H ευλάβεια μεταδίδεται
- Γέροντα, πώς θα αποκτήσω ευλάβεια ;
- Οι Πατέρες λένε ότι, για να αποκτήσης ευλάβεια, πρέπει να ζης ή να συναναστρέφεσαι με ανθρώπους
που έχουν ευλάβεια και να παρατηρής πως συμπεριφέρονται.
Ο Μέγας Παΐσιος, όταν τον ρώτησε κάποιος «πώς μπορώ να αποκτήσω φόβο Θεού», του απάντησε:
«Να συναναστρέφεσαι με ανθρώπους που αγαπούν τον Θεό και έχουν φόβο Θεού, για να απόκτησης και εσύ θείο φόβο» (1)
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα κάνης εξωτερικά ό,τι βλέπεις να κάνουν εκείνοι,
χωρίς να το νιώθης εσύ εσωτερικά, γιατί αυτό δεν είναι ευλάβεια αλλά ψευτοευλάβεια. Το ψεύτικο είναι αποκρουστικό.
Η ευλάβεια είναι Χάρις από τον Θεό μέσα στον άνθρωπο. Ο,τι κάνει ο ευλαβής το κάνει, γιατί έτσι το νιώθει μέσα του.
Βέβαια μέσα μας υπάρχει φυσική η ευλάβεια, αλλά, αν ο άνθρωπος δεν την καλλιεργήση,
το ταγκαλάκι τον ρίχνει με την λήθη στην αναισθησία και στην ανευλάβεια.
Με την συμπεριφορά όμως του ευλαβούς, ξυπνά πάλι μέσα του η ευλάβεια.
- Γιατί, Γέροντα, οι Πατέρες μόνο. για την ευλάβεια λένε πως, αν θέλης να την απόκτησης, να συναναστροφής με ευλαβή; Γιατί δεν λένε το ίδιο και για άλλη αρετή;
- Γιατί η ευλάβεια μεταδίδεται.
Οι κινήσεις, η συμπεριφορά του ευλαβούς, μεταδίδονται σαν το άρωμα,
όταν φυσικά υπάρχη στον άλλον καλή διάθεση και ταπείνωση.
Και να σου πω, αν κανείς δεν εχη ευλάβεια, δεν έχει τίποτε.
Ο ευλαβής ό,τι είναι ιερό το βλέπει καθαρά, όπως είναι στην πραγματικότητα, έστω και αν δεν είναι μορφωμένος.
Δεν θα κάνη λ.χ. λάθος γιά οτιδήποτε έχει σχέση με τα θεία νοήματα.
Είναι όπως το παιδάκι που δεν βάζει κακό λογισμό για τον πατέρα του και την μητέρα του, γιατί τους αγαπάει και
τους σέβεται, και βλέπει καλά και καθαρά όλα όσα κάνουν οι γονείς του.
Πόσο μάλλον εδώ που πρόκειται για τον Θεό, ο Οποίος με τίποτε δεν συγκρίνεται και σε όλα είναι τέλειος!
Όποιος δεν έχει ευλάβεια πέφτει σε λάθη, σε πλάνες ως προς το δόγμα.
Βλέπω τι λάθη κάνουν όσοι δεν έχουν ευλάβεια και γράφουν ερμηνείες ή σχόλια σε ιερά κείμενα κ.λπ.
Ολα τα πνευματικά πράγματα χρειάζονται ευλάβεια και καρδιά. Οταν όλα ξεκινούν από ευλάβεια, όλα είναι αγιασμένα.
Ειδικά, για να γράψη κανείς Ακολουθία σε Άγιο, πρέπει να αγαπάη τον Αγιο, να τον ευλαβήται,
οπότε αυτό που θα γράψη, θα βγαίνη από την καρδιά του και θα αποπνέη ευλάβεια.
Οταν κανείς φθάση σε κατάσταση θείου έρωτος, θείας τρέλλας, βγαίνουν μόνοι τους οι στίχοι από μέσα του.
- Τί άλλο, Γέροντα, βοηθάει τον άνθρωπο να απόκτηση ευλάβεια;
-Το να μελετάη με τον νου του καθετί ιερό και να εμβαθύνη σ' αυτό, αλλά και το να αξιοποιή τις ευκαιρίες
που του δίνονται• αυτά ξυπνούν σιγά-σιγά μέσα του την ευλάβεια.
Οταν π.χ. μου δίνεται η ευκαιρία να περάσω από έναν Ναό και να μπω λίγο μέσα να προσευχηθώ
και δεν το κάνω, στερούμαι την Χάρη.
Αν θέλω να περάσω, αλλά εμποδίζωμαι από κάτι και δεν περνώ, τότε δεν στερούμαι την Χάρη,
διότι ο θεός βλέπει την αγαθή μου πρόθεση.
Επίσης πολύ βοηθάει να αποκτήσουμε ευλάβεια το να γνωρίσουμε τους Αγίους του τόπου μας,
της πατρίδας μας, για να τους αγαπήσουμε και να συνδεθούμε μαζί τους.
Ο θεός χαίρεται, όταν ευλαβούμαστε και αγαπούμε τους Αγίους. Και όταν έχουμε ευλάβεια στους Αγίους,
πόσο περισσότερη θα έχουμε στον Θεό!
- Γέροντα, τί βοηθάει να κινήται κανείς μέσα στον Ναό με ευλάβεια;
- Οταν ξεκινάς για τον Ναό, να λες με τον λογισμό σου: «Πού πηγαίνω; τώρα μπαίνω στον Οίκο τού Θεού.
Τί κάνω; Προσκυνώ τις εικόνες, τον Θεό».
Από το κελλί σου ή από το διακόνημα σου πηγαίνεις στον Ναό.
Από τον Ναό να πας στον Ουρανό και πιο εκεί ακόμη, στον Θεό.
- Πώς γίνεται αυτό;
- Ο Ναός είναι το «σπίτι» του Θεού. Καί το δικό μας πραγματικό σπίτι είναι στον Παράδεισο.
Έδώ ψάλλουν οι αδελφές. Εκεί οι Αγγελοι, οί Άγιοι...
Αν, όταν πηγαίνουμε σε ενα κοσμικό σπίτι, χτυπάμε την πόρτα, σκουπίζουμε τα πόδια,
καθώμαστε συνεσταλμένα, τότε μέσα στον Οίκο του Θεού, όπου θυσιάζεται ο Χριστός, τί πρέπει να κάνουμε;
Με μία σταγόνα θεϊκού Αίματος μας εξαγόρασε από την αμαρτία και στην συνέχεια μας νοσηλεύει με κιλά
Αίματος και μας τρέφει με το πανάγιο Σώμα Του.
Ολα λοιπόν αυτά τα φρικτά και θεία γεγονότα, όταν τα φέρνουμε στην μνήμη μας,
μας βοηθούν να κινούμαστε με ευλάβεια μέσα στον Ναό.
Αλλά βλέπω στην Θεία Λειτουργία, ακόμη και όταν ο ιερέας λέη «Ανωσχώμεν τάς καρδίας» και λέμε
«Έχομεν προς τον Κυριον», λίγοι είναι αυτοί πού έχουν τον νου τους προς τον Κύριο!
Γι' αυτό καλύτερα να λέμε νοερώς «να έχουμε τις καρδιές μας προς τον Κύριον»,
γιατί ο νους μας και η καρδιά μας είναι όλο προς τα κάτω.
Λέμε και ψέματα, γιατί λέμε «έχομεν», αλλά δεν έχουμε εκεί τον νου μας.
Βέβαια, εάν έχουμε την καρδιά μας προς τα «άνω», όλα θα πάνε προς τα «άνω».
- Γέροντα, τί βοηθάει να ψάλλη κανείς κατανυκτικά;
- Να εχη τον νου του στα θεία νοήματα και να έχη ευλάβεια• να μην πιάνη τα θεία νοήματα λογοτεχνικά,
αλλά με την καρδιά.
Αλλο η ευλάβεια και άλλο η τέχνη, η επιστήμη της ψαλτικής.
Η τέχνη χωρίς ευλάβεια είναι... μπογιές.
Οταν ο ψάλτης ψάλλη με ευλάβεια, ξεχειλίζει από την καρδιά του η ψαλμωδία, καί ψάλλει κατανυκτικά.
Οταν εσωτερικά είναι σε καλή πνευματική κατάσταση ο άνθρωπος, όλα πάνε καλά.
Γι' αυτό πρέπει να είναι τακτοποιημένος κανείς εσωτερικά και να ψάλλη με την καρδιά του, με ευλάβεια,
για να ψάλλη και κατανυκτικά.
Αν εχη αριστερούς λογισμούς, τί ψαλτική θα κάνη; Δεν μπορεί να ψάλη με την καρδιά.
Γιατί λέει η Γραφή «Ενθυμείης ψαλλέτω» (2);
Ό Άγιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης, οταν μια φορά έψαλλε, ενώ βοσκούσε τους τράγους,
οι τράγοι σηκώθηκαν και στάθηκαν όρθιοι.
Από αυτό κατάλαβαν ότι ήταν ο Κουκουζέλης, ο ψάλτης της αυτοκρατορικής αυλής.
Ό,τι κάνετε, να το κάνετε με την καρδιά σας, για τον Χριστό.
Και στά κεντήματα που κάνετε, να βάζετε ευλάβεια, γιατί μπαίνουν πάνω στα άγια,
ακόμη και αυτά που κάνετε για το Κατζίο (3).
Όταν ο άνθρωπος είναι ευλαβής, η ψυχική του ομορφιά φαίνεται σε ό,τι κάνει•
και στο διάβασμα και στο ψάλσιμο, και στα λάθη ακόμη.
- Στα λάθη;
- Ναι, βλέπεις οτι και τα λάθη που κάνει έχουν μια ευλάβεια, μια συστολή.
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Β’
(1) Βλ. Τό Γεροντικόν, Άββάς Ποιμήν ξε', σ. 91.
(2) Ίαχ. 5,13.
(3) Μεγάλο θυμιατό με το όποιο θυμιάζει ο εκκλησιαστικός - δηλαδή ο μοναχός που διακονεί στον Ναό - σε ορισμένα σημεία των Ακολουθιών έχοντας ριγμένο στον δεξιό του ώμο κεντημένο κάλυμμα. Πάνω από την χειρολαβή υπάρχει το κοίλωμα, όπου μπαίνει η καρβουνόσκονη και το θυμίαμα, και στο άκρο του θυμιατού κρέμονται οι κωδωνίσκοι που ηχούν ρυθμικά κατά την θυμίαση.
