Μηνύματα, Μαρτυρίες και Αποκαλύψεις από την Παναγούδα

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

- Η εργασία του νού


Γέροντα, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει ότι οι αρετές, επειδή συγγενεύουν με τις αρετές του Θεού, κάνουν τον άνθρωπο κατάλληλο να υποδεχθή τον Θεό, αλλά δεν τον ενώνουν μαζί Του. Η προσευχή όμως πραγματοποιεί την ένωση με τον Θεό (1) . Τί εννοεί;

– Εδώ ο Άγιος εννοεί την καθαρά προσευχή.


– Γέροντα, τί είναι καθαρά προσευχή;

– Όταν υπάρχη πνευματική αρχοντιά, θυσία, συγγενεύει ο άνθρωπος με τον Θεό, έχει επαφή μαζί Του

και ο νούς του είναι συνέχεια στον Θεό.

Τότε, και να μην προσεύχεται, προσεύχεται.

Όλη η ζωή του είναι προσευχή.

Δεν σκέφτεται τίποτε άλλο· ό,τι και να κάνη, ο νούς του είναι συνέχεια εκεί, στον Θεό.

Όπως ένα παιδάκι ορφανό που έχει μόνον την μάνα του και οι περιστάσεις το έφεραν

να βρεθή για ένα διάστημα μακριά της, ό,τι κι αν κάνη, όπου κι αν βρεθή, έχει συνέχεια τον νού του στην μάνα του,

έτσι και ο άνθρωπος που είναι εξόριστος εδώ πάνω στην γή, μακριά από τον Θεό Πατέρα του,

όταν φθάση σ' αυτήν την κατάσταση, έχει συνέχεια τον νού του στον Θεό, στον Πατέρα του.

Αυτό είναι καθαρά προσευχή.


– Γέροντα, πώς καθαρίζει ο νούς;

– Ο νούς, για να καθαρίση, πρέπει να είναι συνέχεια στον Θεό, να ενωθή με τον Θεό.

Για να ενωθή με τον Θεό, χρειάζεται προσοχή, παρακολούθηση του εαυτού μας, προσευχή αδιάλειπτη.

Όταν ενωθή ο νούς με τον Θεό, τότε ο άνθρωπος δεν σκέφτεται τίποτε άλλο εκτός από τον Θεό

και είναι καθαρός ο νούς, γιατί δεν μπαίνουν παράσιτα μέσα.

Έτσι, ο άνθρωπος περνά από το «κατ’ εικόνα» και γίνεται «καθ’ ομοίωσιν» (2) .

Γιατί αλλιώς είναι «κατ’ εικόνα» μόνον.


Ο νούς καλός είναι, αλλά, όταν τον νού τον έχουμε σε άλλη συχνότητα...

Η μεγάλη δύναμη του νού, ο οποίος τρέχει με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός, πρέπει να αξιοποιηθή

και να κατευθυνθή ολόκληρη προς τον Θεό, τον Δημιουργό του φωτός.

Εάν αυτή η δύναμη είναι σκορπισμένη, πώς είναι δυνατόν να έχη δύναμη ο νούς;

Καί, εάν δεν έχη δύναμη ο νούς του ανθρώπου, τότε ο άνθρωπος μένει μόνο με το μυαλό·

κάνει εργασία εγκεφαλική και από εικόνα Θεού καταντάει εγκέφαλος, μηχανή.


Σε μερικούς πάλι συμβαίνει το εξής:

Επειδή δεν αξιοποιούν την δύναμη αυτήν του νού εις τα άνω, τους την αξιοποιεί,

ή μάλλον την εκμεταλλεύεται, ο εχθρός προς τα κάτω·

στην αρχή στα γήινα και μετά πιο κάτω, στην αμαρτία, για να τους ρίξη στην κόλαση.

Όταν όμως κατορθώση ο νούς να ανέβη ψηλά, τότε και όλα τα πράγματα τα βλέπει από ψηλά με τα μάτια της ψυχής,

με το θεϊκό μάτι, τον θείο φωτισμό.

Όλα αυτά δυστυχώς μόνον θεωρητικά τα καταλαβαίνω, και θα προσπαθήσω να αγωνισθώ

προς αυτήν την κατεύθυνση, έστω και εάν με βρη ο θάνατος εν οδοιπορία.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Βλ. Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά, Περί προσευχής και καθαρότητος καρδίας κεφάλαια τρία, Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, εκδ. «Αστήρ», Αθήναι 1976, τόμος Δ’, σ. 132.
(2) Βλ. Γέν. 1, 26.

[XAPA]

Εγρήγορση πνευματική



– Γέροντα, τί είναι η νήψη (1) ;

– Νήψη είναι η προσοχή στους λογισμούς, στις πράξεις, στις κινήσεις.

Όταν την μία ημέρα προσέχης, παρακολουθής τον εαυτό σου και εξετάζης την συμπεριφορά σου,

την επόμενη ημέρα θα είσαι προσεκτικώτερη κ.ο.κ.

Όλη η βάση είναι η προσοχή.

Γι’ αυτό, βλέπεις, οι Άγιοι Πατέρες πόσο πρόσεχαν!


Γιατί λέγονται Νηπτικοί Πατέρες;

«Νηπτικοί Πατέρες» σημαίνει προσεκτικοί Πατέρες.

Πρόσεχαν τον εαυτό τους και έκαναν εσωτερική εργασία.

Παρακολουθούσαν τους λογισμούς τους και βρίσκονταν σε συνεχή εγρήγορση πνευματική.


– Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ λέει: «Η εργασία της ημέρας πρέπει να είναι σύμφωνη με την εργασία της νύχτας» (2). Τί εννοεί;

– Εννοεί ότι, όπως την νύχτα προσεύχεται κανείς και ο νούς του είναι στον Θεό, έτσι και την ημέρα

να προσπαθή να μην ξεχνιέται και φεύγη ο νούς του από τον Θεό.

Αν δεν προσέχης μέσα στην ημέρα, μαζεύεις σαβούρα, και άντε μετά να την πετάξης!

Εύκολο είναι;

Μία απροσεξία να κάνης, πόσο δυσκολεύεσαι την ώρα της προσευχής, όταν πάς να συγκεντρωθής!

Η προσοχή και η παρακολούθηση έχουν μεγάλη σημασία.

Μπορεί κανείς να προσεύχεται ώρες, αλλά, αν δεν προσέχη και δεν παρακολουθή τον εαυτό του, δεν κάνει τίποτε.

Όταν όμως η προσευχή συνοδεύεται με την παρακολούθηση, τότε χτυπάμε προς εκείνη την κατεύθυνση

που μας χτυπάει περισσότερο ο εχθρός.


– Γιατί, Γέροντα, ο νούς μου είναι μονίμως σκορπισμένος και δεν μπορώ να τον μαζέψω;

– Τον έχεις αφήσει αχαλίνωτο όλα τα χρόνια και τώρα δεν μπορείς να τον κυβερνήσης.

Χρειάζεται προσοχή, διότι ο νούς την μια στιγμή μπορεί να σε πάη στον Παράδεισο και την άλλη,

εάν δεν προσέξης, να σε πάη στην κόλαση.

Όσο μπορείς, να προσπαθής να συγκεντρώνης τον νού σου σε σκέψεις καλές, άγιες, που αγιάζουν τον άνθρωπο.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Η λέξη «νήψη» προέρχεται από το ρήμα «νήφω», το οποίο σημαίνει «απέχω οίνου, δεν είμαι μεθυσμένος» και μεταφορικά «έχω πνευματική διαύγεια, σωφρονώ, ορθοφρονώ».
(2) Βλ. Αββά Ισαάκ του Σύρου, Οι Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος ΚΘ΄, σ. 107.

[XAPA]

Το συμμάζεμα του νού



– Ο νούς μου, Γέροντα, τρέχει εδώ και εκεί.

– Όταν ήμουν μικρός, τα παιδιά έπιαναν σπουργίτια, τα έδεναν από το πόδι με μια κλωστή και αυτό το είχαν σαν παιχνίδι.

Τα άφηναν λίγο και πετούσαν – τα καημένα νόμιζαν ότι ήταν ελεύθερα – και ύστερα μάζευαν το κουβάρι

και τα σπουργίτια έρχονταν πίσω.

Και ο δικός σου νούς μπορεί να τρέχη, αλλά, αν το κουβάρι το κρατά ο Χριστός, και να πετάξη λίγο,

που θα πάη; θα μαζευτή πίσω στον Χριστό.


– Γέροντα, μόλις συγκεντρωθώ στην ευχή, σε κλάσματα δευτερολέπτου, ο νούς μου μπορεί να φθάση μέχρι την Αμερική. Πώς γίνεται αυτό;

– Πόσα χρήματα θέλεις για να πάς από εδώ στην Αμερική και να γυρίσης;

Έχεις να πληρώσης τα ναύλα;

Και βλέπεις, τώρα με τον νού φθάνεις αμέσως εκεί!

Κοίταξε να συμμαζέψης τον νού σου, γιατί στο τέλος θα χρεωκοπήσης και θα μου «κλείσης» τον συνεταιρισμό (1),

επειδή δεν θα έχω να πληρώσω τα χρέη σου.

Να λές την ευχή με την καρδιά, ταπεινά, για να μη σε κλέβη το ταγκαλάκι με την συζήτηση των λογισμών.

Πολύ θα σε βοηθήση σ' αυτήν την προσπάθεια να σκέφτεσαι τον θάνατο.

Αν σκεφτής: «Ο Θεός μου έδωσε διορία αυτήν την ώρα, για να προετοιμασθώ και να με πάρη», δεν μπορεί

να σταθή κανένας λογισμός. Όταν μπαίνη ο θάνατος στην μέση, ο νούς κάθεται στην μέση και δεν φεύγει

στις άκρες και στην άκρη του κόσμου.


– Γέροντα, στενοχωριέμαι που φεύγει ο νούς μου την ώρα της προσευχής.

– Εγώ, όταν φεύγη ο νούς μου σε διάφορα θέματα – αν και θέλω να είναι πάντοτε κοντά στον Θεό –, λέω:

«Θεέ μου, τέτοιος νούς τί δουλειά έχει κοντά Σου;

Είναι αναίδεια να θέλω να βρίσκεται κοντά Σου!».

Με έναν ταπεινό λογισμό έρχεται η Χάρις του Θεού και επανέρχεται ο νούς στον Θεό.

Κι εσύ να λές: «Καλά κάνεις, Θεέ μου, που δεν με βοηθάς να συγκεντρωθή ο νούς μου κοντά Σου, γιατί είμαι ελεεινή».

Όταν το πιστέψης αυτό, ο Θεός θα σε βοηθήση αμέσως να συγκεντρωθής.


– Πολλές φορές, Γέροντα, όταν κάνω κομποσχοίνι, ενώ στην αρχή είμαι συγκεντρωμένη, έπειτα φεύγει ο νούς μου. Κάνω μια προσπάθεια, συγκεντρώνομαι, αλλά πάλι φεύγει.

– Σκέψου, τί κρίμα είναι να φθάνη στον θρόνο του Θεού η μισή προσευχή ή το ένα τρίτο, και η άλλη να χάνεται στον δρόμο!

Επιμονή και υπομονή χρειάζεται.

Όταν φεύγη ο νούς, να τον επαναφέρης.

Πάλι έφυγε; Πάλι να τον επαναφέρης.


– Γιατί όμως, Γέροντα, δεν μπορώ εύκολα να συγκεντρωθώ;

– Γιατί είσαι ακόμη στο πρώτο στάδιο του αγώνος καί, αν γινόταν αυτό, θα ήταν αφύσικο·

θα ήταν σαν να είχε γεννηθή ένα παιδί με δόντια.

Ο νούς μοιάζει με ένα μικρό πουλαράκι, το οποίο στην αρχή τρέχει για λίγο πίσω από την μάνα του,

αλλά αμέσως ξεχνιέται και τρέχει μακριά· παίζει, τρώει χορταράκια, δοκιμάζει ό,τι βρή,

ώσπου σε μια στιγμή συνέρχεται και βλέπει ότι έχασε την μάνα του.

Τρέχει τότε να την βρή, αλλά σε λίγο και πάλι ξεχνιέται.

Όταν μεγαλώση λίγο, το πιάνουν και το δένουν πίσω από την μάνα του, και έτσι παραμένει κοντά της.


Θέλω να πω ότι και ο νούς στις αρχές είναι φυσιολογικό να φεύγη την ώρα της προσευχής.

Με την επιμονή όμως θα δεθή από τον Θεό και δεν θα Τον αποχωρίζεται· θα θέλη να προσεύχεται συνεχώς.

Ύστερα από αυτό, έρχεται μία τελεία νέκρα· κανένας λογισμός δεν πλησιάζει την ώρα της προσευχής

και ο νούς μένει άδειος από λογισμούς (2). Μετά και από αυτό το στάδιο έρχεται η θεωρία.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Ο Γέροντας συχνά μιλούσε για «συνεργείο προσευχής» και «συνεταιρισμό» για θέματα προσευχής.
(2) Κατάσταση πνευματική κατά την οποία ο άνθρωπος, όταν καθαρθή από τα πάθη, δεν έχει πλέον λογισμούς. Όπως γράφει ο Αββάς Ισαάκ, η ψυχή δέχεται την ειρήνη των λογισμών και από την ειρήνη των λογισμών ανυψώνεται στην καθαρότητα του νού. Από την καθαρότητα δε του νού ο άνθρωπος φθάνει να βλέπη τα μυστήρια του Θεού, φθάνει δηλαδή στην θεωρία. Έχει την αίσθηση του Θεού, απολαμβάνει τον Θεό. (Βλ. Αββά Ισαάκ του Σύρου, Οι Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος Θ΄, σ. 38).

[XAPA]

Να δώσουμε εργασία στον νού μας



– Γέροντα, επειδή ακόμη ζώ στον κόσμο, αν είναι ευλογημένο, να μου πήτε πώς θα προφυλαχθώ από τον περισπασμό του κόσμου.

– Σχετικά με αυτό το θέμα θα βρής στον Αββά Ισαάκ.

Μελέτησε τις τέσσερις πρώτες σειρές του Α´ Κεφαλαίου, με τις οποίες και να ασχοληθής.

Λέει ο Άγιος: «Ο φόβος του Θεού είναι αρχή της αρετής, ο οποίος φόβος, ως λέγουσι, γεννάται από την πίστιν

και σπείρεται εις την καρδίαν του ανθρώπου, όταν ο νούς αυτού, αφού αποχωρισθή από τον περισπασμόν

του κόσμου και συνάξη τους συλλογισμούς αυτού τους περιπλανωμένους τήδε κακείσε,

καταγίνηται εις την μελέτην της μελλούσης αποκαταστάσεως της ψυχής» (1).


Είναι αλήθεια ότι για την πνευματική αυτήν εργασία χρειάζονται και οι κατάλληλες προϋποθέσεις,

τις οποίες δεν έχεις προς το παρόν.

Μία ανάλογη όμως πνευματική εργασία, που μπορείς να κάνης τώρα που βρίσκεσαι ακόμη στον κόσμο, είναι η εξής:

Όταν ο νούς σου είναι αργός και δεν λέη την ευχή ή όταν θέλης να ξεκουρασθής λίγο από αυτή

– διότι η ευχή είναι λιγάκι κουραστική στην αρχή, επειδή υπάρχουν ακόμη πάθη μέσα μας –,

να προσπαθής να δίνης εργασία στον νού σου, για να μη βρίσκη ευκαιρία ο διάβολος να σπέρνη τα δικά του.


Μία εργασία που μπορεί να δώση κανείς στον νού του, για να τον συμμαζέψη, είναι η μνήμη του θανάτου.

Αλλά, επειδή εσείς οι γυναίκες αφορμή θέλετε, για να σάς πιάση η απελπισία, η λεγόμενη κακομοιριά,

γι’ αυτό καλύτερα είναι να ζής συνέχεια τα γεγονότα της Καινής Διαθήκης.

Να αρχίζης από τον Ευαγγελισμό και να τελειώνης στην Σταύρωση, και ο νούς σου να περιστρέφεται γύρω από αυτά.

Όταν κατορθώσης ο νούς σου να περιστρέφεται μόνο γύρω από αυτά τα θεία γεγονότα,

τότε θα σού γίνη η εσωτερική αλλοίωση και αυτό θα είναι η ανάστασή σου.


– Γέροντα, με συγκινεί το απόστιχο: «Νυγείσης σου της πλευράς, Ζωοδότα, κρουνούς αφέσεως πάσιν εξέβλυσας ζωής και σωτηρίας» (2).

– Είναι να μη σε συγκινή; Όταν ο νούς είναι στον Σταυρό, στην «τετρωμένην πλευράν» (3) του Χριστού,

στα καρφιά, στην χολή, στο όξος, και γενικά σε όσα έπαθε ο Χριστός για μάς, καρφώνεται εκεί και δεν γυρίζει.

Τότε η ψυχή προσεύχεται απερίσπαστη στον Εσταυρωμένο Χριστό για τον εαυτό της και για όλες τις ψυχές ζώντων

και κεκοιμημένων, για να τις ελεήση ο Χριστός, ο Οποίος πληγώθηκε για όλους μας.


Ο νούς είναι ένα αναρχικό παιδί, ένα άτακτο και αδέσποτο παιδί, που θέλει να γυρίζη

συνεχώς εδώ και εκεί και να αλητεύη.

Από αυτόν όμως εξαρτάται η ζωή και η σωτηρία μας.

Αν τον συμμαζέψουμε και τον παιδαγωγήσουμε, ησυχάζει, γίνεται καλό παιδί και νοικοκυρεύεται.

Γι’ αυτό, όσο μπορείτε, να μην αφήνετε τον νού σας να γυρίζη.

Να τον εκπαιδεύσετε πνευματικά, να τον μάθετε να συχνάζη στο σπίτι του,

στον Παράδεισο, κοντά στον Πατέρα του, τον Θεό.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Αββά Ισαάκ του Σύρου, Οι Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος Α΄, σ. 1.
(2) Δεύτερον αναστάσιμον απόστιχον πλ. Α΄ ήχου, Σάββατον εσπέρας.
(3) Βλ. Τεσσαρακοστόν τέταρτον τροπάριον, δευτέρας Στάσεως Επιταφίου Θρήνου. «Ώσπερ πελεκάν τετρωμένος την πλευράν σου, Λόγε».

[XAPA]

Η αίσθηση της παρουσίας του Θεού



– Γέροντα, όταν κάνω μια διανοητική εργασία, δεν μπορώ να λέω την ευχή.

– Όταν την ώρα που εργάζεσαι έχης τον νού σου στον Θεό, είναι σαν να λές την ευχή.

Γιατί, και αν λές την ευχή και ο νούς σου δεν είναι στον Θεό, τί ωφελεί;

Και όταν κουράζεται κανείς στην ευχή, αν φέρη στον νού του τον Χριστό ή την Παναγία, πάλι ευχή είναι.


– Γέροντα, μπορεί κανείς να διατηρή μέσα του την μνήμη του Θεού, χωρίς να λέη την ευχή;

– Αν λέη με τον λογισμό του: «Πόσο μακριά βρίσκομαι από τον Θεό!

Τί πρέπει να κάνω, για να πάω πιο κοντά Του;», από αυτό έρχεται και η μνήμη του Θεού, έρχεται και η ευχή.

Να προσπαθήσης να αισθάνεσαι πάντοτε την παρουσία του Χριστού, της Παναγίας, των Αγίων,

και να κινήσαι σαν να είναι παρόντες.

Γιατί πράγματι είναι παρόντες, άσχετα αν εμείς δεν τους βλέπουμε με τα σωματικά μάτια.


Να τα ανάγης όλα στον Θεό και να λές: «Ο Θεός με παρακολουθεί.

Άραγε αυτό που κάνω τώρα είναι αρεστό στον Θεό;

Τί να κάνω, για να Τον ευαρεστήσω;

Τί πρέπει να αποφύγω, για να μην Τον στενοχωρήσω;».

Σιγά-σιγά αυτό θα γίνη κατάσταση μέσα σου.

Θα σκέφτεσαι τον Θεό και θα κάνης το πάν, για να Τον ευχαριστήσης.

Έτσι αναπτύσσεται και αυξάνει η αγάπη προς τον Θεό, γλυκαίνεται ο νούς και η καρδιά,

και μένουν συνεχώς στην ευχή χωρίς κόπο.


– Γέροντα, τί σημαίνει: «Μνήμη Θεού, όρασις Θεού»;

– Μνήμη Θεού σημαίνει ότι ο νούς είναι στον Θεό, ζη ο άνθρωπος τον Θεό, οπότε βλέπει παντού τον Θεό.

Αυτός που κατορθώνει να έχη συνέχεια τον νού του στον Θεό, αισθάνεται συνέχεια την παρουσία του Θεού

και συγκλονίζεται από ευγνωμοσύνη, γιατί όλα τα βλέπει ως ευλογία του Θεού.

Μια ματιά να ρίξη γύρω του, καταλαβαίνει ότι ο Θεός παρακολουθεί όχι μόνον τον άνθρωπο,

αλλά και όλο το σύμπαν, και στις πιο μικρές και ασήμαντες λεπτομέρειες.

Όπου να κοιτάξη, βλέπει τα μεγαλεία του Θεού.

Ρίχνει μια ματιά στον ουρανό και αλλοιώνεται από την παρουσία του Θεού.

Ρίχνει μια ματιά στην γή, βλέπει τα πουλιά, τα δένδρα, και βλέπει τον Θεό, τον Δημιουργό τους.

Αυτό είναι και προσευχή, είναι και μνήμη του Θεού.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

- Η συνεργασία νού και καρδιάς

Όταν ο νούς πάη στην καρδιά, η προσευχή μας γίνεται καρδιακή


Πώς κατεβαίνει, Γέροντα, ο νούς στην καρδιά;

– Όταν πονάη η καρδιά, κατεβαίνει ο νούς στην καρδιά.

Πώς πονάει η καρδιά;

Όταν σκέφτωμαι τις ευεργεσίες του Θεού και την δική μου αχαριστία, η καρδιά κεντιέται, πονάει,

και ο νούς πηγαίνει εκεί.



– Γέροντα, όταν έχω πονοκέφαλο, δεν μπορώ να προσευχηθώ.

– Αν πονάη το πόδι σου και εκείνη την στιγμή κόψης με το μαχαίρι το χέρι σου, ξεχνάς τον πόνο του ποδιού

και σκέφτεσαι το χέρι.

Έτσι και όταν έχης πονοκέφαλο και δεν μπορής να προσευχηθής, να σκέφτεσαι πρώτα τις αμαρτίες σου

και ύστερα τον πόνο του κόσμου και θα πονά η καρδιά σου.

Ο πόνος της καρδιάς θα εξουδετερώνη τον πονοκέφαλο και θα προσεύχεσαι καρδιακά για τον εαυτό σου

και για όλον τον κόσμο.


– Γέροντα, τί βοηθάει να μη μετεωρίζεται ο νούς;

– Είναι δύσκολο να χαλιναγωγήση κανείς τον νού, ο οποίος τρέχει με ταχύτητα μεγαλύτερη από την ταχύτητα του φωτός.

Πρέπει να τον πιάση «από το χεράκι» και να τον πάη κοντά στους πονεμένους, στους αρρώστους,

στους εγκαταλελειμμένους, στους κεκοιμημένους.

Τότε ο νούς, που τα βλέπει όλα αυτά, «χτυπάει» την καρδιά, η οποία, όσο σκληρή κι αν είναι, σπάζει,

και η προσευχή γίνεται καρδιακή.

Με δάκρυα παρακαλεί μετά ο άνθρωπος τον Θεό να επέμβη.

Αν όμως κάποιος τα σκέφτεται όλα αυτά και δεν συμπάσχη και δεν τον συγκλονίζη ούτε η δυστυχία του κόσμου

ούτε η κόλαση των κεκοιμημένων που είναι υπόδικοι ούτε και η καταδίκη των ψυχών τους, φαίνεται ότι τα έχει

όλα άφθονα και είναι χορτασμένος· υπερισχύει το σαρκικό φρόνημα και ο παλαιός άνθρωπος είναι πολύ δυνατός.


– Γέροντα, στην Ακολουθία πολλές φορές ο νούς μου δεν πηγαίνει στα ουράνια, αλλά στον πόνο των ανθρώπων.

– Αυτά ενωμένα είναι.

Το θέμα δεν είναι να λέη κανείς απλώς την ευχή ούτε να έχη μόνον καθαρό τον νού του από λογισμούς,

αλλά να δουλεύη το «μηχανάκι», να πονάη η καρδιά για το θέμα που εύχεται.


– Όταν, Γέροντα, μετά την διακονία μπαίνω στο κελλί, προσπαθώ να συμμαζέψω το μυαλό μου από τις διάφορες δουλειές και τις παραστάσεις, αλλά αισθάνομαι ένα σφίξιμο στο κεφάλι.


– «Να συμμαζέψω τον νού μου» να λές.

Αλλά καλά είπες «νά συμμαζέψω το μυαλό», γιατί εσύ κάνεις προσευχή με το μυαλό.

Αν η προσευχή γίνεται με το μυαλό, είναι φυσικό να ζορίζεται το μυαλό και να πονάη το κεφάλι.

Αυτό το βλέπω και σε άλλους· πηγαίνουν να κάνουν εργασία πνευματική, διαβάζουν λ.χ. κάτι πνευματικό,

και δεν χρησιμοποιούν τον νού αλλά το μυαλό και μετά πονάει το κεφάλι.

Όπως και εκείνοι που πάνε να χρησιμοποιήσουν την καρδιά με έναν μηχανικό τρόπο (1),

για να πούν την ευχή, και πονάει μετά η καρδιά.


Όταν όμως θέλω να προσευχηθώ και πάω να συγκεντρωθώ, πρέπει ο νούς να πάη στον Χριστό.

Τότε δεν φεύγει· δίνει αμέσως τηλεγράφημα και στην καρδιά και ενώνεται ο νούς με την καρδιά.

Το άλλο είναι δουλειά με την λογική, γι’ αυτό κουράζει.

Γιατί λέω ότι πρέπει να κάνουμε δικό μας τον πόνο του άλλου;

Πρέπει ο νούς να πάη στον πόνο του άλλου και τότε να προσευχηθής.

Διαφορετικά είναι ένα ξερό πράγμα.

Λές λ.χ. με το μυαλό σου ότι υπάρχουν άρρωστοι και πρέπει να προσευχηθής γι’ αυτούς,

αλλά δεν συμμετέχει ούτε ο νούς ούτε η καρδιά.

Ενώ, βλέπεις, όταν πονάς κάπου, ο νούς σου πάει συνέχεια εκεί.

Έτσι και σε αυτήν την περίπτωση, όταν κάνης δικό σου τον πόνο του άλλου, ο νούς σου δεν φεύγει από εκεί.


– Δεν μπορεί όμως, Γέροντα, να φύγη;

– Ναί, μπορεί να φύγη.

Αυτό εξαρτάται από τον πόνο που ένιωσες.

Όπως σε ένα σπίτι, όταν έχουν έναν άρρωστο που έκανε εγχείρηση από σκωληκοειδίτιδα,

θα καθήσουν λίγο κοντά του, μπορεί και να τραγουδήσουν και να χορέψουν, και ύστερα θα πάνε στις δουλειές τους.

Αν όμως έχουν έναν άρρωστο εγχειρισμένο από καρκίνο, ο πόνος είναι μεγάλος· δεν μπορούν να ξεχασθούν.

Μόνον κάποιος που δεν καταλαβαίνει την σοβαρότητα της καταστάσεως, μπορεί και να ξεχασθή.

Νά, εγώ, όταν ήμουν μικρός και είχαν φέρει στο σπίτι την αδελφή μου άρρωστη βαριά, σχεδόν

ετοιμοθάνατη, είχα μια φυσαρμόνικα και πήγα δίπλα και έπαιζα· δεν καταλάβαινα πόσο σοβαρή ήταν η κατάστασή της.


– Γέροντα, το μυαλό είναι το σάρκινο όργανο και ο νούς το πνευματικό;

– Ναί, όπως στο οινόπνευμα, το σπίρτο που έχει μέσα το οινόπνευμα, είναι που κάνει δουλειά, που ενεργεί,

και όχι το νερό, έτσι και ο νούς είναι η σπιρτάδα του μυαλού, ό,τι καλύτερο έχει ο άνθρωπος.


– Δηλαδή, Γέροντα, όταν δεν δουλεύη η καρδιά, είναι γιατί δεν δουλεύει ο νούς;

– Βέβαια, ευλογημένη! Εκεί είναι όλη η δύναμη.


– Το μυαλό, Γέροντα, δεν βοηθάει καθόλου;

– Βοηθάει μέχρις ενός σημείου· να πής δηλαδή με την λογική ότι πρέπει ο νούς σου να πάη στον πόνο του άλλου.

Μέχρις εκεί μόνον, και να αρχίση μετά να δουλεύη ο νούς.

Να σκεφθής διάφορες περιπτώσεις πονεμένων, να πονέσης γι’ αυτούς και να αρχίσης να προσεύχεσαι.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Όπως για παράδειγμα με το κράτημα της αναπνοής.

[XAPA]

Η αγάπη του Θεού συμμαζεύει τον νού στην καρδιά



– Γέροντα, καμμιά φορά, όταν λέω την ευχή, για να μη φεύγη ο νούς μου, λέω: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, σε αγαπώ».

– Πώς γίνεται να αγαπάς τον Χριστό και να φεύγη ο νούς σου, όταν λές την ευχή;

Αν το πής καμμιά φορά, δεν πειράζει.

Αλλά, αν το λές συνέχεια, αυτό είναι ψέμα.

Να μην έχουμε άλλα στην καρδιά μας, άλλα στον νού μας και άλλα να λένε τα χείλη μας.

Τότε ισχύει το «Ο λαός ούτος τοις χείλεσί με τιμά, η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ’ εμού» (1) .


– Γέροντα, γιατί λέω την ευχή χωρίς θέρμη;

– Επειδή σκορπίζεσαι στα έξω, η καρδιά σου είναι αλλού· λείπει το σκίρτημα, η αγάπη για τον Θεό,

οπότε και η ευχή βγαίνει αποδυναμωμένη.

Η αγάπη του Θεού συμμαζεύει τον νού στην καρδιά και μετά παλαβώνει ο άνθρωπος.


– Γέροντα, πώς κατορθώνει κανείς να έχη διαρκή πόθο προς τον Θεό και να λέη την ευχή καρδιακά;

– Αν έχη συνεχώς στον νού του τις ευεργεσίες του Θεού και την δική του αχαριστία,

κεντιέται και παίρνει μπρός η καρδιά.

Πιέζεται από μόνη της φιλότιμα η καρδιά και τον κυνηγάει μετά η ευχή.

Γι’ αυτό να έχης πάντοτε φιλότιμους και ταπεινούς λογισμούς.

Έτσι θα έρθη μέσα σου η Χάρις του Θεού, γιατί ο Κύριος στην καρδιά των ταπεινών κατοικεί (2),

και τότε γλυκαίνεται η καρδιά, και η ευχή γίνεται καρδιακή.


– Τότε, Γέροντα, μπορεί να έρθη κακός λογισμός;

– Όχι, δεν μπορεί.

Για να έρθη κακός λογισμός, πρέπει να σταματήσης την ευχή.

Αλλά, και να σταματήσης να λές την ευχή με τον νού, αν την λέη η καρδιά, πάλι δεν μπορεί να έρθη,

γιατί την λέει η καρδιά.


– Γέροντα, δώστε μου μια ευχή, για να συμμαζέψω τον νού μου.

– Εύχομαι να μαζευθή ο νούς σου στην καρδιά.

Τί εννοούμε, όταν λέμε «καρδιά»;

Η καρδιά δεν είναι στάμνα, που μέσα της θα βάλουμε τον νού· η καρδιά είναι αυτό που νιώθουμε.

Επομένως, όταν λέμε «νά συμμαζευθή ο νούς μέσα στην καρδιά», εννοούμε να συμμαζευθή στην αγάπη,

στην καλωσύνη, στην λαχτάρα, σε αυτό το σκίρτημα, σε αυτό το γλυκό πράγμα...

Αφού ο Θεός είναι Αγάπη και η καρδιά έχει αγάπη, αν η καρδιά είναι εξαγνισμένη,

τότε ο άνθρωπος έχει μέσα του τον Θεό.

«Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εν όλη τη καρδία σου και εν όλη τη ψυχή σου και εν όλη τη διανοία σου...» (3).

Να Τον αγαπήσης με όλο σου το είναι.

Αν ο νούς γλυκαθή από την αγάπη και την καλωσύνη της καρδιάς,

όταν θα λέη το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», θα συγκλονίζεται ολόκληρος.

Όλη η βάση της πνευματικής ζωής είναι να καθαρίση ο άνθρωπος την καρδιά, ώστε να δεχθή τον Χριστό,

και να χαλιναγωγήση τον νού, να τον γλυκάνη μέσα στην καρδιά.

Αν ο νούς γλυκαθή μέσα στην καρδιά, δεν του κάνει καρδιά να φύγη, όπως το παιδάκι,

όταν το αφήσης ελεύθερο μέσα σ’ ένα ζαχαροπλαστείο, δεν θέλει να φύγη από εκεί.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Βλ. Ησ. 29, 13· Ματθ. 15, 8.
(2) Πρβλ. Ησ. 66, 1-2.
(3) Ματθ. 22, 37. Βλ. και Μάρκ. 12, 30· Λουκ. 10, 27.

[XAPA]

«Χριστός γεννάται» (1)



Γέροντα, μετά την Αγρυπνία των Χριστουγέννων δεν κοιμόμαστε;

– Χριστούγεννα και να κοιμηθούμε!

Η μητέρα μου έλεγε: «Απόψε μόνον οι Εβραίοι κοιμούνται».

Βλέπεις, την νύχτα που γεννήθηκε ο Χριστός οι άρχοντες κοιμόνταν βαθιά, και οι ποιμένες «αγραυλούσαν» (2).

Φύλαγαν τα πρόβατα την νύχτα παίζοντας την φλογέρα.

Κατάλαβες;

Οι ποιμένες που αγρυπνούσαν είδαν τον Χριστό.


– Πώς ήταν, Γέροντα, το σπήλαιο;

– Ήταν μια σπηλιά μέσα σε έναν βράχο και είχε μια φάτνη· τίποτε άλλο δεν είχε.

Εκεί πήγαινε κανένας φτωχός και άφηνε τα ζώα του.

Η Παναγία με τον Ιωσήφ, επειδή όλα τα χάνια ήταν γεμάτα και δεν είχαν που να μείνουν (3),

κατέληξαν σε αυτό το σπήλαιο.

Εκεί ήταν το γαϊδουράκι και το βοϊδάκι, που με τα χνώτα τους ζέσταναν τον Χριστό!

«Έγνω βούς τον κτησάμενον και όνος την φάτνην του κυρίου αυτού» (4), δεν λέει ο Προφήτης Ησαΐας;


– Σε ένα τροπάριο, Γέροντα, λέει ότι η Υπεραγία Θεοτόκος βλέποντας τον νεογέννητο Χριστό, «χαίρουσα ομού και δακρύουσα» αναρωτιόταν: «Επιδώσω σοι μαζόν, τω τα σύμπαντα τρέφοντι, ή υμνήσω σε, ως Υιόν και Θεόν μου; ποίαν εύρω επί σοί προσηγορίαν;» (5).

– Αυτά είναι τα μυστήρια του Θεού, η πολύ μεγάλη συγκατάβαση του Θεού, την οποία δεν μπορούμε εμείς να συλλάβουμε!


– Γέροντα, πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε το γεγονός της Γεννήσεως, ότι δηλαδή ο Χριστός «Σήμερον γεννάται εκ Παρθένου» (6);

– Για να ζήσουμε αυτά τα θεία γεγονότα, πρέπει ο νούς να είναι στα θεία νοήματα.

Τότε αλλοιώνεται ο άνθρωπος.

«Μέγα και παράδοξον θαύμα τετέλεσται σήμερον» (7), ψάλλουμε.

Άμα ο νούς μας είναι εκεί, στο «παράδοξον», τότε θα ζήσουμε και το μεγάλο μυστήριο της Γεννήσεως του Χριστού.

Εγώ θα εύχωμαι η καρδιά σας να γίνη Αγία Φάτνη

και το Πανάγιο Βρέφος της Βηθλεέμ να σάς δώση όλες τις ευλογίες Του.


ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Ειρμός και Καταβασία της α΄ ωδής του πρώτου κανόνος της εορτής των Χριστουγέννων.
(2) Βλ. Λουκ. 2, 8.
(3) Βλ. Λουκ. 2, 7.
(4) Ησ. 1, 3.
(5) Τρίτον στιχηρόν προσόμοιον Εσπερινού 24ης Δεκεμβρίου.
(6) Δοξαστικόν της Θ΄ Ώρας της εορτής των Χριστουγέννων.
(7) Πρώτον στιχηρόν ιδιόμελον αποστίχων της εορτής των Χριστουγέννων.

[XAPA]

Η Αγία Τεσσαρακοστή: πορεία προς τον Γολγοθά



Καλή Σαρακοστή και καλό Τριήμερο (1).

Πιστεύω αυτήν την Σαρακοστή να μην έχετε πολλές δουλειές και να συμμετάσχετε ψυχικά στο Πάθος

του Κυρίου, δουλεύοντας περισσότερο πνευματικά.

Από την στιγμή που αρχίζει το Τριώδιο (2) πρέπει να αρχίζη κανείς να οδεύη προς τον Γολγοθά.

Καί, αν αξιοποιήση πνευματικά αυτήν την περίοδο, όταν πεθάνη, θα οδεύση η ψυχή του προς τα άνω,

χωρίς να εμποδίζεται από «διόδια» και τελώνια (3).

Κάθε χρόνο έρχονται αυτές οι άγιες ημέρες, αλλά και κάθε χρόνο μας φεύγει και ένας χρόνος· και αυτό είναι το θέμα.

Τον αξιοποιήσαμε πνευματικά ή τον σπαταλήσαμε στα υλικά;

Μαζί με όλες τις άλλες κοσμικές αλλοιώσεις της εποχής μας, έχει χάσει την έννοιά του και το Τριήμερο,

γιατί οι κοσμικοί κάθε εβδομάδα έχουν τριήμερο – Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή – με ζωή κοσμική.

Ευτυχώς που διατηρείται και η πραγματική πνευματική έννοια του Τριημέρου στα μοναστήρια

και σε λίγες χριστιανικές οικογένειες στον κόσμο, και έτσι κρατιέται ο κόσμος.

Η πολλή προσευχή και η νηστεία που γίνεται κάθε χρόνο σ’ αυτό το Τριήμερο, στην αρχή της Μεγάλης

Τεσσαρακοστής, φρενάρει τον κόσμο από πολλά πνευματικά ολισθήματα, που γίνονται

συνήθως στα κοσμικά τριήμερα.


– Γέροντα, ποιό είναι το νόημα του Τριημέρου;

– Το Τριήμερο της Σαρακοστής έχει περισσότερο το νόημα να συνηθίση κανείς στην νηστεία, στην εγκράτεια.

Ύστερα, όταν θα κάνη κάθε μέρα ενάτη (4), θα το θεωρή πανηγύρι.

Στο Κοινόβιο μετά το Τριήμερο τρώγαμε μια σούπα νερόβραστη στις τέσσερις το απόγευμα

και το θεωρούσαμε μεγάλη ευλογία.

Μετά το Τριήμερο τί ευλογία να τρώμε κάθε μέρα!

Βοηθάει το Τριήμερο στην αρχή, για να νηστέψη κανείς όλη την Σαρακοστή.

Αν όμως κάποιος δεν μπορή να κρατήση το Τριήμερο, ας φάη λίγο παξιμάδι το βράδυ ή ας κρατήση ενάτη.

Είναι καλύτερα να οικονομηθή, γιατί, αν ζαλίζεται και δεν μπορή να κάνη τίποτε από πνευματικά,

τί πνευματικό κέρδος βγάζει μετά;

Μια Καθαρά Τρίτη ο Γερο-Βαρλαάμ, από την Καλύβη των Οσίων Βαρλαάμ και Ιωάσαφ, πήγε σε ένα Κελλί,

όπου μόλις είχαν εγκατασταθή δύο γνωστοί του νέοι μοναχοί.

Χτυπάει την πόρτα· τίποτε.

Ανοίγει και τους βρίσκει και τους δύο ξαπλωμένους.

«Τί γίνεται; λέει, άρρωστοι είστε;».

«Κάνουμε Τριήμερο!», λένε.

«Άντε σηκωθήτε επάνω, τους λέει.

Κάντε ένα τσάι, βάλτε δυο κουταλιές ζάχαρη, φάτε και κανένα παξιμάδι, για να πήτε καμμιά ευχή,

να κάνετε κανένα κομποσχοίνι.

Τριήμερο είναι αυτό; Τί βγάζετε από αυτό;».


– Γέροντα, πώς θα μπορέσω την Σαρακοστή να αγωνισθώ περισσότερο στην εγκράτεια;

– Οι κοσμικοί τώρα την Σαρακοστή προσέχουν κατά κάποιον τρόπο την εγκράτεια,

ενώ εμείς οι μοναχοί πάντα πρέπει να προσέχουμε.

Το κυριώτερο όμως που πρέπει να προσέξη κανείς είναι τα ψυχικά πάθη και μετά τα σωματικά.

Γιατί, αν δώση προτεραιότητα στην σωματική άσκηση και δεν κάνη αγώνα, για να ξερριζωθούν

τα ψυχικά πάθη, τίποτε δεν κάνει.

Πήγε μια φορά σε ένα μοναστήρι ένας λαϊκός στην αρχή της Σαρακοστής και κάποιος μοναχός

του φέρθηκε απότομα, σκληρά.

Εκείνος όμως ο καημένος είχε καλό λογισμό και τον δικαιολόγησε.

Ήρθε μετά και μου είπε:

«Δεν τον παρεξηγώ, Πάτερ· ήταν, βλέπεις, από το τριημέρι!».

Αν το τριημέρι που έκανε ήταν πνευματικό, θα είχε μια γλυκύτητα πνευματική

και θα μιλούσε στον άλλον με λίγη καλωσύνη.

Αλλά αυτός ζόριζε εγωιστικά τον εαυτό του να κάνη Τριήμερο, και γι’ αυτό όλα του έφταιγαν.


– Γέροντα, τί να σκέφτωμαι την Σαρακοστή;

– Το Πάθος, την θυσία του Χριστού να σκέφτεσαι.

Αν και εμείς οι μοναχοί πρέπει συνέχεια να ζούμε το Πάθος του Χριστού, γιατί μας βοηθούν σ’ αυτό κάθε μέρα

τα διάφορα τροπάρια, όλες οι Ακολουθίες.

Την Μεγάλη Τεσσαρακοστή μας δίνεται η μεγαλύτερη ευκαιρία για να αγωνισθούμε και να συμμετέχουμε

εντονώτερα στο σωτήριο Πάθος του Κυρίου μας, με μετάνοια και με μετάνοιες, με εκκοπή των παθών

και με ελάττωση των τροφών, από αγάπη προς τον Χριστό.

Ας αξιοποιήσουμε, όσο μπορούμε, το πνευματικό αυτό στάδιο με τις πολλές προϋποθέσεις και δυνατότητες

που μας δίνονται, για να πλησιάσουμε περισσότερο στον Εσταυρωμένο Χριστό, για να βοηθηθούμε από Αυτόν

και να χαρούμε την Αγία Ανάσταση αλλοιωμένοι πνευματικά, αφού θα έχουμε ζήσει πνευματικώτερα

την Μεγάλη Σαρακοστή.


Εύχομαι καλή δύναμη την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, για να ανεβήτε στον Γολγοθά κοντά στον Χριστό,

μαζί με την Παναγία και τον Προστάτη σας Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο,

και να συμμετάσχετε στο φρικτό Πάθος του Κυρίου μας. Αμήν.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Τριήμερο: Τρείς ημέρες αποχή από τροφή και νερό· συνήθως γίνεται τις τρεις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
(2) Τριώδιο: Εκκλησιαστική περίοδος που ξεκινάει την Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνει το Μέγα Σάββατο.
(3) Βλ. Γρηγορίου μοναχού, μαθητή Αγ. Βασιλείου του Νέου, Ο τελωνισμός των ψυχών κατά την ώρα του θανάτου: Τα είκοσι τρία βασικά τελώνια, Ι. Ησυχαστήριον Αγ. Αθανασίου του Με¬γάλου και Αγ. Νεομαρτύρων Ακυλίνης, Κυράννης και Αργυρής, Γαλήνη Όσσης Λαγκαδά.
(4) Κάνω ενάτη: Τρώω νηστήσιμη τροφή μετά την ενάτη βυζαντινή ώρα, δηλαδή μετά τις 3 μ.μ.

[XAPA]

«Προσκυνούμέν Σου τα πάθη, Χριστέ» (1)


– Γέροντα, πώς θα αποκτήσω ευλάβεια στα Πάθη του Χριστού;

– Κατ’ αρχάς να σκέφτεσαι την θυσία του Χριστού και την δική σου αχαριστία και αμαρτωλότητα.

Ένα σχετικό πατερικό κείμενο θα σε βοηθήση λίγο και αυτό.

Αλλά αυτό που θα σε βοηθήση περισσότερο, είναι το ίδιο το Πάθος, η θυσία του Κυρίου.

Ο Χριστός δεν δίδαξε απλώς μερικά πράγματα, αλλά θυσιάσθηκε για το ανθρώπινο γένος, βασανίστηκε,

σταυρώθηκε, υπέμεινε τόσα.


– Ο σταυρικός θάνατος, Γέροντα, ήταν ατιμωτικός;

– Ναί, ο πιο ατιμωτικός. Είναι φοβερό!

Όλοι οι Προφήτες να προφητεύουν για τον Χριστό, και τελικά οι Εβραίοι να Τον δέρνουν, να Τον φτύνουν,

να Τον εμπαίζουν, να Τον σταυρώνουν!

Όλα αυτά συγκλονίζουν τον άνθρωπο, αν τα σκεφθή.

Ακόμη και στον πιο αδιάφορο, αν έχη λίγη καλή διάθεση και τα σκεφθή, κινούν το ενδιαφέρον το πνευματικό.


– Γέροντα, το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, μετά την Ακολουθία των Παθών, δεν μένω στον ναό.

– Κρίμα, κι εγώ νόμιζα ότι έχεις λίγη ευλάβεια!

Καλά, δεν μένετε στον ναό το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης;

Αφήνετε τον Εσταυρωμένο μόνον και πηγαίνετε στα κελλιά σας;


– Οι περισσότερες αδελφές, Γέροντα, μένουν στον ναό, αλλά εγώ, με τον λογισμό ότι είμαι εξωστρεφής και
δεν θα μπορέσω να συγκεντρωθώ, αγρυπνώ στο κελλί μου.

– Αν είναι έτσι, καλά.

Να έχης στο κελλί σου μία εικόνα της Σταυρώσεως και να λές:

«Δόξα τη αγία σταυρώσει σου, Κύριε» και «Υπεραγία Θεοτόκε, προσκυνούμεν τα Πάθη του Υιού σου».

Παράλληλα να κάνης και όσες μετάνοιες μπορείς.

Αυτήν την ημέρα πρέπει να την ζήση κανείς.

Εγώ την Μεγάλη Παρασκευή κλειδώνομαι, για να την ζήσω.


– Φέτος, Γέροντα, την Μεγάλη Παρασκευή δεν έφαγα τίποτε και το βράδυ στην Ακολουθία του Επιταφίου δεν μπορούσα να σταθώ όρθια. Αν είχα την απαιτούμενη ευλάβεια στα Πάθη του Κυρίου, θα έφθανα σε αυτό το σημείο;

– Καλός ήταν και αυτός ο αγώνας.

Τέτοια μέρα πώς να φάη κανείς;

Αν κάποιος δεν αντέχη, θα πάρη λίγο παξιμάδι.

Παλιά στα μοναστήρια μόνον κανένας άρρωστος ή κανένα γεροντάκι θα έπαιρναν το βράδυ ένα τσάι με λίγο παξιμάδι.

Μερικοί πίνουν ξίδι αυτήν την ημέρα, γιατί χολή και ξίδι έδωσαν οι Εβραίοι στον Χριστό επάνω στον Σταυρό (2).

Όταν πήγα στην Μονή Φιλοθέου, την πρώτη Μεγάλη Εβδομάδα δεν έφαγα τίποτε.

Την Μεγάλη Παρασκευή, επειδή είχα ακούσει ότι κάποιοι είχαν την συνήθεια να πίνουν ξίδι, ήπια κι εγώ.

Ήταν όμως πολύ δυνατό, κι έπεσα κάτω λιπόθυμος.


– Γέροντα, γιατί την Μεγάλη Εβδομάδα μπορώ να κάνω τριήμερο, ενώ καθημερινά δυσκολεύομαι να εγκρατευθώ;

– Την Μεγάλη Εβδομάδα είναι ο πόνος για το Πάθος του Χριστού.

Αν πεθάνη, ας υποθέσουμε, ένα αγαπητό σου πρόσωπο, μπορείς να έχης τον νού σου για φαγητό;

Τότε όχι μόνο να φάς δεν μπορείς, αλλά ούτε και νερό να πιής.


– Φέτος, Γέροντα, ψάλαμε τα Εγκώμια στιχολογώντας τον Άμωμο(3).

– Τα άκουσα. Θέλω όμως να μου πήτε την αλήθεια:

Όταν ψέλνατε, είχατε τον νού σας στον Χριστό, στον Επιτάφιο;

Γιατί και η αδελφή που έλεγε τον στίχο του Αμώμου και οι αδελφές που έψαλλαν, ήταν σαν συνεπαρμένες!

Από τί ήσασταν συνεπαρμένες;

Επειδή λέγατε κάτι καινούργιο;

Αυτό είναι τελείως κοσμικό. Το καταλαβαίνετε;

Επιτάφιος θρήνος λέγονται τα Εγκώμια! Θρήνος είναι!

Σε άλλα μπορεί να φύγη και λίγο ο νούς, αλλά εδώ βασάνισαν τον Χριστό, Τον έδειραν, Τον έφτυσαν,

Τον σταύρωσαν, και τώρα γίνεται η κηδεία.

Αν ούτε και αυτήν την ημέρα δεν αισθάνεται μια ψυχή αυτά που ψάλλει, τότε τί να πώ;


– Γέροντα, στο Άγιον Όρος την Μεγάλη Παρασκευή χτυπούν πένθιμα οι καμπάνες;

– Χτυπούν καμπάνες, όταν βγαίνη ο Επιτάφιος.

– Χτυπούν, Γέροντα, και όλη την ημέρα;

– Ξέρω κι εγώ αν χτυπούν; Εγώ κοιτάζω να χτυπήση η καρδιά!



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Δοξαστικόν Θ΄ Ώρας Μεγάλης Παρασκευής.
(2) Βλ. Ματθ. 27, 34· Ιω. 19, 28-29.
(3) Κατά την αρχαία εκκλησιαστική τάξη τα Εγκώμια ψάλ¬λονται «μετά του Αμώμου», δηλαδή πριν από κάθε τροπάριο των Εγκωμίων ψάλλεται και ένας στίχος του Αμώμου (118ου Ψαλμού).