Μηνύματα, Μαρτυρίες και Αποκαλύψεις από την Παναγούδα

[XAPA]

Άγχος και εργασία



– Γέροντα, πολλοί, όταν επιστρέφουν στο σπίτι από την δουλειά, είναι εκνευρισμένοι.

– Εγώ συνιστώ στους άνδρες, μετά την δουλειά τους, αν βρίσκουν καμμιά εκκλησία ανοιχτή,

να μπαίνουν να ανάβουν ένα κερί, να μένουν μέσα δέκα-δεκαπέντε λεπτά ή να κάθωνται σε κάποιο πάρκο

να διαβάζουν ένα κομματάκι από το Ευαγγέλιο, για να γαληνεύουν λίγο,

και ύστερα να πηγαίνουν στα σπίτια τους ήρεμοι και χαμογελαστοί,

και όχι να πηγαίνουν εκνευρισμένοι και να στήνουν τον καβγά.

Να μη μεταφέρουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην δουλειά τους μέσα στο σπίτι·

να τα αφήνουν έξω από την πόρτα.


– Γέροντα, μερικοί όμως είναι και κάπως δικαιολογημένοι, γιατί η ευθύνη που έχουν στην δουλειά τους γεμίζει άγχος.

– Τους γεμίζει άγχος, γιατί δεν βάζουν και τον Θεό στις υποθέσεις τους.

Ο τεμπέλης που λέει «έ, έχει ο Θεός...», είναι καλύτερος από αυτούς.

Εγώ προτιμώ να είναι κανείς υπάλληλος, να κάνη σωστά και με φιλότιμο την δουλειά του,

αλλά να απλοποιή την ζωή του, να περιορίζεται στα απαραίτητα και να έχη ήσυχο το κεφάλι του,

παρά να είναι εργοστασιάρχης και να είναι συνέχεια «άχ και βάχ», γιατί συνήθως είναι χρεωμένος.

Μπαίνει και η υπερηφάνεια, «θά πάρω τόσο δάνειο, να παρουσιάσω κι αυτό και το άλλο,

για να τακτοποιηθώ καλύτερα...», και μετά πέφτει έξω, χρεωκοπεί, οπότε μετά πλειστηριασμός κ.λπ.


Ύστερα πολλοί στην εργασία τους δεν δουλεύουν το μυαλό τους, κουράζονται άσκοπα, και δουλειά δεν βγάζουν.

Δεν μπορούν μετά να ανταποκριθούν και τους πιάνει άγχος.

Κάποιος λ.χ. θέλει να μάθη μια τέχνη καί, επειδή δεν προσέχει, χρόνια πάει-έρχεται, χωρίς να κάνη προκοπή,

γιατί δεν δουλεύει το μυαλό του.

Πρέπει να δη τί του χρειάζεται στην δουλειά του και να το προσθέση.

Να, όταν δούλευα στον κόσμο σαν μαραγκός, είδα πώς για τα έπιπλα που έκανα μου χρειαζόταν και ένας τόρνος.

Τί; να πήγαινα σε άλλον να μου τα φτιάξη;

Πήρα έναν τόρνο και έμαθα να τον δουλεύω.


Στην συνέχεια είδα ότι χρειαζόταν να φτιάξω κυκλικές σκάλες.

Κάθησα, θυμήθηκα και την γεωμετρία και την αριθμητική και έμαθα να τις φτιάχνω.

Αν δεν δουλεύης το μυαλό, θα παιδεύεσαι.

Θέλω δηλαδή να τονίσω πώς πρέπει κανείς να δουλεύη το μυαλό του,

γιατί επάνω στην δουλειά παρουσιάζονται ένα σωρό περιπτώσεις.

Έτσι θα γίνη κανείς καλός τεχνίτης και από εκεί και πέρα θα ξέρη τί να κάνη και θα προχωράη.

Όλη η βάση εκεί είναι. Το μυαλό να γεννάη σε όλα.

Αλλιώς ο άνθρωπος μένει υπανάπτυκτος και χάνει τον χρόνο του.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

Ο αγιασμός της εργασίας



Ο καθένας πρέπει με την προσευχή του, με την ζωή του, να αγιάζη την εργασία του και να αγιάζεται.

Αλλά, αν είναι αφεντικό και έχη ευθύνη, να βοηθάη πνευματικά και τους υπαλλήλους του.

Αν έχη καλή εσωτερική κατάσταση, αγιάζει και την δουλειά του.

Όταν λ.χ. πηγαίνουν νέοι σε έναν τεχνίτη να τους μάθη την δουλειά,

παράλληλα πρέπει να βοηθηθούν να ζουν πνευματικά.

Αυτό θα ωφελήση και τον ίδιο και τους υπαλλήλους και τους πελάτες του,

γιατί ο Θεός θα ευλογή την εργασία του.


Το κάθε επάγγελμα αγιάζεται.

Ένας γιατρός λ.χ. δεν πρέπει να ξεχνάη ότι στην ιατρική αυτό που βοηθάει πολύ είναι η Χάρις του Θεού.

Γι᾿ αυτό να προσπαθήση να γίνη δοχείο της θείας Χάριτος.

Ο γιατρός που είναι καλός Χριστιανός, παράλληλα με την επιστήμη του,

βοηθάει τους αρρώστους με την καλωσύνη και με την πίστη του,

γιατί τους ενθαρρύνει να αντιμετωπίζουν την αρρώστια τους με πίστη.

Σε μια σοβαρή αρρώστια μπορεί να πη στον άρρωστο:

«Μέχρις εδώ έχει προχωρήσει η επιστήμη. Από ᾿δώ και πέρα όμως υπάρχει και ο Θεός που κάνει θαύματα».


Ή ένας δάσκαλος πρέπει να προσπαθήση να κάνη την διακονία του δασκάλου με χαρά

και να βοηθάη τα παιδιά για την πνευματική αναγέννηση,

πράγμα που δεν έχουν την δυνατότητα όλοι οι γονείς να το κάνουν, έστω και αν έχουν καλή διάθεση.

Να φροντίση παράλληλα με τα γράμματα που μαθαίνουν τα παιδιά να γίνουν και σωστοί άνθρωποι.

Διαφορετικά, τί θα τους ωφελήσουν τα γράμματα;

Η κοινωνία έχει ανάγκη από σωστούς ανθρώπους, οι οποίοι, όποιο επάγγελμα κι αν κάνουν, θα το κάνουν καλά.


Ο δάσκαλος δεν πρέπει να κοιτάζη μόνον αν οι μαθητές ξέρουν καλά το μάθημα,

αλλά να λαμβάνη υπ᾿ όψιν του και άλλα καλά που έχουν τα παιδιά, όπως την ευλάβεια, την καλωσύνη, το φιλότιμο.

Οι βαθμοί του Θεού δεν συμφωνούν πάντοτε με τους βαθμούς των δασκάλων.

Μπορεί το τέσσερα ενός παιδιού για τον Θεό να είναι δέκα

και μπορεί το δέκα ενός άλλου για τον Θεό να είναι τέσσερα.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

Το επάγγελμα δεν κάνει τον άνθρωπο



– Γέροντα, όταν κάποιος ζορίζεται σε μια δουλειά, τί φταίει;

– Μήπως δεν την αντιμετωπίζει με καλούς λογισμούς;

Αν την αντιμετωπίζη όμορφα, τότε, όποια δουλειά και αν κάνη, θα είναι πανηγύρι.


– Γέροντα, και όταν κανείς στενοχωριέται, γιατί κάνει μια δουλειά βαρειά ή καταφρονητική, λ.χ. χτίζει ή πλένει κατσαρόλες σε κάποιο μαγειρείο κ.λπ., πώς πρέπει να τοποθετηθή;

– Αν σκεφθή ότι ο Χριστός έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του (1), θα πάψη να στενοχωριέται.

Με αυτό που έκανε ο Χριστός ήταν σαν να μας έλεγε:

«Έτσι πρέπει να κάνετε και εσείς».

Είτε κατσαρόλια πλένει κανείς είτε σκάβει, να χαίρεται.

Άλλος καθαρίζει υπονόμους, γιατί δεν έχει άλλη δουλειά και είναι ο καημένος συνέχεια μέσα στα μικρόβια.

Αυτός δεν είναι άνθρωπος; Δεν είναι εικόνα Θεού;


Ήταν ένας οικογενειάρχης που είχε σαν επάγγελμα να καθαρίζη υπονόμους

και είχε φθάσει σε μεγάλη πνευματική κατάσταση.

Είχε πάθει φυματίωση καί, ενώ είχε την δυνατότητα να φύγη, δεν ήθελε,

επειδή σκεφτόταν, γιατί να παιδεύεται κάποιος άλλος;

Αγαπούσε την περιφρονημένη ζωή, γι᾿ αυτό ο Θεός τον χαρίτωσε.

Το επάγγελμα δεν κάνει τον άνθρωπο.

Εγώ γνώρισα έναν αχθοφόρο που είχε αναστήσει νεκρό.

Όταν ήμουν δικαίος (2) ͵ στην Σκήτη των Ιβήρων, με επισκέφθηκε μια μέρα κάποιος

που ήταν περίπου πενήντα πέντε χρονών.


Είχε έρθει αργά το απόγευμα και δεν χτύπησε, για να μην ενοχλήση τους Πατέρες και κοιμήθηκε έξω.

Όταν τον είδαν οι Πατέρες, τον πήραν μέσα και με ειδοποίησαν.

«Καλά, του είπα, γιατί δεν χτύπησες το καμπανάκι, για να σου ανοίξουμε και να σε τακτοποιήσουμε;».

«Τί λές, Πάτερ μου, πως να ενοχλήσω τους Πατέρες;», μου είπε.

Βλέπω, το πρόσωπό του είχε μία λάμψη.

Κατάλαβα ότι θα ζούσε πολύ πνευματικά.

Μου είπε μετά ότι είχε μείνει μικρός ορφανός από πατέρα και γι᾿ αυτό,

όταν παντρεύτηκε, αγαπούσε πάρα πολύ τον πεθερό του.


Πρώτα περνούσε από το σπίτι των πεθερικών του και μετά πήγαινε στο σπίτι του.

Στενοχωριόταν όμως, γιατί ο πεθερός του έβριζε πολύ.

Πολλές φορές τον είχε παρακαλέσει να μη βρίζη, αλλά εκείνος γινόταν χειρότερος.

Κάποτε αρρώστησε βαριά ο πεθερός του.

Τον πήγαν στο νοσοκομείο και μετά από λίγες μέρες πέθανε.

Εκείνος δεν ήταν κοντά του την ώρα που ξεψύχησε, γιατί έπρεπε να ξεφορτώση ένα πλοίο.

Όταν πήγε στο νοσοκομείο και τον βρήκε στο νεκροστάσιο, προσευχήθηκε με πολύ πόνο:

«Θεέ μου, Σε παρακαλώ, είπε, ανάστησέ τον, για να μετανοήση, και μετά πάρ᾿ τον».

Αμέσως ο νεκρός άνοιξε τα μάτια του και άρχισε να κουνάη τα χέρια του.


Το προσωπικό, μόλις τον είδαν, εξαφανίσθηκαν.

Τον τακτοποίησε και τον πήγε στο σπίτι του εντελώς καλά.

Έζησε πέντε χρόνια με μετάνοια και μετά πέθανε.

«Πάτερ μου, μου είπε, ευχαριστώ πολύ τον Θεό, που μου έκανε αυτήν την χάρη.

Ποιός είμαι εγώ, για να μου κάνη ο Θεός τέτοια χάρη;».

Είχε πολλή απλότητα και τέτοια ταπείνωση, που ούτε καν του περνούσε από το μυαλό ότι ανέστησε νεκρό.

Είχε διαλυθή από ευγνωμοσύνη προς τον Θεό γι᾿ αυτό που του έκανε.


Πολλοί άνθρωποι βασανίζονται, γιατί δεν κατορθώνουν να δοξασθούν με μάταιες δόξες

ή να πλουτίσουν με μάταια πράγματα.

Δεν σκέφτονται ότι αυτά στην άλλη, την αληθινή, ζωή ούτε χρειάζονται,

αλλά ούτε και μεταφέρονται.

Εκεί μόνον τα έργα μας θα μεταφέρουμε, τα οποία θα μας βγάλουν από εδώ

και το ανάλογο διαβατήριο για το μεγάλο και αιώνιο ταξίδι μας.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002


1) Βλ. Ιω. 13, 4-14.
2) Ο Προϊστάμενος μιας Σκήτης, ο οποίος εκλέγεται κάθε χρόνο από τους Γέροντες αυτής.

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

- Η εγκράτεια στην καθημερινή ζωή

Με την άσκηση εξαϋλώνεται ο άνθρωπος



– Γέροντα, κάποια φορά μας είχατε πεί: «χρειάζεται αποκλεισμός στον πνευματικό αγώνα». Τι εννοούσατε;

– Στον πόλεμο προσπαθούν τον εχθρό να τον αποκλείσουν.

Τον περικυκλώνουν, τον κλείνουν μέσα στα τείχη, τον αφήνουν νηστικό.

Μετά του κόβουν και το νερό.

Γιατί ο εχθρός, αν δεν έχη βασικά εφόδια και πυρομαχικά, θα αναγκασθή να παραδοθή.

Έτσι, θέλω να πώ, και με την νηστεία και την αγρυπνία αφοπλίζεται ο διάβολος και υποχωρεί.

«Νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, ουράνια χαρίσματα λαβών...»(1), λέει ο υμνωδός.

Με την άσκηση εξαϋλώνεται ο άνθρωπος.


Φυσικά πρέπει να εγκρατεύεται κανείς αποβλέποντας σε έναν ανώτερο πνευματικό σκοπό.

Αν κάνη εγκράτεια, για να αποτοξινωθή από τα λίπη, πάλι για το καλό του σαρκίου του φροντίζει.

Τότε η άσκησή του μοιάζει με την γιόγκα.

Δυστυχώς το θέμα της ασκήσεως ακόμη και άνθρωποι της Εκκλησίας το έχουν κάνει στην άκρη.

«Πρέπει να φάω, λένε, το φαγάκι μου, να απολαύσω και εκείνο και το άλλο, γιατί ο Θεός όλα τα έφτιαξε για μάς».


Ξέρετε τί μου είπε μια φορά ένας αρχιμανδρίτης σε ένα τραπέζι που μας είχαν κάνει;

Εγώ δεν μπορούσα να βιάσω τον εαυτό μου να φάω περισσότερο από όσο έτρωγα και εκείνος το πρόσεξε και μου είπε:

«Όποιος φθείρει τον ναό του Θεού, "φθερεί τούτον ο Θεός"»(2)!

«Μήπως το πήρες ανάποδα; του λέω.

Στην άσκηση αναφέρεται αυτό ή στην ασωτία;

Το χωρίο εννοεί αυτούς που φθείρουν, που καταστρέφουν τον ναό του Θεού με την ασωτία, με τις καταχρήσεις·

δεν εννοεί αυτούς που κάνουν άσκηση από αγάπη προς τον Χριστό».

Και βλέπεις, ανέπαυε τον λογισμό του και έλεγε:

«Πρέπει να τρώμε, για να μη φθείρουμε τον ναό του Θεού»!


Κάποιος άλλος, μετά από μια επίσκεψή του σε κάποια Μονή, μου είπε:

«Πήγα σε ένα μοναστήρι και οι καλόγεροι αρρώστησαν από την πολλή νηστεία που έκαναν.

Τα ασκιά με το λάδι ήταν άθικτα.

Αυτά κάνουν, Πάτερ μου, η νηστεία και η αγρυπνία»!

Τί να πής; Τέτοιοι άνθρωποι θέλουν να μη στερηθούν τίποτε.

Τρώνε το φαγητό τους, το φρούτο τους, το γλυκό τους και έπειτα, για να δικαιολογήσουν τον εαυτό τους,

κατηγορούν τους άλλους που κάνουν άσκηση.


Δεν έχουν αισθανθή την πνευματική χαρά της ασκήσεως.

Σου λέει ο άλλος: «Πρέπει να πιώ τόσα ποτήρια γάλα.

Θα νηστέψω την Σαρακοστή, αλλά μετά θα τα συμπληρώσω, γιατί πρέπει να πάρω τόσο λεύκωμα».

Δεν είναι ότι το έχει ανάγκη ο οργανισμός του, αλλά λέει ότι το δικαιούται

και αναπαύει τον λογισμό του ότι είναι εντάξει, ότι δεν είναι αμαρτία.

Μά και μόνο να σκεφθή κανείς έτσι είναι αμαρτία.

Που φθάνει η ανθρώπινη λογική;

Να είναι εντάξει και με τις νηστείες που έχει καθορίσει η Εκκλησία,

αλλά να μη στερηθή και αυτά που έχασε στο διάστημα της νηστείας.

Έ, πώς να σταθή μετά το Άγιο Πνεύμα;


Και βλέπεις, μερικοί οικογενειάρχες τί φιλότιμο έχουν!

Πήγε κάποτε να εξομολογηθή κάποιος πολύ απλός, που είχε εννιά παιδιά, και του είπε ο Πνευματικός να κοινωνήση.

«Έμ, πώς να κοινωνήσω; του λέει.

Βάζουμε λίγο λάδι στο φαγητό, γιατί δουλεύω και εγώ και τα παιδιά μου».

«Πόσα παιδιά έχεις;», τον ρωτάει ο Πνευματικός. «Εννιά».

«Πόσο λάδι βάζετε στο φαγητό;». «Δυο κουτάλια».

«Πόσο λάδι σου πέφτει, κακομοίρη μου; του λέει ο Πνευματικός, πήγαινε να κοινωνήσης!».

Ήταν έντεκα άτομα και έτρωγαν δυο κουταλάκια λάδι όλο κι όλο και τον πείραζε ο λογισμός!


Έχω γνωρίσει λαϊκούς που αγίασαν με την άσκηση που έκαναν.

Να, δεν έχει πολλά χρόνια που στο Άγιον Όρος εργαζόταν για αρκετό καιρό ένας λαϊκός με το παιδί του.

Έπειτα βρέθηκε μια καλή δουλειά στην πατρίδα τους και ο πατέρας αποφάσισε να φύγη

και να πάρη και το παιδί, για να είναι όλη η οικογένεια κοντά.

Το παιδί του όμως είχε συγκινηθή από την ασκητική ζωή των μοναχών και έχοντας υπ᾿ όψιν του

και την κοσμική ζωή με το άγχος δεν θέλησε να τον ακολουθήση και να γυρίση στον κόσμο.

«Αφού, πατέρα, έχεις και άλλα παιδιά, του είπε, άφησε και ένα στο Περιβόλι της Παναγίας».

Επειδή επέμενε, αναγκάσθηκε ο πατέρας του να τον αφήση.


Το παλληκάρι αυτό ήταν αγράμματο, αλλά ήταν πολύ ευαίσθητο και είχε πολύ φιλότιμο και απλότητα.

Αισθανόταν τον εαυτό του πολύ ανάξιο, για να γίνη μοναχός, επειδή νόμιζε ότι δεν θα μπορέση

να ανταποκριθή στα μοναχικά του καθήκοντα.

Βρήκε λοιπόν μια μικρή καλύβα, που την χρησιμοποιούσαν παλιά για τα ζώα,

έκλεισε με πέτρες και φτέρες την πόρτα και το παράθυρο και άφησε μια μικρή στρογγυλή τρύπα,

για να μπαινοβγαίνη στρυμωχτά, την οποία έκλεινε από μέσα με ένα κουρελιασμένο παλτό, που είχε βρει εκεί πεταγμένο.

Ούτε φωτιά δεν άναβε.


Οι φωλιές των πουλιών φυσικά ήταν καλύτερες από την φωλιά του,

όπως και τα γιατάκια των ζώων πάλι ήταν καλύτερα από το δικό του.

Την χαρά όμως που είχε αυτή η ψυχή δεν την έχουν όσοι ζουν σε πλούσια παλάτια,

γιατί αυτός αγωνιζόταν για τον Χριστό, και ο Χριστός ήταν κοντά του, όχι μόνο στην καλύβα του,

αλλά και μέσα στο πνευματικό του σπίτι, στο σώμα του, στην καρδιά του.

Γι᾿ αυτό ζούσε μέσα στον Παράδεισο.


Από την φωλιά του έβγαινε κατά καιρούς και περνούσε από κανένα Κελλί,

στο οποίο οι Πατέρες είχαν εξωτερικές εργασίες στους κήπους.

Βοηθούσε στις δουλειές και του έδιναν λίγο παξιμάδι και λίγες ελιές.

Εάν δεν τον άφηναν να εργασθή, δεν δεχόταν ευλογίες.

Τις ευλογίες που έπαιρνε, έπρεπε να τις πληρώση με την εργασία του διπλά.

Φυσικά την πνευματική του ζωή μόνον ο Θεός την γνώριζε, γιατί ζούσε στην αφάνεια, απλά και αθόρυβα.

Από ένα όμως περιστατικό που έγινε γνωστό μπορεί κανείς πολλά να καταλάβη.


Μια φορά πέρασε από ένα μοναστήρι και ρώτησε πότε αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή

– αν και γι᾿ αυτόν όλος ο χρόνος σχεδόν ήταν Μεγάλη Σαρακοστή –, και ύστερα πήγε και κλείστηκε στην φωλιά του.

Πέρασαν σχεδόν τρεις μήνες, χωρίς να καταλάβη πότε πέρασαν.

Κάποια μέρα βγήκε και πήγε σε ένα μοναστήρι να ρωτήση πότε είναι το Πάσχα.

Παρακολούθησε την ακολουθία, κοινώνησε στην Θεία Λειτουργία και εν συνεχεία πήγε με τους Πατέρες στην τράπεζα.

Βλέπει στην τράπεζα κόκκινα αυγά – ήταν απόδοση του Πάσχα.

Παραξενεύτηκε και ρώτησε έναν αδελφό: «Καλά, ήρθε το Πάσχα;».

«Τί Πάσχα; του απαντά ο αδελφός. Αύριο είναι της Αναλήψεως!».


Δηλαδή είχε νηστέψει όλη την Μεγάλη Σαρακοστή και άλλες σαράντα μέρες μέχρι της Αναλήψεως!

Με τέτοιον τρόπο αγωνιζόταν μέχρι την ώρα του θανάτου του.

Τον βρήκε νεκρό ένας κυνηγός δύο μήνες μετά τον θάνατό του και ειδοποίησε την αστυνομία και τον γιατρό.

Ο γιατρός μου είπε: «Όχι μόνο δεν μύριζε, αλλά αντιθέτως είχε μια ευωδία».



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

1) Απόσπασμα από το απολυτίκιο των Οσίων: «Της ερήμου πολίτης και εν σώματι άγγελος».
2) Α´ Κορ. 3, 17.

[XAPA]

Νηστεία παιδιών



– Γέροντα, παιδάκια πέντε-έξι ετών πρέπει να νηστεύουν πριν από την Θεία Κοινωνία;

– Τουλάχιστον το βράδυ να έχουν φάει λαδερό φαγητό.

Αλλά αυτό είναι θέμα Πνευματικού.

Καλύτερα η μητέρα να ρωτήση τον Πνευματικό, γιατί μπορεί το παιδάκι

να έχη πρόβλημα με την υγεία του και να πρέπη λ.χ. να πιή γάλα.


– Γέροντα, ένα παιδάκι πόσο πρέπει να νηστεύη;

– Αν το παιδί είναι γερό, έχη υγεία, μπορεί να νηστεύη.

Άλλωστε τώρα υπάρχουν ένα σωρό τροφές νηστήσιμες.

Παλιά τα παιδιά νήστευαν και όλη μέρα έτρεχαν και έπαιζαν, αλλά έτρωγαν πολλές φορές.

Στα Φάρασα, την Μεγάλη Σαρακοστή όλοι, μικροί-μεγάλοι, έκαναν ενάτη(1)

Μάζευαν οι γονείς τα παιδιά στο Κάστρο(2), τους έδιναν παιχνίδια, για να παίζουν,

και στις τρεις το απόγευμα, που χτυπούσε η καμπάνα για Προηγιασμένη, πήγαιναν και κοινωνούσαν.

Έλεγε ο Άγιος Αρσένιος: «Τα παιδιά, όταν παίζουν όλη την ημέρα, δεν θυμούνται το φαγητό·

τώρα που θα βοηθήση και ο Χριστός, δεν θα αντέξουν;».

Και οι μεγάλοι, όταν δεν νηστεύουν, ελέγχονται βλέποντας τα παιδιά να νηστεύουν.

Όταν μικρός δούλευα με τον μάστορά μου για πολύ καιρό σε κάποιο σπίτι και τρώγαμε εκεί,

Τετάρτη και Παρασκευή έφευγα και πήγαινα να φάω στο σπίτι μου, γιατί αυτοί δεν νήστευαν.

Μια φορά, Τετάρτη ήταν, έφεραν να με κεράσουν μπακλαβά.

«Ευχαριστώ, τους είπα, αλλά νηστεύω».

«Για δες, είπαν, μικρό παιδί να νηστεύη και εμείς μεγάλοι άνθρωποι να τρώμε!».



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

1) Δεν έτρωγαν και δεν έπιναν τίποτε μέχρι την ενάτη βυζαντινή ώρα, δηλαδή μέχρι τις 3 το απόγευμα.
2) Παλιό οχυρό στα Φάρασα, στο οποίο κατά τα βυζαντινά χρόνια έμεναν φύλακες με τις οικογένειές τους, που διορίζονταν από το Βυζαντινό Κράτος ως φρουροί των ακριτικών περιοχών.

[XAPA]

Νηστεία με φιλότιμο



Με την νηστεία ο άνθρωπος δείχνει την προαίρεσή του.

Κάνει από φιλότιμο μια άσκηση και ο Θεός βοηθάει.

Αν όμως ζορίζη τον εαυτό του και πη «τί να κάνω; είναι Παρασκευή, πρέπει να νηστέψω», θα βασανίζεται.

Ενώ, αν μπη στο νόημα και νηστέψη από αγάπη για τον Χριστό, θα χαίρεται.

«Αυτήν την ημέρα, να σκεφθή, ο Χριστός σταυρώθηκε· ούτε νερό δεν Του έδωσαν να πιή· ξίδι Του έδωσαν (1).

Κι εγώ δεν θα πιώ νερό όλη την ημέρα».

Αν το κάνη αυτό, τότε θα νιώθη ανώτερη χαρά μέσα του από αυτόν που πίνει τα καλύτερα αναψυκτικά!

Και βλέπεις, πολλοί κοσμικοί μια Μεγάλη Παρασκευή δεν μπορούν να νηστέψουν,

αλλά έξω από το Υπουργείο μπορούν να κάθωνται και να κάνουν απεργία πείνας για ένα πείσμα, για να πετύχουν κάτι.

Εκεί ο διάβολος τους δίνει κουράγιο.

Αυτοκτονία είναι αυτό που κάνουν.


Άλλοι πάλι, όταν έρχεται το Πάσχα, ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη»

με χαρά και με όλη τους την δύναμη, γιατί θα φάνε καλά.

Μοιάζουν με τους Ιουδαίους που ήθελαν να κάνουν βασιλιά τον Χριστό, επειδή τους τάισε στην έρημο(2).

Θυμάστε τί λέει και ο Προφήτης; «Επικατάρατος ο ποιών τα έργα Κυρίου αμελώς»(3).

Άλλο είναι, όταν κανείς έχη καλή διάθεση να νηστέψη, αλλά δεν μπορή, γιατί, αν δεν φάη,

τρέμουν τα πόδια του, πέφτει κάτω – δεν τον βοηθάει δηλαδή η αντοχή του, η υγεία του κ.λπ.

– και άλλο να έχη δυνάμεις και να μη νηστεύη.

Που είναι η καλή διάθεση τότε;


Και η στενοχώρια αυτού που θέλει να κάνη έναν αγώνα και δεν μπορεί, αναπληρώνει πολλή άσκηση,

και αυτός έχει πιο πολύ μισθό από τον άλλον που έχει κουράγιο και κάνει έναν αγώνα,

γιατί εκείνος νιώθει και μια ευχαρίστηση.


Ήρθε σήμερα μια φουκαριάρα, πενήντα πέντε χρονών περίπου, και έκλαιγε, γιατί δεν μπορεί να νηστέψη.

Την έχει χωρίσει ο άνδρας της.

Ένα παιδί είχε, το έχασε και αυτό σε κάποιο δυστύχημα και έμεινε μόνη της.

Η μάνα της πέθανε, δεν έχει ούτε σπίτι ούτε φαγητό, και την παίρνει

πότε η μια και πότε η άλλη στο σπίτι της και κάνει καμμιά δουλειά εκεί.

«Έχω βάρος μεγάλο στην συνείδησή μου, Πάτερ, μου είπε η καημένη, γιατί δεν κάνω τίποτε·

και το χειρότερο από όλα είναι, που δεν μπορώ να κάνω νηστείες.

Ό,τι μου δίνουν τρώω.


Μερικές φορές Τετάρτη και Παρασκευή μου δίνουν νηστήσιμα, αλλά συχνά μου δίνουν αρτυμένα

και αναγκάζομαι να τα τρώω, γιατί εξαντλούμαι και δεν μπορώ να σταθώ στα πόδια μου».

«Φάε, της λέω, αφού δεν έχεις κουράγιο».

Πρέπει να παρακολουθή κανείς τον εαυτό του.

Αν δη ότι δεν αντέχει, θα φάη λίγο παραπάνω. «Μέτρησον τον εαυτόν σου»(4), λέει ο Όσιος Νείλος.


– Γέροντα, παλιά, πώς μερικές γυναίκες στα χωριά δεν έτρωγαν τίποτε από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο του Αγίου Θεοδώρου; Με ένα σωρό δουλειές, σπίτι, παιδιά, ζώα, χωράφια, πώς άντεχαν;

– Με τον λογισμό τους έλεγαν: «Κανονικά πρέπει να φάμε το Μέγα Σάββατο».

Οπότε, σου λέει, αυτό το Σάββατο είναι κοντά.

Ή μπορεί να έλεγαν: «Ο Χριστός σαράντα μέρες νήστεψε(5), εγώ τί είναι να νηστέψω μια εβδομάδα;».

Ύστερα είχαν απλότητα, γι᾿ αυτό άντεχαν.

Αν έχη κανείς απλότητα, ταπείνωση, δέχεται την Χάρη του Θεού, νηστεύει ταπεινά και τρέφεται θεϊκά.

Τότε έχει θεϊκή δύναμη και πολλή αντοχή σε μεγάλες νηστείες.


Στην Αυστραλία ένας νέος περίπου είκοσι επτά χρονών έφθασε σε σημείο να μη φάη τίποτε για είκοσι οκτώ ημέρες.

Τον είχε στείλει ο Πνευματικός του να μου το πη.

Ήταν πολύ ευλαβής και είχε πολύ αγωνιστικό πνεύμα.

Εξομολογείτο, εκκλησιαζόταν, μελετούσε πατερικά βιβλία, και κυρίως την Καινή Διαθήκη.

Μια μέρα εκεί που διάβαζε στο Ευαγγέλιο ότι ο Χριστός νήστεψε σαράντα μέρες συγκινήθηκε πολύ και σκέφτηκε:

«Αν ο Κύριος που ήταν Θεός και ως άνθρωπος αναμάρτητος νήστεψε σαράντα μέρες (6),

εγώ σαν άνθρωπος πολύ αμαρτωλός, τί πρέπει να κάνω;».

Γι᾿ αυτό ζήτησε ευλογία από τον Πνευματικό του να νηστέψη και αυτός,

αλλά δεν σκέφτηκε να του πη τον λογισμό του ότι ήθελε να μη φάη τίποτε σαράντα μέρες.


Άρχισε λοιπόν την νηστεία του από την Καθαρά Δευτέρα, πέρασε και την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως,

χωρίς να πιή ούτε νερό, ενώ εργαζόταν σε εργοστάσιο και έκανε μάλιστα βαρειά δουλειά – στοίβαζε κιβώτια.

Όταν έφθασε η εικοστή ογδόη ημέρα, αισθάνθηκε μια μικρή ζάλη την ώρα που δούλευε, γι᾿ αυτό κάθησε λίγο.

Ύστερα ήπιε ένα τσάι και έφαγε λίγο παξιμάδι, γιατί σκέφτηκε πώς,

αν πέση κάτω και τον μεταφέρουν σε νοσοκομείο, θα διαπιστώσουν ότι το έπαθε από νηστεία

και θα πούν: «Για δές, οι Χριστιανοί πεθαίνουν από την νηστεία».

«Γέροντα, μου είπε, μετά από την νηστεία τόσων ημερών, απεχθανόμουν τις τροφές,

αλλά πίεζα τον εαυτό μου κάτι να τρώω, για να μπορώ να εργάζωμαι».


Τον πείραζε όμως ο λογισμός του που δεν συμπλήρωσε τις σαράντα μέρες και το είπε στον Πνευματικό του.

Εκείνος του είπε με διάκριση: «Και αυτές οι ημέρες που νήστεψες ήταν αρκετές· μην έχης λογισμούς».

Στην συνέχεια τον έστειλε σ᾿ εμένα, για να μην του μείνη κανένας λογισμός και βασανίζεται.

Για να είμαι σίγουρος ότι τα κίνητρά του ήταν αγνά, τον ρώτησα:

«Έκανες όρκο να νηστέψης σαράντα μέρες;».

«Όχι», μου λέει.

«Όταν πήρες ευλογία από τον Πνευματικό σου να νηστέψης, δεν σκέφθηκες εκείνη την ώρα

να πης τον λογισμό σου, ότι δηλαδή ήθελες να μη φάς τίποτε σαράντα μέρες

ή έκρυψες τον δήθεν καλό λογισμό σου, για να νηστέψης με το θέλημά σου σαράντα μέρες;».

«Όχι, Πάτερ», μου είπε.


Τότε του είπα: «Αυτό φυσικά το ήξερα· απλώς σε ρώτησα, για να καταλάβης μόνος σου

ότι έχεις μισθό ουράνιο για τις ημέρες που νήστεψες, οι οποίες ήταν αρκετές,

και να μην ανησυχής που δεν μπόρεσες να κρατήσης σαράντα μέρες.

Άλλη φορά όμως να λές στον Πνευματικό σου και τους καλούς λογισμούς που έχεις

και ό,τι καλό κρύβεις στην καρδιά σου, και ο Πνευματικός σου θα κρίνη, αν πρέπη να κάνης μια άσκηση κ.λπ.».

Επειδή είχε πολλή ταπείνωση, χάρη στους ταπεινούς λογισμούς που καλλιεργούσε,

και έκανε την νηστεία αυτή από πολύ φιλότιμο για τον Χριστό,

επόμενο ήταν να τον ενισχύη ο Χριστός με την θεία Του Χάρη.

Αν πάη και κάποιος άλλος να κάνη μια τέτοια νηστεία και πη εγωιστικά

«γιατί να μην το κάνω και εγώ, αφού το έκανε αυτός;», μιά-δυό μέρες μόνο θα νηστέψη και θα σωριαστή κάτω.

Θα σκοτιστή και το μυαλό του, γιατί θα τον εγκαταλείψη η Χάρις του Θεού και θα λυπηθή ακόμη και τον κόπο που έκανε.

Μπορεί να φθάση να πή: «Και τί βγήκε μ᾿ αυτό;».


Ο άνθρωπος με την νηστεία γίνεται αρνί.

Όταν γίνεται θηρίο, σημαίνει ότι η άσκηση που κάνει ή είναι πάνω από τις δυνάμεις του

ή την κάνει από εγωισμό, γι᾿ αυτό δεν δέχεται θεία βοήθεια.

Αλλά και τα άγρια ζώα, τα θηρία, μερικές φορές τα ημερεύει, τα ταπεινώνει η νηστεία.

Βλέπεις, όταν πεινούν, πλησιάζουν τον άνθρωπο.

Από ένστικτο νιώθουν ότι από την πείνα θα ψοφήσουν, ενώ, αν πλησιάσουν τον άνθρωπο,

για να βρουν τροφή, μπορεί να μην πάθουν τίποτε.


Εγώ είδα λύκο που ήταν σαν αρνάκι, γιατί ήταν νηστικός.

Είχε κατεβή στην αυλή μας μια φορά τον χειμώνα με χιόνια πολλά.

Είχαμε βγή με τον αδελφό μου να ταΐσουμε τα ζώα και εγώ κρατούσα το λυχνάρι.

Πήρε ο αδελφός μου το φουρνόξυλο και τον χτυπούσε και δεν αντιδρούσε καθόλου.

Αν δεν φθάση κανείς, ό,τι κάνει, να το κάνη από αγάπη προς τον Θεό και προς τον συνάνθρωπό του, κάνει σπατάλη.

Αν νηστεύη και έχη υπερήφανο λογισμό ότι κάτι κάνει, πάει χαμένη η νηστεία του.

Είναι μετά σαν ένα τρύπιο ντεπόζιτο που δεν κρατάει τίποτε. Ρίξε νερό μέσα σε ένα τρύπιο ντεπόζιτο· σιγά-σιγά φεύγει όλο.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002


1) Βλ. Ματθ. 27, 34· Μάρκ. 15, 36· Λουκ. 23, 36 και Ιω. 19, 29.
2) Βλ. Ιω. 6, 5-15.
3) Ιερ. 31, 10.
4) Βλ. Οσίου Νείλου, Περί των οκτώ πνευμάτων της πονηρίας, PG 79, 1160C.
5) Βλ. Ματθ. 4, 2 και Λουκ. 4, 2.
6) Ό.π.

[XAPA]

Η ευχαρίστηση του ελαφρού στομαχιού



Όταν δεν κάνη κανείς εγκράτεια, έχει επάνω του αποθήκες ολόκληρες.

Ενώ, όταν κάνη εγκράτεια και τρώη αυτό που του χρειάζεται, το καίει ο οργανισμός του και δεν αποθηκεύει.

Η ποικιλία των φαγητών τεντώνει το στομάχι και φέρνει όρεξη, αλλά και δημιουργεί χαύνωση και πυρώσεις.

Αν στο τραπέζι υπάρχη μόνον ένα φαγητό και δεν είναι πολύ νόστιμο, ίσως να μην το φάη κανείς όλο ή,

αν είναι νόστιμο και λαιμαργήση, ίσως φάη λίγο παραπάνω.


Όταν όμως υπάρχη ψάρι, σούπα, πατάτες, τυρί, αυγό, σαλάτα, φρούτο, γλυκό, θέλει όλα να τα φάη και ζητάει και άλλα.

Όλα τα τραβάει η όρεξη, γιατί το ένα παρακινεί στο άλλο.

Και βλέπεις, ο άνθρωπος έναν λόγο δεν σηκώνει· τον έναν δεν τον χωνεύει, τον άλλον δεν τον χωνεύει,

ενώ το καημένο το στομάχι, ό,τι του ρίχνουμε, το υπομένει.

Το ρωτήσαμε αν τα χωνεύη;

Το στομάχι δηλαδή που δεν έχει λογική, μας περνάει στην αρετή και αγωνίζεται όλα να τα χωνέψη.

Και αν δεν ταιριάζη το ένα είδος με το άλλο, όταν μπούν μέσα, μαλώνουν,

και τί να κάνη τότε και εκείνο; Αρχίζει μετά η βαρυστομαχιά.


– Και πώς μπορείς, Γέροντα, να κόψης την συνήθεια να τρώς πολύ;

– Χρειάζεται λίγο φρένο.

Ας μη φάς κάτι που σου αρέσει, για να μην ανοίγης δουλειά, γιατί σιγά-σιγά μεγαλώνει η αχυρώνα.

Το στομάχι, ο κακός «τελώνης» που λέει ο Αββάς Μακάριος (1), μετά συνέχεια ζητάει.

Την ώρα του φαγητού ευχαριστιέσαι, ύστερα όμως θέλεις να κοιμηθής· ούτε να δουλέψης μπορείς.

Αν τρώς ένα είδος φαγητού, αυτό βοηθάει να κόψης την όρεξη.


– Άν, Γέροντα, υπάρχη ποικιλία φαγητών, αλλά σε μικρές ποσότητες, υπάρχει πάλι η ίδια δυσκολία;

– Έ, πάλι η ίδια δυσκολία είναι, αλλά είναι μικρά τα ...κόμματα και δεν μπορούν να κάνουν κυβέρνηση!...

Όταν υπάρχη μεγάλη ποικιλία, είναι σαν να μαζεύωνται πολλά ...κόμματα στο στομάχι

και το ένα κόμμα ερεθίζει το άλλο, πιάνονται μεταξύ τους, χτυπιούνται και αρχίζει βαρυστομαχιά...

Η ευχαρίστηση από το λιτό φαγητό είναι μεγαλύτερη από την ευχαρίστηση που δίνουν τα καλύτερα φαγητά.

Όταν μικρός έφευγα στο δάσος και έτρωγα μόνον ένα κομμάτι κουλούρα, ώ, δεν ήθελα τίποτε άλλο!

Τα καλύτερα φαγητά δεν μπορούσαν να αντικαταστήσουν εκείνη την πνευματική ευχαρίστηση που ένιωθα.

Αλλά το έκανα με χαρά.

Πολλοί άνθρωποι όμως δεν έχουν αισθανθή την ευχαρίστηση του ελαφρού στομαχιού.

Στην αρχή, όταν τρώνε κάτι νόστιμο, αισθάνονται μια ευχαρίστηση και μετά μπαίνει η λαιμαργία,

η γαστριμαργία, τρώνε πολύ καί, ιδίως όταν είναι ηλικιωμένοι, νιώθουν βάρος,

και έτσι στερούνται την ευχαρίστηση του ελαφρού στομαχιού.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002


1) Βλ. Παλλαδίου, Επισκόπου Ελενοπόλεως, Λαυσαϊκή Ιστορία, σ. 124.

[XAPA]

«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄ ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»



ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ - ΤΑ ΠΑΘΗ

«Ο αγώνας κατά των παθών
είναι ένα διηνεκές γλυκό μαρτύριο
γιά την τήρηση των εντολών,
γιά την αγάπη του Χριστού».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

- Ο αγώνας κατά των παθών



– Γέροντα, όταν ο Προφήτης Δαβίδ έλεγε: «πνεύματι ηγεμονικώ στήριξόν με» (1) , τί ζητούσε;

– Ο Δαβίδ ζητούσε από τον Θεό να του δώση διοικητικό χάρισμα, επειδή είχε να κυβερνήση ανθρώπους.

Αλλά και ο κάθε άνθρωπος χρειάζεται «πνεύμα ηγεμονικό», γιατί έχει να κυβερνήση τον εαυτό του,

για να μην τον κάνουν κουμάντο τα πάθη του.


– Γέροντα, τί είναι τα πάθη;

– Εγώ τα πάθη τα βλέπω σαν δυνάμεις της ψυχής.

Ο Θεός δεν δίνει ελαττώματα αλλά δυνάμεις (2) .

Όταν όμως δεν αξιοποιούμε αυτές τις δυνάμεις για το καλό,

έρχεται το ταγκαλάκι, τις εκμεταλλεύεται και γίνονται πάθη,

και ύστερα γκρινιάζουμε και τα βάζουμε με τον Θεό.

Ενώ, αν τις αξιοποιήσουμε στρέφοντάς τες εναντίον του κακού, μας βοηθούν στον πνευματικό αγώνα.


Ο θυμός λ.χ. δείχνει ότι η ψυχή έχει ανδρισμό, ο οποίος βοηθάει στην πνευματική ζωή.

Κάποιος που δεν είναι θυμώδης και δεν έχει ανδρισμό δεν μπορεί να βάλη εύκολα τον εαυτό του στην θέση του.

Ο θυμώδης άνθρωπος, αν αξιοποιήση στην πνευματική ζωή την δύναμη που έχει,

είναι σαν ένα γερό αυτοκίνητο που πιάνει την ευθεία και κανείς δεν το φθάνει.

Αν όμως δεν την αξιοποιήση και αφήνη ανεξέλεγκτο τον εαυτό του, μοιάζει με αυτοκίνητο που τρέχει

με υπερβολική ταχύτητα σε ανώμαλο δρόμο και κάθε τόσο εκτροχιάζεται.


Ο άνθρωπος πρέπει να γνωρίση τις δυνάμεις που έχει και να τις στρέψη στο καλό.

Έτσι θα φθάση, με την βοήθεια του Θεού, σε καλή πνευματική κατάσταση.

Τον εγωισμό λ.χ. να τον στρέψη εναντίον του διαβόλου και να μην το βάζη κάτω, όταν πάη και τον πειράζη.

Την τάση για φλυαρία να την αγιάση καλλιεργώντας την ευχή.

Δεν είναι καλύτερα να μιλάη με τον Χριστό και να αγιάζεται παρά να φλυαρή και να αμαρτάνη;

Ανάλογα δηλαδή με το πώς θα χρησιμοποιήση ο άνθρωπος τις δυνάμεις της ψυχής, μπορεί να γίνη καλός ή κακός.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

1) Ψαλμ. 50, 14.
2) Ο Γέροντας με απλό τρόπο εκφράζει την αλήθεια της πίστεώς μας ότι ο Θεός «κακόν ούτε πεποίηκεν ούτε δεδημιούργηκεν» (Αγ. Ιωάννου Σιναΐτου, Κλίμαξ, Λόγος ΚϚ´, μέρος Β´, μα´). ῾Επομένως, όπως λέει ο Άγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης, ούτε πάθη «έκτισεν εν τη ανθρωπίνη φύσει, αλλά εκ της αμελείας της εδικής μας παρά φύσιν εμβήκαν εις αυτήν». (Νέα Κλίμαξ, εκδ. Σωτ. Σχοινά, Βόλος 1956, σ. 152). Τα πάθη κατά τους Αγίους Πατέρες προέρχονται από την «παρά φύσιν» χρήση των λειτουργιών του σώματος ή των δυνάμεων της ψυχής. Όταν η «παρά φύσιν» αυτή χρήση χρονίση, γίνεται κακή έξη και χρειάζεται πολύς αγώνας για να ξερριζωθή.

[XAPA]

Να μη δικαιολογούμε τα πάθη μας



– Γέροντα, μερικοί νομίζουν ότι δεν έχουν προϋποθέσεις για να κάνουν πνευματική ζωή και λένε:
«Ουκ αν λάβης παρά του μη έχοντος» (1).

– Αν λένε κιόλας ότι τους βαραίνουν πάθη κληρονομικά και δικαιολογούν τον εαυτό τους, αυτό είναι ακόμη χειρότερο.


– Και όταν, Γέροντα, κάποιον όντως τον βαραίνουν;

– Κοίταξε να σου πω: Ο κάθε άνθρωπος έχει κληρονομικές καταβολές καλές και κακές.

Πρέπει να αγωνισθή να απαλλαγή από τα ελαττώματά του και να καλλιεργήση τα καλά που έχει,

για να γίνη μια αληθινή, χαριτωμένη εικόνα του Θεού.

Οι κακές κληρονομικές καταβολές δεν είναι εμπόδιο για την πνευματική πρόοδο.

Γιατί, όταν αγωνίζεται κανείς, έστω και λίγο αλλά με πολύ φιλότιμο, τότε κινείται στον πνευματικό χώρο,

στο θαύμα, και όλα τα άσχημα κληρονομικά τα διαλύει η Χάρις του Θεού.


Ο Θεός πολύ συγκινείται και πολύ βοηθάει μία ψυχή που έχει κακές κληρονομικές καταβολές

και αγωνίζεται φιλότιμα στο ουράνιο πέταγμα με την ατροφική της φτερούγα – την κακή κληρονομικότητα.

Γνωρίζω πολλούς που με την μικρή προσπάθεια που κατέβαλαν και με την μεγάλη βοήθεια του Θεού

ελευθερώθηκαν από αυτά. Αυτοί οι άνθρωποι είναι για τον Θεό μεγάλοι ήρωες.

Γιατί αυτό που θα συγκινήση τον Θεό είναι η εργασία που θα κάνουμε στον παλαιό μας άνθρωπο.


– Γέροντα, το Βάπτισμα δεν εξαλείφει τις κακές κληρονομικές καταβολές;

– Το Βάπτισμα μας απαλλάσσει από την κατάρα του προπατορικού αμαρτήματος και από όλες τις αμαρτίες.

Όταν βαπτίζεται ο άνθρωπος, ντύνεται τον Χριστό, απελευθερώνεται από το προπατορικό αμάρτημα

και έρχεται η θεία Χάρις· οι κακές όμως κληρονομικές καταβολές μένουν.

Μήπως ο Θεός δεν θα μπορούσε να τις εξαλείψη και αυτές με το Άγιο Βάπτισμα;

Τις αφήνει όμως, για να αγωνισθούμε, να νικήσουμε και να στεφανωθούμε.


– Γέροντα, εγώ, όταν πέφτω συνέχεια σε κάποιο πάθος, λέω: «Έτσι γεννήθηκα, τέτοια είμαι».

– Ακόμη αυτό έλειψε, να μας πης ότι οι γονείς σου σου έδωσαν όλα τα ελαττώματα που έχεις.

Από πάππον προς πάππον όλα τα ελαττώματα σ᾿ εσένα δόθηκαν και όλα τα χαρίσματα στους άλλους;...

Μήπως τα βάζεις και με τον Θεό;

Όποιος λέει: «εγώ αυτόν τον χαρακτήρα έχω, έτσι γεννήθηκα, έχω άσχημες κληρονομικές καταβολές,

μ᾿ αυτές τις συνθήκες μεγάλωσα, άρα δεν μπορώ να διορθωθώ...», είναι σαν να λέη:

«Φταίει όχι μόνον ο πατέρας μου και η μάνα μου, αλλά και ο Θεός»!

Όταν ακούω κάτι τέτοια, ξέρετε πώς στενοχωριέμαι;

Έτσι βρίζει κανείς και τους γονείς του και τον Θεό.

Από την στιγμή που σκέφτεται έτσι, παύει να ενεργή η Χάρις του Θεού.


– Γέροντα, μερικοί λένε ότι, όταν ένα ελάττωμα είναι στην δομή του ανθρώπου, δεν διορθώνεται.

– Ξέρεις τί γίνεται; μερικούς τους συμφέρει να λένε ότι κάποιο ελάττωμα οφείλεται στην δομή τους,

γιατί έτσι δικαιολογούν τον εαυτό τους και δεν κάνουν καμμιά προσπάθεια να απαλλαγούν από αυτό.

«Εμένα, λένε, δεν μου έδωσε χαρίσματα ο Θεός! Τί φταίω εγώ;

Γιατί μου ζητούν πράγματα πάνω από τις δυνάμεις μου;»!

Οπότε αραλίκι μετά. Δικαιολογούν τον εαυτό τους, αναπαύουν τον λογισμό τους και βαδίζουν με τον χαβά τους.

Αν πούμε: «αυτά είναι κληρονομικά, τα άλλα είναι του χαρακτήρα μου», πώς θα διορθωθούμε;

Αυτή η αντιμετώπιση διώχνει την πνευματική λεβεντιά.


– Ναί, Γέροντα, αλλά...

– Πάλι «αλλά»; Τί είσαι εσύ, βρέ παιδάκι μου; Σαν χέλι ξεγλιστράς. Συνέχεια δικαιολογείσαι.


– Γέροντα, εσκεμμένα το κάνω;

– Δεν λέω ότι το κάνεις εσκεμμένα, αλλά, ενώ ο Θεός σε προίκισε με τόσο μυαλό και είσαι σπίρτο, πανέξυπνη,

δεν καταλαβαίνεις πόσο κακό είναι η δικαιολογία!

Ένα τόσο δά κεφαλάκι να έχη τόσο μυαλό, και να μην το καταλαβαίνη!

Παρατήρησα ότι μερικοί, ενώ είναι έξυπνοι και καταλαβαίνουν ποιό είναι το σωστό,

υποστηρίζουν το λανθασμένο, επειδή αυτό τους βολεύει, και έτσι δικαιολογούν τα πάθη τους.

Άλλοι πάλι δεν δικαιολογούν τον εαυτό τους, αλλά με τον λογισμό ότι υπάρχει κάτι αδιόρθωτο

στον χαρακτήρα τους πέφτουν στην απελπισία.


Ο διάβολος έτσι κάνει: τον έναν τον εμποδίζει από την πνευματική πρόοδο με την δικαιολογία του εαυτού του,

τον άλλον τον πιάνει με την υπερευαισθησία και τον ρίχνει στην απόγνωση.

Για να κοπή ένα πάθος, πρέπει να μη δικαιολογή ο άνθρωπος τον εαυτό του, αλλά να ταπεινώνεται.

Αν λ.χ. λέη: «εγώ δεν έχω αγάπη στην φύση μου, ενώ ο άλλος έχει» και δεν αγωνίζεται να αποκτήση, πώς θα προκόψη;

Χωρίς αγώνα δεν γίνεται προκοπή.

Δεν έχετε διαβάσει στα Πατερικά βιβλία πόσα ελαττώματα είχαν μερικοί Πατέρες και σε τί πνευματικά μέτρα έφθασαν;

Ξεπέρασαν άλλους που είχαν πολλές αρετές.

Νά, ο Αββάς Μωυσής ο Αιθίοπας (2) ένας τόσο μεγάλος εγκληματίας, σε τί κατάσταση έφθασε!

Τί κάνει η Χάρις του Θεού!


Κατά τον λογισμό μου αυτός που έχει κακές κληρονομικές καταβολές και αγωνίζεται να αποκτήση αρετές,

θα έχη πιο πολύ μισθό από εκείνον που κληρονόμησε από τους γονείς του αρετές

και δεν χρειάζεται να αγωνισθή, για να τις αποκτήση.

Γιατί ο ένας τα βρήκε όλα έτοιμα, ενώ ο άλλος αγωνίσθηκε σκληρά, για να τα αποκτήση.

Βλέπεις, και οι άνθρωποι εκτιμούν περισσότερο εκείνα τα παιδιά που βρήκαν χρέη από τους γονείς τους

και αγωνίσθηκαν σκληρά όχι μόνον να τα εξοφλήσουν, αλλά και να δημιουργήσουν περιουσία,

παρά όσα βρήκαν περιουσία από τους γονείς τους και την διατήρησαν.


«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

1) Βλ. Λουκιανού, Νεκρικοί διάλογοι, Διάλογος Β´.
2) Βλ. Το Γεροντικόν, Αββάς Μακάριος ο Αιγύπτιος κβ´, εκδ. «Αστήρ», Αθήναι 1981, σ. 68.

[XAPA]

Η αποκάλυψη των παθών



– Γέροντα, ταλαιπωρούμαι από τα πάθη μου.

– Καταλαβαίνεις ότι υπάρχουν μέσα σου πάθη;


– Μερικές φορές το καταλαβαίνω.

– Αυτό είναι καλό· όταν ο άνθρωπος αναγνωρίζη ότι έχει πάθη, ταπεινώνεται, οπότε έρχεται η Χάρις του Θεού.


– Στενοχωριέμαι όμως που συνέχεια σφάλλω.

– Να χαίρεσαι που συνέχεια σφάλλεις, γιατί έχεις υπερηφάνεια και έτσι ταπεινώνεσαι.

«Θεέ μου, αυτή είμαι, να λες. Βοήθησέ με. Αν δεν με βοηθήσης Εσύ, τίποτε δεν μπορώ να κάνω».

Μην απελπίζεσαι. Όταν σφάλλουμε, ξεσκεπάζεται ο πραγματικός εαυτός μας,

τον γνωρίζουμε και προσπαθούμε να διορθωθούμε.

Με αυτόν τον τρόπο προχωρούμε θετικά και δεν ζούμε με ψευδαισθήσεις ότι πάμε καλά.

Εγώ χαίρομαι, όταν εκδηλώνεται μια αδυναμία μου, όταν ξεφυτρώνουν τα πάθη μου.

Εάν δεν ξεφύτρωναν, θα νόμιζα ότι αγίασα, ενώ οι σπόροι των παθών θα ήταν κρυμμένοι στην καρδιά μου.

Έτσι κι εσύ, όταν θυμώσης ή πέσης στην κατάκριση, θα στενοχωρηθής φυσικά, γιατί έπεσες,

αλλά πρέπει να χαρής κιόλας, γιατί εκδηλώθηκε η αδυναμία σου, οπότε θα αγωνισθής να απαλλαγής από αυτήν.


– Γέροντα, όταν κάποιο πάθος μου δεν εκδηλώνεται για ένα διάστημα, σημαίνει ότι δεν υπάρχει πια μέσα μου;

– Αν υπάρχη μέσα σου ένα πάθος, κάποια στιγμή θα εκδηλωθή.

Γι᾿ αυτό, όταν ξέρης ότι μέσα σου κρύβεται κάποιο πάθος, πρέπει να προσέχης.

Αν ξέρης λ.χ. ότι κάπου έξω από το κελλί σου κρύβεται ένα φίδι, όταν βγαίνης έξω,

θα ρίχνης καμμιά ματιά προς τα εκεί και θα προσέχης μήπως βγή και σε τσιμπήση.

Επικίνδυνο δεν είναι, όταν ξέρης ότι βρίσκεται εκεί το φίδι και έχης τον νού σου πότε θα βγή, για να το σκοτώσης·

επικίνδυνο είναι, όταν δεν ξέρης ότι είναι εκεί καί, ενώ περπατάς αμέριμνη, μπορεί να έρθη να σε τσιμπήση.

Θέλω να πω, επικίνδυνο είναι, όταν ο άνθρωπος δεν παρακολουθή τον εαυτό του και δεν γνωρίζη τα πάθη του.

Όταν γνωρίζη τα πάθη του και κάνη τον σχετικό αγώνα, τότε και ο Χριστός τον βοηθάει για το ξερρίζωμά τους.


– Γέροντα, μήπως πρέπει να αγωνίζωμαι χωρίς να ανησυχώ αν διορθώθηκα; Μήπως το να διορθωθώ ανήκει στον Θεό;

– Ναι, να αγωνίζεσαι και να τα αφήνης όλα στον Θεό, αλλά να εξετάζης και τον εαυτό σου, για να δης που βρίσκεσαι, τί κάνεις.

Βλέπεις, ο γιατρός πρώτα ψάχνει να βρη την αιτία από την οποία προέρχεται ο πυρετός

και μετά τί φάρμακο να δώση στον άρρωστο, για να ρίξη τον πυρετό.

Από την στιγμή δηλαδή που ο άνθρωπος αρχίζει να βλέπη τα ελαττώματά του,

πρέπει να μπή μέσα του η καλή ανησυχία, για να αγωνισθή να τα διορθώση.

Εγώ εξετάζω τον εαυτό μου και βλέπω ότι έχω αυτά και αυτά τα ελαττώματα.

Κάνω τον αγώνα μου, και εξετάζω πάλι τον εαυτό μου: «Μέχρι χθές είχα αυτά και αυτά τα ελαττώματα.

Έκοψα κανένα; Σ᾿ εκείνο που βρίσκομαι;».

Και μετά λέω στον Θεό: «Θεέ μου, κάνω ό,τι μπορώ, αλλά βοήθησέ με Εσύ να διορθωθώ, γιατί μόνος μου δεν μπορώ».


– Γέροντα, μπορεί ένας άνθρωπος να μην έχη την δύναμη να δη τα πάθη του;

– Όταν ο άνθρωπος είναι ευαίσθητος, ο Θεός δεν επιτρέπει να γνωρίση απότομα τα πάθη του.

Γιατί τον ευαίσθητο τον πειράζει και ο διάβολος και τον ρίχνει στην απελπισία:

«Γιατί να έχης αυτό το πάθος; του λέει, και γιατί έκανες εκείνο; και πώς το άλλο; Άρα δεν θα σωθής».

Κι έτσι μπορεί να καταλήξη στο ψυχιατρείο.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007