Να μη βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα– Γέροντα, τί θα με βοηθήση να μην κατακρίνω;– Όλα είναι πάντοτε έτσι όπως τα σκέφτεσαι εσύ;
– Όχι, Γέροντα.– Έ, τότε να λές: «Δεν σκέφτομαι πάντοτε σωστά· πολλές φορές κάνω λάθος.
Νά, στην τάδε περίπτωση σκέφθηκα έτσι και βγήκε ότι είχα άδικο.
Στην τάδε περίπτωση έκρινα και έπεσα έξω, οπότε τον αδίκησα τον άλλον.
Επομένως δεν πρέπει να ακούω τον λογισμό μου».
Ο καθένας μας λίγο–πολύ έχει περιπτώσεις που έπεσε έξω στην κρίση του.
Αν φέρη στον νού του τις περιπτώσεις που έκρινε και έπεσε έξω, τότε θα αποφεύγη την κατάκριση.
Αλλά και μια φορά να μην έπεσε έξω και να είχε δίκαιο, που ξέρει τα ελατήρια του άλλου;
Ξέρει πώς έγινε κάτι; Να μη βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα.
Κι εγώ, όταν ήμουν νέος, είχα την κατάκριση ψωμοτύρι.
Επειδή ζούσα λίγο προσεκτικά και είχα μια ψευτοευλάβεια, ό,τι μου φαινόταν στραβό, το έκρινα.
Γιατί, όταν στον κόσμο ζη κανείς λίγο πνευματικά, μπορεί να βλέπη πολλά κουσούρια στους άλλους και να μη βλέπη αρετές.
Εκείνους που καλλιεργούν την αρετή μπορεί να μη τους βλέπει, γιατί ζουν στην αφάνεια,
αλλά να βλέπη τους άλλους που κάνουν αταξίες και να τους κατακρίνη.
«Αυτός, λέει, κάνει έτσι, εκείνος περπατάει έτσι, ο άλλος κοιτάζει έτσι...».
Ξέρετε τί είχα πάθει μια φορά;
Είχαμε πάει με έναν γνωστό μου να λειτουργηθούμε σε ένα μοναστήρι στο Μονοδένδρι, εννιά ώρες περίπου μακριά από την Κόνιτσα.
Όταν μπήκαμε στον ναό, ο γνωστός μου στάθηκε στο αναλόγιο, για να ψάλη, και εγώ πήγα στο στασίδι πίσω από τον ψάλτη·
παρακολουθούσα κι έψελνα σιγανά.
Κάποια στιγμή ήρθε μια γυναίκα με μαύρα, σχετικά νέα, στάθηκε δίπλα μου και συνέχεια με κοιτούσε.
Με κοιτούσε, έκανε τον σταυρό της· με κοιτούσε, έκανε τον σταυρό της...
Είχα αγανακτήσει. «Βρέ, παιδάκι μου, έλεγα μέσα μου, τί σόι άνθρωπος είναι αυτή;
Μέσα στον κόσμο, μέσα στην εκκλησία, τί κοιτάζει έτσι;».
Εγώ τις αδελφές μου, όταν περνούσαν στον δρόμο δίπλα μου, δεν τις έβλεπα.
Πήγαιναν μετά στο σπίτι και έκαναν παράπονα στην μάνα μας: «Με είδε ο Αρσένιος (1), έλεγαν, και δεν μου μίλησε!».
«Καλά, μου έλεγε μετά η μητέρα μου, βλέπεις τις αδελφές σου στον δρόμο και δεν τις μιλάς;».
«Εγώ θα κοιτάζω αν αυτή που περνάει δίπλα μου είναι η αδελφή μου; της έλεγα.
Ένα σωρό σόι έχουμε (2). Αυτό θα κάνω;».
Θέλω να πώ, είχα κάτι τέτοιες ακρότητες.
Να περνά τώρα δίπλα σου η αδελφή σου και να μην της μιλάς!
Τέλος πάντων... Μόλις λοιπόν τελείωσε η Θεία Λειτουργία, πήγε αυτή η μαυροφόρα και παρακάλεσε τον ιερέα
να μου πη να πάω στο σπίτι της, γιατί έμοιαζα πολύ με το παιδί της που είχε σκοτωθή στον πόλεμο!
Όταν πήγα στο σπίτι της, είδα την φωτογραφία του παιδιού της· πραγματικά, μοιάζαμε σαν αδέλφια!
Αυτή η καημένη με κοιτούσε μέσα στην εκκλησία και έκανε τον σταυρό της σαν να έβλεπε το παιδί της.
Κι εγώ έλεγα: «Την αθεόφοβη, μέσα στην εκκλησία πώς κοιτάζει!».
Ώ, μετά ξέρετε πώς με είχε λειώσει αυτό το περιστατικό;
«Για δές, είπα, εσύ να έχης τέτοιους λογισμούς, ότι ποιός ξέρει τί γυναίκα είναι και μέσ᾿ στην εκκλησία
να μη ντρέπεται καθόλου..., και αυτή η φουκαριάρα να έχη χάσει το παιδί της και να έχη τον καημό της!».
Μια άλλη φορά κατέκρινα τον αδελφό μου που ήταν φαντάρος.
Μου έστειλε μήνυμα ο σιτιστής: «Έδωσα στον αδελφό σου δύο μπετόνια με λάδι· τί έγιναν τα μπετόνια;».
«Μά, αυτός εκεί πέρα, είπα, έφερνε στο σπίτι τους στρατιώτες και τους φιλοξενούσαμε,
τώρα πώς τόκανε αυτό, να πάρη λάδι από τον στρατό;».
Οπότε πιάνω και γράφω στον αδελφό μου αγανακτισμένος ένα γράμμα...
Κι εκείνος μου απαντάει: «Τα μπετόνια να τα ζητήσης από την νεωκόρο της κάτω εκκλησίας»!
Αυτός το λάδι το είχε στείλει στην εκκλησία της κάτω Κόνιτσας, γιατί ήταν φτωχή.
«Χρόνια πολλά, είπα τότε στον εαυτό μου.
Την άλλη φορά κατέκρινες εκείνη την φουκαριάρα· τώρα τον αδελφό σου.
Άλλη φορά τίποτε-τίποτε!».
Θέλω να πώ, όταν είδα ότι έπεφτα έξω στις κρίσεις μου, εξέταζα τον εαυτό μου:
«Στην τάδε περίπτωση είχα πει για τον άλλον ότι ενήργησε έτσι, αλλά τα πράγματα ήταν διαφορετικά.
Άλλη φορά άλλο συμπέρασμα είχα βγάλει κι αλλιώς ήταν».
Έτσι έβαλα τον εαυτό μου στην θέση του.
«Άλλη φορά, είπα, δεν θα κρίνης καθόλου. Τελεία-παύλα!
Είσαι στραβός και όλα στραβά και ανάποδα τα βλέπεις.
Κοίταξε να γίνης σωστός άνθρωπος».
Και μετά, όταν μου φαινόταν κάτι στραβό, έλεγα:
«Κάτι καλό θα είναι, αλλά εγώ δεν το καταλαβαίνω· όσες φορές έβαλα αριστερό λογισμό, έπεσα έξω».
Όταν πλέον σιχάθηκα τον εαυτό μου, με την καλή έννοια, όλους τους δικαιολογούσα·
για τους άλλους έβρισκα πάντα ελαφρυντικά και μόνον τον εαυτό μου κατέκρινα.
Αλλά, εάν ο άνθρωπος δεν παρακολουθή τον εαυτό του, όλα τα περνάει απαρατήρητα και μετά στην Κρίση θα είναι αναπολόγητος.
Θέλει παλληκαριά, για να κοπή η κατάκριση (3).
Λοιπόν:
Καλή Αρχή. STOP.
STOP των κριτικών λογισμών. Αμήν.
Καλή εξάγνιση του νού και της καρδιάς. Αμήν.
«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007
1) Το κατά κόσμον όνομα του Γέροντα.
2) Ο Γέροντας είχε επτά αδέλφια. Αυτήν την εποχή οι τρεις μεγαλύτερες αδελφές του είχαν ήδη δημιουργήσει οικογένεια.
3) Ο Γέροντας έγραψε τα ακόλουθα υπό τύπον τηλεγραφήματος προς δόκιμη αδελφή.
