ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
- Διάκριση, η κορωνίδα των αρετών
Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση
είναι και η διάκρισή μας
– Γέροντα, γιατί οι Πατέρες λένε ότι η αρετή της διακρίσεως είναι «μείζων πασών των αρετών» (1) ;
– Η διάκριση δεν είναι απλώς μια αρετή· είναι η κορώνα, το στεφάνι, των αρετών.
Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση, ανάλογη με την ποιότητα των αρετών μας, είναι και η διάκρισή μας.
Αν οι αρετές μας είναι χάρτινες, χάρτινο θα είναι και το στεφάνι τους, η διάκριση δηλαδή που θα έχουμε.
Αν οι αρετές μας είναι από μπρούντζο, μπρούντζινο θα είναι και το στεφάνι τους.
Αν είναι από χρυσό, χρυσό θα είναι και το στεφάνι τους.
Αν οι αρετές μας έχουν διαμαντόπετρες, διαμαντόπετρες θα έχη και το στεφάνι τους, η διάκριση.
– Γέροντα, τί είναι διάκριση;
– Διάκριση είναι η πνευματική όραση.
Και πνευματική όραση έχει εκείνος που έχει εξαγνισμένο νού·
γι᾿ αυτό έχει και πνευματική διαύγεια και θείο φωτισμό.
– Γέροντα, ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει: «Με τα δύο μάτια βλέπουμε σωματικά και με την διάκριση βλέπουμε πνευματικά» (2).
– Έτσι είναι. Βλέπεις, αν τα μάτια μας είναι γερά, βλέπουμε καλά, ενώ, αν έχουμε μια πάθηση στα μάτια,
δεν βλέπουμε καλά.
Το φως μας είναι ανάλογο με την υγεία των ματιών μας.
Το ίδιο συμβαίνει και στην πνευματική ζωή.
Ανάλογη με την πνευματική μας υγεία είναι και η πνευματική μας όραση, η διάκρισή μας.
– Γέροντα, πώς ανοίγουν τα μάτια της ψυχής;
– Με λάσπη δεν άνοιξε ο Χριστός τα μάτια του τυφλού (3)
Αλλά, για να ανοίξουν τα μάτια της ψυχής μας, πρέπει να πετάξουμε από πάνω μας την λάσπη της αμαρτίας.
«Ιλύν γαρ εκτινάξας όμματος νόου»(4) , δεν λέει;
Αν δεν πετάξουμε τον εαυτό μας και δεν ελευθερωθούμε από τον παλαιό μας άνθρωπο,
αλλά υπάρχη μέσα μας φιλαυτία, εγωισμός, ανθρωπαρέσκεια, δεν μπορούμε να έχουμε διαύγεια πνευματική.
Όσο προχωρεί ο άνθρωπος στην πνευματική ζωή, τόσο περισσότερο ανοίγουν τα μάτια της ψυχής του.
Ο νούς του λαμπικάρεται, διακρίνει καλύτερα τα σφάλματά του και τις πολλές ευεργεσίες του Θεού, ταπεινώνεται,
συντρίβεται εσωτερικά και έρχεται φυσιολογικά η Χάρις του Θεού, ο θείος φωτισμός, και αποκτά διάκριση.
Τότε σε κάθε περίπτωση βλέπει καθαρά ποιό είναι το θέλημα του Θεού και δεν σκοντάφτει στην πνευματική του πορεία.
Γιατί η διάκριση είναι το τιμόνι που οδηγεί τον άνθρωπο με ασφάλεια, ώστε να μην ξεφεύγη από τον ίσιο δρόμο
και να μην πέφτη ούτε από δεξιά ούτε από αριστερά.
– Όταν, Γέροντα, ξεκινάη κανείς από καλή διάθεση να κάνη κάτι καλό και τελικά φθάνη στα άκρα και γίνεται κακό, λείπει η διάκριση;
– Μπορεί να ξεκινάη καλά, αλλά, αν δεν προσέξη, μπαίνει ο εγωισμός μέσα και ξεφεύγει.
Όταν μπαίνη ο εαυτός μας, το εγώ μας, στις ενέργειές μας, δημιουργούνται εμπάθειες και μετά αλωνίζει ο διάβολος.
Γι᾿ αυτό να προσπαθήτε να ζήτε εσωτερικά, ταπεινά, να εργάζεσθε στην αφάνεια, για να έχετε τον θείο φωτισμό.
Όποιος ζη εσωτερικά, ταπεινά, ξεπερνάει τις ανθρώπινες μικρότητες, τους φανατισμούς κ.λπ.,
και γίνεται ζηλωτής με την καλή έννοια.
– Γέροντα, δυσκολεύομαι να διακρίνω ποιό είναι το σωστό σε κάθε περίπτωση.
– Έχεις ανάγκη από εξαγνισμό, για να έλθη η διαύγεια η πνευματική.
Να διαβάζης Λαυσαϊκό, Λειμωνάριο, Φιλόθεο Ιστορία και τον Αββά Βαρσανούφιο και να καθρεφτίζης
σ᾿ αυτά τον εαυτό σου, για να αποκτήσης πνευματικό αισθητήριο.
Τότε θα μπορής να ξεχωρίζης το χρυσό από το μπακίρι και θα γίνης χρυσοχόος πνευματικός.
«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
2010
(1) Του εν Αγίοις Πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού, Λόγος ψυχωφελής και θαυμάσιος, Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, τόμος Β´, εκδ. «Αστήρ», Αθήναι 1975, σ. 237.
(2) Βλ. Ιωάννου του Σιναΐτου, Κλίμαξ , Λόγος ΚϚ´, μέρος Β´, παρ. ο´, εκδ. «Αστήρ», Αθήναι 1970, σ. 145.
(3) Βλ. Ιω. 9, 6.
(4) Από τον ειρμό της α´ ωδής του ιαμβικού κανόνος της Πεντηκοστής.
