαματική διερεύνηση των αδύτων της ανθρώπινης ύπαρξης, που δεν καθιερώνει μια μέθοδο ψυχοανάλυσης, για να υποτάξη τον άνθρωπο στην τεχνική της μεθόδου, αλλά προχωράει δυναμικά στη «σύνθεση» της προσωπικής μοναδικότητας, σύνθεση θεμελιωμένη στην ελευθερία από το εγώ και στην αγαπητική σχέση με τον προσωπικό Θεό» (Χρήστου Γιανναρά, Το προνόμιο της απελπισίας. Ι973, σελ. 70).

Όλη την πείρα της η Εκκλησία αποθησαύρισε στα συγγράμματα των αγίων Πατέρων και στούς ιερούς Κανόνες και επί τη βάσει αυτών πρέπει να γίνεται η σωστή, αποτελεσματική και σωστική καθοδήγηση των μετανοούντων ανθρώπων. Και δεν μας είναι άγνωστες σήμερα στο θέμα αυτό μερικές αντιρρήσεις. Η συχνά διατυπουμένη άποψη είναι ότι οι ιεροί Κανόνες δεν ισχύουν στην εποχή μας, Δημιουργημένοι για άλλες εποχές, είναι αδύνατον να καλύψουν τις περιπτώσεις που σήμερα αντιμετωπίζομε.

Όσοι ισχυρίζονται αυτά φανερώνουν πως έχουν μεγάλη άγνοια τις Εκκλησίας. Αγνοούν ότι η Εκκλησία δεν είναι ανθρώπινη οργάνωση, αλλά Θεανθρώπινος Οργανισμός, που ζωοποιείται και καθοδηγείται από το άγιο Πνεύμα· Ακόμη φανερώνουν πως δεν θέλουν να ζήσουν σύμφωνα με το πνεύμα των ιερών Κανόνων, που είναι το καθαρό πνεύμα της Ορθοδοξίας. Γιατί όποιος ζη τη μετάνοια και την άσκηση, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση ορθοδόξου ήθους, εισδύει στο πνεύμα των ιερών Κανόνων και αντιλαμβάνεται ότι ισχύουν για κάθε εποχή.

Μερικοί άλλοι ισχυρίζονται, ότι οι ιεροί Κανόνες είναι αντιφατικοί η ότι σκοτώνουν τον άνθρωπο, αφού τον περιορίζουν. Προτείνουν μάλιστα να τεθούν κάτω από ψυχολογική ανάλυση, για να αποδειχθή η αντιφατικότητα τους και η ανικανότητα τους να βοηθήσουν τον σημερινό άνθρωπο. Αυτή η αντίρρηση είναι το ολιγότερο βλάσφημη. Γιατί οι ιεροί Κανόνες διασφαλίζουν την ελευθερία του ανθρώπου, ενδιαφέρονται για την απελευθέρωση του από τη μεγαλύτερη τυραννία, που είναι η αμαρτία και επιδιώκουν την αποδέσμευση από τον μεγαλύτερο τύραννο, που είναι ο διάβολος. Στο σημείο αυτό δεν παραλείπουμε να τονίσουμε ότι οι ίδιοι οι ιεροί Κανόνες διαθέτουν τεράστια διάκριση, ώστε ενίοτε για λόγους καθαρά σωτηριολογικούς να δικαιολογείται η παρέκκλιση απ' αυτούς.

Όσον αφορά στην πρόταση να τεθούν οι ιεροί Κανόνες κάτω από ψυχιατρική ανάλυση, μπορούμε να πούμε ότι οι ισχυριζόμενοι αυτά έχουν προσωπική άγνοια της ενεργείας της Θ. Χάριτος. Γιατί εκεί που ενεργεί η Χάρις του Θεού είναι παντελώς αδύνατον να εισδύση και ενεργήση η Ψυχολογία. Ο Άγιος και τα έργα του δεν μπορούν να τεθούν κάτω από ψυχολογικές αναλύσεις και ψυχιατρικές έρευνες. Ο λόγος του αποστόλου Παύλου είναι σαφής και κατηγορηματικός: "Ψυχικός δε άνθρωπος ου δέχεται τα του Πνεύματος του Θεού· μωρία γαρ αυτώ εστί, και ου δύναται γνώναι, ότι πνευματικώς ανακρίνεται. Ο δε πνευματικός ανακρίνει μεν πάντα, αυτός δε υπ' ουδενός ανακρίνεται. (Α'Κορ. β'14-Ι5).

Ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος, ερμηνεύοντας τον λόγο αυτόν του Αποστόλου, λέγει: "ο τοιούτος (δηλ. ο άγιος) πάντας ανθρώπους ανακρίνει, κατά το γεγραμμένον, γινώσκει έκαστον πόθεν λαλεί και που έστηκε και εν ποίοις μέτροις εστίν. Αυτόν δε ουδείς ανθρώπων των εχόντων το πνεύμα του κόσμου γινώσκειν η ανακρίνειν δύναται, ει μη μόνον ο το όμοιον έχων επουράνιον της θεότητος Πνεύμα γινώσκει τον όμοιον» (Ομιλίαι πνευματικαί εκδ. Σχοινά, 1964, σελ. 51). Άλλωστε επί τη βάση ποίας ψυχολογικής Σχολής θα κρίνωμε τούς ιερούς Κανόνας;

Είναι γεγονός αναμφισβήτητον, ότι όταν η Εκκλησία γράφη και ερμηνεύ η Αγία Γραφή δεν φιλολογεί· όταν συνθέτη όρους δεν φιλοσοφεί· και όταν διατυπώνη Κανόνες δεν ηθικολογεί, αλλ' εξυπηρετεί το έργο της σωτηρίας, θεμέλιο των ιερών Κανόνων είναι η Θεολογία, που στο βάθος της είναι ασκητική. Άλλωστε αυτή είναι, η διαφορά μεταξύ Ορθοδοξίας και αιρέσεως. Η Ορθοδοξία είναι ασκητική, ενώ η αίρεση είναι στοχαστική. Δια των ιερών Κανόνων αποφεύγεται ο στοχασμός και ο φορμαλισμός και επιδιώκεται η θεραπεία και η άσκηση, που οδηγεί τον άνθρωπο στη θέωση, στη βίωση δηλαδή της "εν αγίω Πνεύματι» ζωής του Χριστού. Είναι σαφής η δήλωση της Πενθέκτης Οικουμένης Συνόδου, ότι οι υπό των αγίων και μακαρίων Πατέρων κυρωθέντες ιεροί Κανόνες παραμένουν "βέβαιοι και ασφαλείς, προς ψυχών θεραπείαν και ιατρείαν παθών» (β' Κανών).

Οι ιεροί Κανόνες εκφράζοντες την εμπειρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας "συνοδικώς και αγιοπατερικώς βεβαιωθείσαν», έχουν καθαρά εκκλησιολογική βάση. Οι ιεροί Κανόνες δεν είναι νομικά κείμενα, που επιδιώκουν την κατοχύρωση μερικών ανθρωπίνων δεσμών, αλλά κείμενα εκκλησιαστικά, δηλαδή προϊόντα του παναγίου Πνεύματος, που αποβλέπουν στη διασφάλιση της πίστεως και της ευταξίας του σώματος της Εκκλησίας, στη διατήρηση "εν τη Εκκλησία» της κοινωνίας με τον Θεό και τούς ανθρώπους, ώστε να επιτευχθή, η σωτηρία. Βοηθούν τούς πιστούς να παραμένουν στην ενότητα και την τάξη αυτή και να επιστρέφουν κάθε φορά που με την αμαρτία απομακρύνονται, ώστε να οικειοποιηθούν τούς καρπούς της ενανθρωπήσεως του Χριστού.

Δυστυχώς δεν έλειψε ποτέ ο πειρασμός της εκζητήσεως της σωτηρίας όχι δια του Θεανθρώπου Χριστού, αλλά δια του ανθρώπου, όχι δια της Εκκλησίας, αλλά δια της Ανθρωπίνης ενεργείας (επιστήμης κ.α.), που είναι η μεγαλύτερη πλάνη ανάμεσα στους ανθρώπους και ταυτίζεται με τον σατανισμό!! Σήμερα υπάρχουν δύο φοβεροί και επικίνδυνοι πειρασμοί, που αναφέρονται στη σωτηρία. Ο πρώτος είναι ο αντινομισμός, που εκφράζει τον Προτεσταντισμό και ο δεύτερος η εκκομίκευση του πνεύματος της Εκκλησίας, που εκφράζει τον Παπισμό. Και οι δυό αφήνουν τον άνθρωπο άσωτο, αλύτρωτο.

Ο αντινομισμός καταργεί την ισχύ των ιερών Κανόνων και εξασκεί μια ποιμαντική με ανθρώπινα κριτήρια και ανθρώπινη μέθοδο. Αλλά ψυχή η οποία διψά τον Θεόν και την ένωσιν μετ' Αυτού", δεν αναπαύεται εις ωρισμένας καθηκοντολογικάς συμβουλάς η ψυχολογικάς αναλύσεις κατά την α' η β 'ψυχολογικήν Σχολήν. Δεν αναπαύεται ακόμη εις την ανθρωπίνην μόνον συμπαράστασιν, η οποία προσφέρεται κατά την μέθοδον της ψυχιατρικής ακροάσεως και συνομιλίας" (Αρχιμ. Γεωργίου Καψάνη, Η ποιμαντική διακονία κατά τούς ιερούς Κανόνας", σελ.13). Επίσης η εκνομίκευση του πνεύματος των ιερών Κανόνων, στην οποία έφθασε η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αποτελεί μια άλλη παρέκκλιση και εκκεντρικότητα. Βρίσκεται στον ίδιο πειρασμό της δια των ανθρωπίνων μεθόδων ερμηνείας των ιερών Κανόνων και της ανθρωποκεντρικής ποιμαντικής καθοδηγήσεως του μετανοούντος Χριστιανού.

Χρυσή τομή είναι η ορθόδοξη αντιμετώπιση, που γίνεται από ανθρώπους που βιώνουν το πνεύμα και την πείρα της Εκκλησίας. Γι' αυτό η αναφορά στούς αγίους Πατέρας, είναι ενέγγυο γνησιότητος. Μόνο τότε η ποιμαντική μας διακονία θα είναι θεανθρώπινη και επομένως λυτρωτική. Όσο εμείς εξασκούμε ανθρωποκεντρική ποιμαντική διακονία - όσο έξυπνοι, κι αν είμαστε - τόσο αφήνομε τον πλανεμένο και κουρασμένο της εποχής μας άνθρωπο αβοήθητο και αλύτρωτο.

Αυτή είναι η πείρα της Εκκλησίας, που προχωρεί στην ιστορία με τα βήματα των θεωμένων Αγίων. Η κοινώς παραδεκτή αγιοπατερική θεραπευτική μέθοδος της καθάρσεως της καρδίας, του φωτισμού του νου και της θεώσεως αποτελεί τη βάση της ορθοδόξου ευσέβειας, της εκκλησιαστικής ζωής, τα στάδια της πνευματικής τελειώσεως, της σωτηρίας...

[XAPA]

Αν θέλεις να αλλάξουν οι άλλοι, άλλαξε πρώτα εσύ


Ποιά είναι η δική σου τακτική

Στη σχέση σου με τους άλλους;

Αναστατώνεσαι όταν οι άλλοι

Έχουν διαφορετική άποψη από εσένα;

Έχεις ανάγκη να τους αλλάξεις γνώμη

Και να τους πείσεις για τη δική σου εκδοχή;

Τους κρίνεις και θέλεις να έχεις έλεγχο επάνω τους

Επειδή είναι διαφορετικοί από εσένα;

Θα ήθελα να σου θυμίσω…

Ότι αυτός που έχει αυτοπεποίθηση

Είναι αυτός που εκφράζει την άποψη του

Και δεν τον ενδιαφέρει να πείσει τον άλλο

Διατηρεί την ηρεμία του και τον τόνο της φωνής του

Ακόμα και αν οι άλλοι διαφωνούν μαζί του.

Να είσαι ο εαυτός σου και επέτρεψε και τους άλλους να είναι ο εαυτός τους.

Πίστευε αυτό που θέλεις να πιστεύεις

Και άφησε και τους άλλους να κάνουν το ίδιο.

Υπάρχει κάποιος που «πατά τα κουμπιά σου»;

Υπάρχει κάποιος τη διαφορετικότητα του οποίου δεν αποδέχεσαι;

Τότε να μια σημαντική άσκηση.

Εστιάσου στα θετικά του στοιχεία

Και γράψε σε ενα χαρτί όσα περισσότερα μπορείς.

Με αυτό τον τρόπο μπορείς να επηρεάσεις την ενέργεία του.

Αν υπάρχει κάποιο χαραχτηριστικό του που θεωρείς αρνητικό και δεν σου αρέσει

είσαι σίγουρος ότι εσύ έχεις το αντίστοιχο θετικό του;

Ανέπτυξε αυτό το χαραχτηριστικό σε εσένα

Και τότε δες αν αυτό το άτομο αρχίζει να αλλάζει…

Αποδέξου ότι οι άλλοι είναι διαφορετικοί από εσένα

Γιατί είχαν διαφορετικές εμπειρίες και περιβάλλον.

Αν θέλεις να αλλάξουν οι άλλοι

Άλλαξε πρώτα εσύ.



ekklisiaonline

[XAPA]

Ίνα μετά χαράς τούτο ποιώσι και μη στενάζοντες


Πώς προσφέρουμε χαρά στους άλλους ανθρώπους; Είναι αυτός ένας από τους κύριους στόχους της ζωής μας,

να θέλουμε οι άλλοι να χαίρονται με την παρουσία μας ή αισθανόμαστε ότι περιμένουμε από τους άλλους να

μας δώσουν χαρά; Το ερώτημα δεν έχει εύκολη απάντηση, από την άποψη ότι ο κύριος στόχος του κάθε

ανθρώπου φαίνεται να είναι να λαμβάνει χαρά από τους άλλους.


Το να προσφέρεις χαρά στους άλλους συνεπάγεται μία προσέγγιση εξόδου από τον εαυτό σου. Και κάτι τέτοιο

δεν είναι εύκολο. Συνεπάγεται κόπο, θυσία, διάθεση υπέρβασης των προσωπικών προβλημάτων και δυσκολιών,

άρνηση της εσωστρέφειας, η οποία στην εποχή μας είναι πολύ συνηθισμένη και έχει αρκετούς λόγους να φαίνεται

δικαιολογημένη, πέρα από τον ανθρώπινο χαρακτήρα.


Η δυσκολία επιτείνεται από το γεγονός ότι για τους πολλούς η χαρά ταυτίζεται με το χιούμορ, τις ηδονές του

σώματος, την ικανοποίηση του θελήματός μας. Χαρά παίρνουμε οι άνθρωποι από το φαγητό, τη σχέση με τον

άλλο, ιδίως όταν αυτή εκφράζεται σωματικά, από ένα δώρο. Όταν δηλαδή ο άλλος μάς τιμά, ικανοποιεί το

θέλημα και τις φιλοδοξίες μας.


Κέντρο λοιπόν ο άλλος. Από εκείνον περιμένουμε. Και γι’ αυτό η βιομηχανία του θεάματος σήμερα έχει ένα ειδικό

τμήμα, το οποίο παράγει χαρά, μέσα από την εικόνα, τους ήχους, την μόδα. Για να μπορούμε να είμαστε

καταναλωτές, χωρίς να χρειάζεται να τη δημιουργήσουμε. Χωρίς να χρειάζεται να επιστρατεύουμε την

καλή μας διάθεση, την απόφασή μας να προσφέρουμε στον πλησίον μας.



Ακόμη και στην πνευματική ζωή υπάρχει η ανάγκη για χαρά. Δεν έχει να κάνει μόνο με την ευχαρίστηση που βιώνει

κάποιος όταν ακούει, διαβάζει, κοινωνεί τον Θεό. Έχει να κάνει και με τους ανθρώπους. Χαρά καλείται να βιώσει ο

άνθρωπος ο οποίος συνυπάρχει με τους άλλους στη ζωή της Εκκλησίας. Τα πρόσωπα των άλλων είναι για τον

χριστιανό αιτία χαράς. Δεν είναι μόνο η υπέρβαση της μοναξιάς. Είναι και το γεγονός ότι συνυπάρχοντας καλούνται

οι χριστιανοί να συναγωνιστούν για έναν κοινό σκοπό, που δεν είναι άλλος από την έκφραση του μηνύματος της

Βασιλείας των ουρανών. Όχι ως κοινωνικού μετασχηματισμού, αλλά ως πορείας αιωνιότητας.


Και ο καθένας μας καλείται να θυμηθεί ότι ο Χριστός έγινε άνθρωπος για τον καθέναν άνθρωπο είτε είχε έρθει είτε

θα ερχόταν στον κόσμο. Στο πρόσωπο του καθενός ο Χριστός βλέπει τον πλησίον του και την ίδια στιγμή την αφορμή

της χαράς Του. Ακόμη κι αν ο πλησίον δεν πιστεύει, δεν ζει όπως ο Χριστός μας άφησε ως παρακαταθήκη. Ακόμη κι

αν ο πλησίον είναι αρνητής και σταυρωτής. Ο Χριστός συγχωρεί. Διότι η συγχωρητικότητα είναι η αιχμή της χαράς.

Και δεν συγχωρεί μόνο τα έργα. Συγχωρεί το πρόσωπο. Επαφίεται στον καθέναν αν οικειοποιηθεί τη χαρά του

Χριστού και την καταστήσει και δική του χαρά.


Την ίδια στιγμή η πνευματική ζωή καθαυτή είναι χαρά, ιδίως όταν ο άνθρωπος δεν παλεύει μόνο για τον εαυτό του,

την προσωπική του πνευματική κατάρτιση και πρόοδο, αλλά και για τους συνανθρώπους του.


Ο απόστολος Παύλος, απευθυνόμενος στους Εβραίους, τους προτείνει χαρακτηριστικά: «πείθεσθε τοις

ηγουμένοις υμών και υπείκετε · αυτοί γαρ αγρυπνούσιν υπέρ των ψυχών υμών ως λόγον αποδώσοντες · ίνα

μετά χαράς τούτο ποιώσι και μη στενάζοντες» (Εβρ. 13, 17). «Ν’ ακολουθείτε πιστά και να υπακούτε τους

εκκλησιαστικούς σας ηγέτες. Γιατί αυτοί αγρυπνούν για τη σωτηρία σας, επειδή θα δώσουν λόγο στο Θεό.

Έτσι η μέριμνά τους θα γίνεται με χαρά, κι όχι με στενοχώρια».


Αυτός που είναι επικεφαλής μίας εκκλησιαστικής κοινότητας, αλλά και ο καθένας που μετέχει σ’ αυτήν δεν έχει

ως κίνητρό του την προσωπική του καταξίωση, τη δόξα του, ούτε αισθάνεται υποχρεωμένος επειδή δεν μπορεί να

κάνει αλλιώς.


Η χαρά είναι το κίνητρο να αγρυπνεί για τη σωτηρία των άλλων. Παρότι όλοι θα κληθούν να δώσουν λόγο στον Θεό,

δε φοβούνται να το πράξουν, αλλά χαίρονται. Διότι αφενός είναι οι επικεφαλής, αλλά και ταυτόχρονα οι

συμμετέχοντες σε μία πορεία ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας προς τον Θεό και αφετέρου είναι οι συνοδοιπόροι

και συμπαραστάτες των άλλων, αυτοί που σηκώνουν λίγο από το φορτίο τους.


Στους εκτός Εκκλησίας αυτός ο δρόμος φαίνεται βαρύς και ενίοτε ακατανόητος. Ένα χρέος δυσβάστακτο. Σε όσους

όμως αγαπούνε, είναι ένας δρόμος τιμής που δίνει χαρά. Είναι ευλογία να προσεύχεσαι για τους άλλους, να μπορείς

να τους βοηθήσεις με κάθε τρόπο, ακόμη και με την δύναμη της αλήθειας που δεν είναι ευχάριστη, είναι όμως

αναγκαία για την προσωπική μας, αλλά και τη γενικότερη κάθαρση. Και γι’ αυτό η αλληλοϋπακοή επαυξάνει τη χαρά.



Δεν αναζητούμε όμως στην Εκκλησία έτοιμη τη χαρά για να την καταναλώσουμε. Ούτε πιστεύουμε ότι υπάρχει κάποια

συνταγή για να τη βρούμε. Είναι η ίδια η σχέση με το Χριστό, που, όταν είναι αληθινή, γεννά τη χαρά. Ακόμη κι αν ο

πλησίον δεν μπορεί να την κατανοήσει. Ακόμη κι όταν ο οικείος γεννά αφορμές λύπης. Ακόμη κι αν εμείς οι ίδιοι,

είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, γινόμαστε αφορμή λύπης για τον άλλο. Όπου υπάρχει η πίστη, μπορεί να αλλάξει

η πορεία. Αυτός που πιστεύει, δημιουργεί. Και τότε κάθε έργο στο οποίο υπάρχει η πίστη και η δημιουργικότητα,

γεννά χαρά. Ξεκουράζει και γίνεται ευκαιρία περαιτέρω πορείας.


Η χαρά επομένως προϋποθέτει αυθυπέρβαση. Ήθος θυσιαστικό. Αλλά και ήθος ηγετικό. Είτε αυτό γίνεται δια της

απλότητας, είτε δια της γνώσης, είτε δημόσια είτε στις μικρές κοινωνικές σχέσεις ο χαρούμενος κατά Θεόν άνθρωπος

λειτουργεί ηγετικά. Δεν κρύβεται, αλλά αναλαμβάνει με χαρά την ευθύνη να μοιραστεί τη χαρά που βιώνει. Έχει και

δίνει.


Και είναι σε θέση να εκτιμήσει τη χαρά που και οι άλλοι μπορούν να τους προσφέρουν. Τα χαρίσματά τους. Χωρίς να

ζηλεύει γι’ αυτά, αλλά με αγάπη αποδεχόμενος να επιζητεί την παρουσία τους στη ζωή για να ωφελείται και ο ίδιος.


Γιατί ο χαρούμενος άνθρωπος δεν αισθάνεται αυτάρκης στη χαρά του, αλλά αναπαύεται με το να λαμβάνει και τη

χαρά των άλλων. Δεν τη θεωρεί ως προϋπόθεση. Αλλά δεν υποτιμά την αξία της. Κανείς δεν μπορεί να ζήσει μόνος

του, ούτε να προσποιείται ότι δεν τον αφορούν οι άλλοι. Χαίρεται λοιπόν μ’ αυτούς που χαίρονται και λυπάται

μ’ αυτούς που λυπούνται, αλλά έχοντας πίστη στο Θεό δεν αφήνει την όποια λύπη να τον καταβάλλει. Βρίσκει στην

πίστη την ίδια την πηγή της χαράς. Στηρίζεται στον Θεό και στηρίζει με τη σειρά του τους αδελφούς του. Και νιώθει

χαρά, όταν κι εκείνοι με τη σειρά τους τον στηρίζουν.


Αυτός ήταν και ο δρόμος που μεγάλοι άγιοι και πατέρες της πίστης μας, όπως ο άγιος Νικόλαος Αρχιεπίσκοπος

Μύρων της Λυκίας, ακολούθησαν στη ζωή τους. Χαιρόντουσαν διότι έβλεπαν τα πρόσωπα των άλλων. Ασκούνταν

στην πνευματική ζωή για να μπορούν να μεριμνούν για τη σωτηρία του πλησίον. Σήκωναν με χαρά το φορτίο τους.

Και συνεργάζονταν μαζί τους στην Εκκλησία, καθιστάμενοι ηγέτες που με την παρουσία τους άλλαζαν ριζικά τη

ζωή της κοινότητας στην οποία μετείχαν. Και ο Θεός και οι άνθρωποι ουδέποτε τους ξεχνούν.


Αυτή την οδό καλούμαστε να ακολουθήσουμε κι εμείς στην εποχή μας. Εξερχόμενοι του εαυτού μας και της

εσωστρεφείας μας και αντλώντας δύναμη από τη χαρά της πίστης να μη λυπόμαστε για τον κόσμο μας, αλλά να

του δίνουμε με τον τρόπο μας την ελπίδα και τη χαρά ότι ο Χριστός ενηνθρώπησε και γεννήθηκε για τον καθέναν μας.


Ταυτόχρονα καλούμαστε να υπακούμε σε όσους μας δείχνουν έναν τέτοιο δρόμο. Κι αυτή η αλληλοϋπακοή και

εκζήτηση της χαράς ήταν, είναι και θα είναι η αρχή μίας νέας πορείας αλλαγής. Πορείας τελικά προς την αγιότητα,

την μεγίστη χαρά που ο άνθρωπος μπορεί να λάβει στη ζωή του.



Πρωτοπρεσβύτερος Θεμιστοκλής Μουρτζανός


inpantanassis

[Μαρία]

Ο πόνος μας βγάζει από τα ανθρώπινα μέτρα.

Τελικά αυτά τα «γιατί» δεν έχουν τις απαντήσεις που η φτώχεια και η αδυναμία μας περιμένει. Στη λογική αυτή συνήθως παραμένουν αναπάντητα.
Γι' αυτό και ο Χριστός για το θάνατο δεν είπε παρά ελάχιστα. Απλά ο Ίδιος τον επέλεξε και πόνεσε όσο κανένας άλλος. Και όταν αναστήθηκε ,το στόμα Του έβγαλε περισσότερη πνοή και λιγότερα λόγια.
Δεν είπε τίποτε για τη ζωή και θάνατο- μόνο προφήτευσε το μαρτύριο του Πέτρου. Ο πόνος δεν απαντιέται με επιχειρήματα . Ούτε η αδικία και ο θάνατος αντιμετωπίζονται με τη λογική.
Τα προβλήματα αυτά λύνονται με το εμφύσημα και την πνοή που μόνο ο Θεός δίνει. Λύνονται με το Άγιο Πνεύμα .
Ξεπερνιούνται με την ταπεινή αποδοχή του θελήματος του Θεού, που είναι τόσο αληθινό αλλά συνήθως και τόσο ακατανόητο.
Στο διάβα της, η δοκιμασία συνοδεύεται από το σφυροκόπημα των αναπάντητων ερωτημάτων.
Κι εμείς, γαντζωμένοι στα «μήπως», στα «γιατί», στα «αν», συντηρούμε τις ελπίδες και αντέχουμε την επιβίωση σε αυτό τον κόσμο , προσδοκώντας κάτι σίγουρο ή κάτι σταθερό.
Αυτό όμως συνήθως δεν εντοπίζεται στην προτεινόμενη από μας λύση, αλλά επικεντρώνεται στην απροσδόκητη, υπέρλογη θεϊκή παρηγοριά.
Κάθε προσπάθεια αντικατάστασής της με ανθρώπινα υποκατάστατα αδικεί εμάς τους ίδιους. Κάθε περιορισμός στην ασφυκτική θηλιά των ορθολογιστικών απαντήσεων μας παγιδεύει βαθύτερα στο δράμα μας.
Στο διάλογο με τον πόνο, την αδικία και το θάνατο είμαστε υποχρεωμένοι να βγούμε από τα ανθρώπινα μέτρα.
Αυτή είναι όχι μόνο η έξοδος από τη δοκιμασία αλλά και η ευεργεσία της.

ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ
ΚΑΙ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

[Μαρία]

Ἡ ὁδυνηρή σιωπή λύνεται καί γίνεται γλυκειά συνομιλία καί παράδοση στόν Θεό:

"Οὐ μή σέ ἀνῶ οὐδ' οὐ μή σέ ἐγκαταλείπω" (Ἑβρ. 13, 5) λέγει ὁ Κύριος στήν κάθε ψυχή.
Ἡ σιωπή τοῦ Θεοῦ δέν είναι ἐγκατάλειψη, δέν είναι ἀπόρριψη, δέν είναι ἀπόσταση. Σωπαίνει γιά νά ἀκούσουμε καλύτερα τά πάθη μας καί τίς ἁμαρτίες μας. Σωπαίνει γιά νά τά ἀπορρίψουμε καί νά ἀναζητήσουμε Αὐτόν καί τό ἅγιον θέλημά Του. Σωπαίνει γιά νά τρέξουμε κοντά Του μέ λαχτάρα καί νά πάρουμε ζωή, ζωή μακαρία καί ἀτελεύτητο. Καί τότε, παίρνει νόημα καί ἡ σιωπή τῶν ἄλλων! Εὐτυχῶς πού ὑπάρχει κι αὐτή, γιά νά ἀκούσουμε ἐπιτέλους τόν ἄρρωστο ἑαυτό μας νά βοᾶ ἀπό τά πάθη του, νά διαγνώσουμε τήν ἀσθένειά μας, νά ἀναζητήσουμε θεραπεία καί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ!
Καί μόλις γίνει ἀντιληπτό ὅλο αὐτό, τότε ἡ σιωπή ἀπό ὀδυνηρή γίνεται γλυκειά. Ἔχουμε τόσο χρόνο πιά γιά νά Τοῦ μιλήσουμε καί νά μας ἀκούει μέσα στήν γλυκυτάτη ἀγάπη Του. "Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν"! Καί πώς νά μήν δοξάσουμε τόν Θεό μέσα στίς θλίψεις;! Ὅταν Αὐτός ἔζησε καί πέθανε μέσα σέ αὐτές, ἀλλά ταυτόχρονα νίκησε τήν ἁμαρτία, τόν θάνατο καί τόν Διάβολο καί τελικά ἀναστήθηκε ἀπό τά συντρίμμια τους, τότε κι ἐμεῖς ἔχουμε τά ἐχέγγυα ὅτι τήν ἴδια διαδρομή διανύουμε πατώντας ἐπάνω στά χνάρια Του! Τήν Ἀναστάσιμη καί σωτήρια διαδρομή! Ἀρκείῖ νά μήν γογγύζουμε καί νά Τόν δοξάζουμε. Πρίν ἀπό τήν αὐγή, ὑπάρχει τό παχύτερο σκοτάδι. Πρίν ἀπό τήν σωτηρία, ὐπάρχει ὁ ζόφος των θλίψεων! Τό νήπιο ἀφήνεται χωρίς ἀναλύσεις στά χέρια τοῦ ἐπίγειου κηδεμόνα του, γεμάτο ἐμπιστοσύνη καί μέ ἀπόλυτο αἴσθημα ἀσφάλειας. Ἐμείς, γιατί νά μήν ἀφεθούῦμε χωρίς ἀπιστίες στά χέρια τοῦ Τέλειου Οὐρανίου Πατρός πού "θέλει πάντας σωθῆναι"; Ἄς ἠχοῦν, λοιπόν, στά ὦτα αυτιά της ψυχῆς μας σάν οὐράνιος ψαλμός τά λόγια τοῦ Κυρίου:
«Ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ θλήψιν ἕξετε· ἀλλά θαρσείτε, ἐγώ νενίκηκα τόν κόσμον» (Ἰωά. 16,33)

[Μαρία]

Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! Ακόμη και εγώ τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι.

Οι εχθροί με έχουν οδηγήσει μέσα στην αγκάλη Σου περισσότερο, από ό,τι οι φίλοι μου. Οι φίλοι με έχουν προσδέσει στην γη, ενώ οι εχθροί με έχουν λύσει από την γη και έχουν συντρίψει όλες τις φιλοδοξίες μου στον κόσμο.

Οι εχθροί με αποξένωσαν από τις εγκόσμιες πραγματικότητες και με έκαναν έναν ξένο και άσχετο κάτοικο του κόσμου. Όπως ακριβώς ένα κυνηγημένο ζώο βρίσκει ασφαλέστερο καταφύγιο από ένα μη κυνηγημένο, έτσι και εγώ, καταδιωγμένος από τους εχθρούς, έχω εύρει το ασφαλέστερο καταφύγιο, προφυλασσόμενος υπό το σκήνωμά Σου, όπου ούτε φίλοι ούτε εχθροί μπορούν να απωλέσουν την ψυχή μου.

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! Ακόμη και εγώ τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι.

Αυτοί μάλλον, παρά εγώ, έχουν ομολογήσει τις αμαρτίες μου ενώπιον του κόσμου.

Αυτοί με έχουν μαστιγώσει, κάθε φορά που εγώ είχα διστάσει να μαστιγωθώ.

Με έχουν βασανίσει, κάθε φορά που εγώ είχα προσπαθήσει να αποφύγω τα βάσανα.

Αυτοί με έχουν επιπλήξει, κάθε φορά που εγώ είχα κολακεύσει τον εαυτό μου.

Αυτοί με έχουν κτυπήσει, κάθε φορά που εγώ είχα παραφουσκώσει με αλαζονεία.

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! Ακόμη και εγώ τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι.

Κάθε φορά που είχα κάνει τον εαυτό μου σοφό, αυτοί με αποκάλεσαν ανόητο.

Κάθε φορά που είχα κάνει τον εαυτό μου δυνατό, αυτοί με περιγέλασαν σαν να ήμουν νάνος.

Κάθε φορά που θέλησα να καθοδηγήσω άλλους, αυτοί με έσπρωξαν στο περιθώριο.

Κάθε φορά που έσπευδα να πλουτίσω, αυτοί με εμπόδισαν με σιδηρά χείρα.

Κάθε φορά που είχα σκεφθεί ότι θα κοιμόμουν ειρηνικά, αυτοί με ξύπνησαν από τον ύπνο.

Κάθε φορά που προσπάθησα να κτίσω σπίτι για μία μακρά και ήρεμη ζωή, αυτοί το κατεδάφισαν και με έβγαλαν έξω.

Στ’ αλήθεια, οι εχθροί με έχουν αποσυνδέσει από τον κόσμο και άπλωσαν τα χέρια μου στο κράσπεδο του ιματίου Σου.

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! Ακόμη και εγώ τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι.

Ευλόγησέ τους και πλήθυνέ τους! Πλήθυνέ τους και κάνε τους ακόμη πιο σκληρούς εναντίον μου!

Ώστε η καταφυγή μου σε Σένα να μην έχει επιστροφή.ώστε κάθε ελπίδα μου στους ανθρώπους να διαλυθεί ως ιστός αράχνης.ώστε απόλυτη γαλήνη να αρχίσει να βασιλεύει στην ψυχή μου.ώστε η καρδιά μου να γίνει ο τάφος των δύο κακών διδύμων μου αδελφών: της αλαζονείας και του θυμού.ώστε να μπορέσω να αποθηκεύσω όλους τους θησαυρούς μου εν ουρανοίς.

α! ώστε να μπορέσω για πάντα να ελευθερωθώ από την αυταπάτη, η οποία με περιέπλεξε στο θανατηφόρο δίχτυ της απατηλής ζωής.

Οι εχθροί με δίδαξαν να μάθω -αυτό που δύσκολα μαθαίνει κανείς- ότι ο άνθρωπος δεν έχει εχθρούς στον κόσμο, εκτός από τον εαυτό του!…

Μισεί κάποιος τους εχθρούς του μόνον όταν αποτυγχάνει να αναγνωρίσει ότι δεν είναι εχθροί, αλλά σκληροί και άσπλαχνοι φίλοι!…

Είναι πράγματι δύσκολο για μένα να πω ποιος μου έκανε περισσότερο καλό και ποιος μου έκανε περισσότερο κακό στον κόσμο: οι εχθροί ή οι φίλοι.

Γι’ αυτό, ευλόγησε, ω Κύριε, και τους φίλους μου και τους εχθρούς μου…

[Μαρία]

Η αιτία της σημερινής οικονομικής κρίσης

Τό κείμενο πού ἀκολουθεῖ ἐγράφη, ἀπό τόν τότε Ἐπίσκοπό της Ὀρθόδοξης Σερβικῆς Ἐκκλησίας καί σήμερα Ἅγιο Αὐτῆς, Νικόλαο Βελιμίροβιτς (1881- 1956), σχεδόν πρίν ἀπό ὀκτώ δεκαετίες, ὅταν ἡ Ἀμερική καί ὁ ὑπόλοιπος κόσμος δοκιμάζονταν ἀπό τό οἰκονομικό κράχ τοῦ 1929 καί προέρχεται ἀπό τό βιβλίο «Δρόμος δίχως Θεό δέν ἀντέχεται…», Ἱεραποστολικές ἐπιστολές Ἅ΄, ἔκδ. «Ἐν πλῶ», Ἀθήνα 2008, σσ. 33-36. (Ὁ τίτλος τοῦ πρωτοτύπου εἶναι: «Στόν πάπα-Κάραν γιά τήν κρίση τοῦ κόσμου»). Ὁ λόγος τοῦ μεστός καί ἐπίκαιρος ξεδιπλώνεται εὔγλωττα, δίνοντας ἀπαντήσεις στό σύγχρονο ἄνθρωπο τόσο γιά τά αἴτια, ὅσο καί γιά τή διάρκεια τῆς σημερινῆς οἰκονομικῆς καί ὄχι μόνο “κρίσης”. Τό παραθέτουμε:

«Μέ ρωτᾶς, ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ἀπό πού προέρχεται ἡ σημερινή κρίση, καί τί σημαίνει αὐτή. Ποιός εἶμαι ἐγώ γιά νά μέ ρωτᾶς γιά ἕνα τόσο μεγάλο μυστικό; «Μίλα, ὅταν ἔχεις κάτι καλύτερο ἀπό τή σιωπή», λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Ὅμως παρόλο πού θεωρῶ, ὅτι ἡ σιωπή εἶναι τώρα καλύτερη ἀπό κάθε ὁμιλία, καί ὅμως λόγω ἀγάπης πρός ἐσένα, θά σού ἐκθέσω ἐκεῖνα πού σκέπτομαι περί αὐτοῦ πού ρώτησες.
Ἡ κρίση εἶναι ἑλληνική λέξη, καί σημαίνει δίκη. Στήν Ἁγία Γραφή αὐτή ἡ λέξη χρησιμοποιεῖται πολλές φορές. Ἔτσι ὁ ψαλμωδός λέει: «διά τοῦτο οὐκ ἀναστήσονται ἀσεβεῖς ἐν κρίσει» (Ψάλμ. 1, 5). Σέ ἄλλο μέρος πάλι λέει: «ἔλεος καί κρίσιν ἄσομαι σοί, Κύριε» (Ψάλμ. 100, 1). Ὁ σοφός Σολομώντας γράφει, ὅτι «παρά δέ Κυρίου πάντα τά δίκαια». (Πάρ. Σόλ. 16, 33). Ὁ ἴδιος ὁ Σωτήρας εἶπε, «ἀλλά τήν κρίσιν πάσαν δέδωκε τῷ υἱῶ» (Ἰωάν. 5, 22), ἐνῶ λίγο πιό κάτω λέγει πάλι «νῦν κρίσις ἐστί τοῦ κόσμου τούτου» (Ἰωάν. 12, 31). Ὁ ἀπόστολος Πέτρος γράφει «ὅτι ὁ καιρός τοῦ ἄρξασθαι τό κρίμα ἀπό τοῦ οἴκου τοῦ Θεοῦ» (Α΄ . Πετρ. 4, 17).

Ἀντικατάστησε τή λέξη «κρίση» μέ τή λέξη «δίκη» καί διάβασε: «Διά τοῦτο οὐκ ἀναστήσονται ἀσεβεῖς ἐν δίκη» ἤ «ἀλλά τήν δίκην πάσαν δέδωκε τῷ υἱῶ» ἤ «νῦν δίκη ἐστί τοῦ κόσμου τούτου» ἤ ὅτι «ἀποδώσουσι λόγον τῷ ἐτοίμως ἔχοντι δικᾶσαι ζώντας καί νεκρούς».

Ἕως τώρα οἱ Εὐρωπαϊκοί λαοί χρησιμοποιοῦσαν τήν λέξη «δίκη», ἀντί γιά τή λέξη «κρίση», ὅποτε καί νά τούς ἔβρισκε κάποια συμφορά. Τώρα ἡ καινούργια λέξη ἀντικατέστησε τήν παλιά, καί τό κατανοητό ἔγινε ἀκατανόητο. Ὅταν γινόταν ξηρασία, πλημμύρα, πόλεμος ἤ ἔπεφτε ἐπιδημία, ὅταν ἔρριχνε χαλάζι, γίνονταν σεισμοί, πνιγμοί καί ἄλλες συμφορές, λέγανε «Θεία δίκη!».

Καί αὐτό σημαίνει: κρίση μέσα ἀπό ξηρασίες, κρίση μέσα ἀπό πλημμύρες, μέσα ἀπό πολέμους, μέσα ἀπό ἐπιδημίες κ.λ.π. Καί τή σημερινή χρηματικό-οἰκονομική δυσκολία ὁ λαός τήν θεωρεῖ ὡς Θεία δίκη, ὅμως δέν λέει ἡ δίκη ἀλλά ἡ κρίση. Ἔτσι ὥστε ἡ δυσκολία νά πολλαπλασιάζεται μέ τό νά γίνεται ἀκατανόητη! Ἐφόσον ὅσο ὀνομαζόταν μέ τήν κατανοητή λέξη «δίκη», ἦταν γνωστή καί ἡ αἰτία, λόγω τῆς ὁποίας ἦρθε ἡ δυσκολία, ἦταν γνωστός καί ὁ Δικαστής, ὁ Ὁποῖος ἐπέτρεψε τήν δυσκολία, ἦταν γνωστός καί ὁ σκοπός τῆς ἐπιτρεπόμενης δυσκολίας. Μόλις ὅμως χρησιμοποιήθηκε ἡ λέξη «κρίση», λέξη ἀκαταλαβίστικη σέ ὅλους, κανείς δέν ξέρει πιά νά ἐξηγήσει οὔτε γιά ποιό λόγο, οὔτε ἀπό Ποιόν, οὔτε ὡς πρός τί. Μόνο σ’ αὐτό διαφέρει ἡ τωρινή κρίση ἀπό τίς κρίσεις πού προέρχονται ἀπό τήν ξηρασία ἤ τήν πλημμύρα ἤ τόν πόλεμο ἤ τήν ἐπιδημία ἤ τούς πνιγμούς ἤ κάποιους ἄλλους πειρασμούς.

Μέ ρωτᾶς γιά τήν αἰτία τῆς τωρινῆς κρίσης, ἤ τῆς τωρινῆς Θείας δίκης! Ἡ αἰτία εἶναι πάντα ἡ ἴδια. Ἡ αἰτία γιά τίς ξηρασίες, τίς πλημμύρες, τίς ἐπιδημίες καί ἄλλα μαστιγώματα τῆς γενιᾶς τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἡ αἰτία καί γιά τήν τωρινή κρίση. Ἡ ἀποστασία τῶν ἀνθρώπων ἀπό τόν Θεό. Μέ τήν ἁμαρτία τῆς Θεό-ἀποστασίας οἱ ἄνθρωποι προκάλεσαν αὐτή τήν κρίση, καί ὁ Θεός τήν ἐπέτρεψε, ὥστε νά ξυπνήσει τούς ἀνθρώπους, νά τούς κάνει ἐνσυνείδητους, πνευματικούς καί νά τούς γυρίσει πρός Ἐκεῖνον. Στίς μοντέρνες ἁμαρτίες,μοντέρνα καί ἡ κρίση.

Καί ὄντως ὁ Θεός χρησιμοποίησε μοντέρνα μέσα ὥστε νά τό συνειδητοποιήσουν οἱ μοντέρνοι ἄνθρωποι: χτύπησε τίς τράπεζες, τά χρηματιστήρια, τίς οἰκονομίες, τίς συναλλαγές τῶν χρημάτων. Ἀνακάτωσε τά τραπέζια στίς συναλλαγές σ’ ὅλο τόν κόσμο, ὅπως κάποτε στό ναό τῶν Ἱεροσολύμων. Προξένησε πρωτόγνωρο πανικό μεταξύ ἐμπόρων καί αὐτῶν πού ἀνταλλάσσουν τό χρῆμα. Προκάλεσε σύγχυση καί φόβο. Ὅλα αὐτά τά ἔκανε γιά νά ξυπνήσουν τά ὑπερήφανα κεφαλάκια τῶν σοφῶν της Εὐρώπης καί τῆς Ἀμερικῆς, γιά νά ἔλθουν εἰς ἑαυτούς καί νά πνευματικοποιηθοῦν. Καί ἀπό τήν ἄνεση καί τό ἀγκυροβόλημα στά λιμάνια τῆς ὑλικῆς σιγουριᾶς νά θυμηθοῦμε τίς ψυχές μας, νά ἀναγνωρίσουμε τίς ἀνομίες μας καί νά προσκυνήσουμε τόν ὕψιστο Θεό, τόν ζωντανό Θεό.

Μέχρι πότε θά διαρκέσει ἡ κρίση; Ὅσο τό πνεῦμα τῶν ἀνθρώπων παραμείνει δίχως ἀλλαγή. Ὥσπου οἱ ὑπερήφανοι ὑπαίτιοι αὐτῆς τῆς κρίσης νά παραιτηθοῦν μπροστά στόν Παντοδύναμο. Ὥσπου οἱ ἄνθρωποι καί οἱ λαοί νά θυμηθοῦν, τήν ἀκαταλαβίστικη λέξη «κρίση», νά τή μεταφράσουν στή γλώσσα τους, ὥστε μέ ἀναστεναγμό καί μετάνοια νά φωνάξουν: «ἡ Θεία δίκη»!

Πές καί ἐσύ, τίμιε πατέρα, ἡ Θεία δίκη, ἀντί ἡ κρίση, καί ὅλα θά σού γίνουν ξεκάθαρα» Χαιρετισμούς καί εἰρήνη !

[Μαρία]

Ολα ξεκινούν από τον νου και όχι από τον εγκέφαλο!

Ο άνθρωπος που έχει δοκιμαστεί κι έχει ψηθεί κι έχει παλέψει συμπονά όλο τον κόσμο. Αποκτώ πλέον τη «μεγάλη κατανόηση» του κόσμου. Τώρα θα καταλαβαίνω τον κόσμο και τους ανθρώπους. Θα μπορώ να μπω στη θέση τους. Γιατί τώρα πλέον δεν είμαι άνθρωπος επιφανειακός, μα κάποιος που γνωρίζει το βάθος των πραγμάτων. Κι υπάρχει μια συνεχής πρόοδος σε αυτό. Κι όλο και περισσότερο καταλαβαίνω τους άλλους και τα κίνητρά τους. Και τότε πραγματικά γίνομαι ένας άγιος άνθρωπος. Ολη αυτή η πορεία γίνεται σιγά σιγά, χωρίς να το καταλαβαίνω. Γίνεται με τον τρόπο που λέει ο Χριστός μας: απαρατήρητα. «Ουκ έρχεται η Βασιλεία του Θεού μετά παρατηρήσεως». Δηλαδή, αυτή η νέα κατάσταση δεν θα φαίνεται απότομα, αλλά θα διεισδύει στην ψυχή μου σταδιακά και ήρεμα, και θα βλέπω τον κόσμο με τελείως διαφορετική οπτική.

Αξίζει να το δοκιμάσεις. Αξίζει να γίνεις ένας ωραίος άνθρωπος. Διότι, τελικά, όλα, αγαπητέ μου φίλε και αγαπητή μου φίλη, όλα ξεκινούν από το μυαλό, από τον νου, από τη διάνοια του ανθρώπου. Οχι από τον εγκέφαλο που λύνει μαθηματικά. Αυτός είναι ο εγκέφαλος. Ο νους είναι κάτι άλλο. Είναι αυτός που μπροστά στην κίνηση στον δρόμο σε κάνει και λες: «Τι θα γίνει, ρε παιδί μου; Γιατί ν' αργώ; Αμάν πια αυτό το κράτος! Αμάν πια η κοινωνία! Δεν αλλάζει τίποτα σ' αυτό τον κόσμο». Αυτός είναι νους. Εγκέφαλος είναι αυτός που λύνει ασκήσεις μαθηματικών, που κάνει πράξεις. Καταλαβαίνεις. Ενώ νους είναι το εργαλείο της ψυχής, που βλέπει κι ερμηνεύει τη ζωή. Που δίνει το χρώμα στο πώς σκέφτεσαι τα πράγματα. Κι όλο αυτό το σύστημα του νου μας είναι κάτι που μπορούμε να το αλλάξουμε. Μπορούμε να το επηρεάσουμε, να το εκπαιδεύσουμε.

Το πετυχαίνουμε κυρίως όταν βάζουμε τον νου μας δίπλα στον νου του Χριστού. «Ημείς νουν Χριστού έχομεν» λέει ο Απόστολος Παύλος. Εμείς έχουμε νου σαν τον Χριστό. Σκεφτόμαστε όπως ο Χριστός. Βλέπουμε τη ζωή αλλιώς. Κι αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία.

Μπορεί μια ημέρα να βρέχει. Κι εγώ με τον νου μου απογοητεύομαι. Και λέω: «Τι ημέρα είναι αυτή! Γιατί να είναι έτσι; Ποπό, είμαι κακόκεφος σαν τον καιρό». Εσύ όμως για τον ίδιο καιρό λες με τον δικό σου νου: «Σ' ευχαριστώ, Χριστέ μου!» Κοίτα τώρα τι σκέφτεται ο δικός σου νους, κοίτα πώς μπορεί να προσεγγίσει ο δικός σου νους την ίδια πραγματικότητα: «Σ' ευχαριστώ, Χριστέ μου, γιατί σήμερα Εσύ που κυβερνάς τα σύμπαντα και τους γαλαξίες αποφάσισες, Εσύ θέλησες, Εσύ έδωσες εντολή, Θεέ μου, Δημιουργέ μου, η αιώνια αγάπη, το παν στον κόσμο, η σοφία, ο όντως αληθινός Θεός, Εσύ έδωσες εντολή και σήμερα ο καιρός είναι συννεφιασμένος».

Και αυτομάτως τι έχεις πετύχει με τον τρόπο αυτό; Εχεις πετύχει να συνδέσεις αυτό το φαινόμενο της κακοκαιρίας, της συννεφιάς, της ομίχλης, της βροχής, του καύσωνα, οτιδήποτε θέλεις, με μια τέτοια αγαπητική διάθεση, με μια τέτοια ευαισθησία ψυχής, το συνδέεις με Αυτόν που δημιούργησε το σύμπαν, τον κόσμο όλο. Με Αυτόν που 'ναι η πηγή, που 'ναι η πηγή της σοφίας και της γνώσεως, και ξέρει τι κάνει. Και αυτομάτως η κακοκαιρία χάνει από μέσα σου αυτή τη δυσάρεστη θέα και αντιμετώπιση. Χάνει αυτό το κλίμα το πικρό. Φεύγει η γκρίνια απ' την ψυχή σου πλέον. Φεύγουν όλα αυτά, γιατί ο νους σου πρόλαβε και συνέδεσε το γεγονός αυτό με την πηγή, που 'ναι ο Θεός.

Toυ π. Ανδρέα Κονάνου

[Matina]

Maαρία σ'ευχαριστώ που παρέθεσες το κείμενο του π.Ανδρέα.Ήταν ακριβώς ό,τι έπρεπε για μένα.