Μηνύματα, Μαρτυρίες και Αποκαλύψεις από την Παναγούδα

[XAPA]

Η σωστή συνείδηση πληροφορεί τον άνθρωπο σωστά



Δεν υπάρχει μεγαλύτερο πράγμα στον άνθρωπο από την αναπαυμένη συνείδηση.

Είναι μεγάλο πράγμα να μη σε πειράζη η συνείδηση σου, ότι μπορούσες να κάνης και κάτι άλλο και δεν το έκανες.

Τότε ο άνθρωπος έχει μιά συνεχή εσωτερική χαρά και όλη η ζωή του είναι πανηγύρι.

Αυτή η εσωτερική χαρά δίνει την πνευματική δύναμη.


- Γέροντα, πώς θα καταλάβη κανείς ότι είναι ευάρεστο στον θεό αυτό που κάνει;

- Έχει ο άνθρωπος εσωτερική πληροφορία.


- Φθάνει η δική του πληροφορία ή χρειάζεται και η μαρτυρία των άλλων;

- Μιλάω για έναν που έχει σωστή συνείδηση. δεν μιλάω για έναν που έχει λανθασμένη συνείδηση.

Η σωστή συνείδηση πληροφορεί τον άνθρωπο σωστά. Τότε ο άνθρωπος νιώθει σιγουριά, ελπίδα και

λέει με ταπείνωση: «Δεν είμαι για τον Παράδεισο είμαι για την κόλαση, άλλα πιστεύω ότι η αγάπη και

το έλεος του θεού δεν θα μ' αφήσουν».


Το νιώθει αυτό, γιατί αγωνίζεται. Δεν κάθεται, χωρίς να κάνη τίποτε, και αναπαύει τον λογισμό του λέγοντας:

«Ό Θεός θά με σώση».

Η συνείδηση..., φοβερό! Δεν υπάρχει μεγαλύτερη φωτιά, μεγαλύτερη κόλαση από το κάψιμο της συνειδήσεως.

Δεν υπάρχει φοβερώτερο και βασανιστικώτερο σαράκι από το σαράκι της συνειδήσεως.


Οι κολασμένοι θα υποφέρουν αιωνίως, γιατί θα τους βασανίζη η σκέψη πως έχασαν τα αγαθά του Παραδείσου

για λίγα χρόνια επιγείου ζωής, αν και αυτά ήταν γεμάτα τύψεις και άγχος.

Τα πάθη τότε δεν θα ικανοποιούνται και αυτό θα είναι άλλο βάσανο.



- Γέροντα, πώς μπορεί ο μοναχός να ζη πρακτικά το μαρτύριο της συνειδήσεως;

- Το μαρτύριο της συνειδήσεως είναι για όλους τους ανθρώπους. δεν είναι μόνο για τον μοναχό.

Οι μοναχοί έχουν επιπλέον και το γλυκό μαρτύριο της ασκήσεως.

Στην ουσία όμως δεν υπάρχει μαρτύριο της συνειδήσεως για έναν που αγωνίζεται σωστά.


Γιατί, όσο πονάει κανείς πνευματικά, όσο πονάει δηλαδή είτε για τα χάλια του, είτε γιατί συμμετέχει

στο Πάθος του Κυρίου, τόσο ανταμείβεται με θεία παρηγοριά.

Ακόμη κι αν εχη θλίψεις, στενοχώριες κ.λπ., όταν εχη αναπαυμένη την συνείδηση του, αισθάνεται

μέσα του θεία παρηγοριά.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Η παρακολούθηση και η γνώση του εαυτού μας

Η μελέτη του εαυτού μας



Στον στρατό, στις Διαβιβάσεις, είχαμε δίκτυο παρακολουθήσεως και πίνακα αναγνωρίσεως.

Παρακολουθούσαμε και καταλαβαίναμε ποιος σταθμός ήταν ξένος και ποιος δικός μας, γιατί μερικές

φορές έμπαιναν ενδιάμεσα και ξένοι σταθμοί.

Έτσι και ο άνθρωπος πρέπει να παρακολουθή τους λογισμούς του και τις ενέργειες του, για να βλέπη αν

συμφωνούν με τις εντολές του Ευαγγελίου, να πιάνη τα σφάλματα του και να αγωνίζεται να τα διορθώνη.

Γιατί, αν αφήνη ένα σφάλμα του να περνά απαρατήρητο ή, όταν του λέη ο άλλος κάποιο ελάττωμα του,

δεν κάθεται να το σκεφθή, δεν μπορεί να προκόψη πνευματικά.


Η μελέτη του εαυτού μας είναι η πιο ωφέλιμη από όλες τις μελέτες.

Μπορεί κανείς να μελετάη πολλά βιβλία, αλλά, αν δέν παρακολουθη τον εαυτό του,

όλα όσα διαβάζει πάνε χαμένα.

Ενώ, αν παρακολουθη τον εαυτό του, και λίγο να μελετάη, πολύ ωφελείται.

Τότε η συμπεριφορά του γίνεται λεπτή σε όλες τις εκδηλώσεις, αλλιώς κάνει χονδρά σφάλματα και δεν

το καταλαβαίνει.


Παρατηρώ εκεί στο Καλύβι: Με βλέπουν να κουβαλώ τα κούτσουρα (1) πέρα από την άλλη άκρη, για να

καθήσουν, και, όταν σηκώνωνται να φύγουν, δεν σκέφτονται ποιος θα τα πάη στην θέση τους.

Ή βλέπουν ότι φέρνω ένα κούτσουρο και δεν έχει άλλα, για να καθησουν, και περιμένουν να τους τα

κουβαλήσω εγώ.


Αν σκέφτονταν λίγο, θα έλεγαν: «καλά, είμαστε πέντε-έξι άνθρωποι. θα κουβαλήση μόνος του τόσα

κούτσουρα από την άλλη μεριά; », και τακ-τακ θα πήγαιναν να τα φέρουν.


- Γέροντα, με ρώτησε μιά μικρή αδελφή: «Ό Γέροντας, όταν ήταν αρχάριος μοναχός, δεν είχε πτώσεις στον
αγώνα του; Δεν του περνούσε κανένας αριστερός λογισμός; Δεν έπεφτε στην κατάκριση;».

- Εγώ, όταν συνέβαινε κάτι στον αγώνα μου ή μου έλεγαν μιά κουβέντα, δεν τα περνούσα «αφορολόγητα».


- Τί σημαίνει, Γέροντα, «αφορολόγητα»;

- Το να περνάη κανείς τα σφάλματα του με αδιαφορία. Να μην τον αγγίζουν. να περνάνε άπ' εξω.

Όπως η γη, όταν σκληρυνθη, όση βροχή και να πέση, δεν ρουφάει νερό μέσα της, ένα τέτοιο πράγμα συμβαίνει

καί σ' αυτήν την περίπτωση, σκληρύνεται το χωράφι της καρδιάς από την αδιαφορία και, ό,τι κι αν του πουν,

ό,τι κι αν συμβή, δεν τον αγγίζει, για να αισθανθή την ενοχή του και να μετανοήση.


Εγώ, αν έλεγε λ.χ. κάποιος ότι είμαι υποκριτής, δεν έλεγα: «κακό χρόνο νάχη αυτός που το είπε», αλλά έψαχνα να

βρώ τι ήταν αυτό που τον ανάγκασε να πη αυτήν την κουβέντα.

«Κάτι συμβαίνει, έλεγα. Δεν φταίει ο άλλος. Κάτι δεν πρόσεξα, κάποια αφορμή έδωσα και παρεξήγησε

την συμπεριφορά μου.


Δεν μπορεί στα καλά καθούμενα να το είπε αυτό.

Αν πρόσεχα και είχα κινηθή με σύνεση, δεν θα με παρεξηγούσε.

Τον έβλαψα τον άλλον και θα δώσω λόγο στον Θεό», και προσπαθούσα αμέσως να βρω το σφάλμα μου και

να το διορθώσω.


Δεν εξέταζα δηλαδή πως το είπε ο άλλος. αν το είπε από ζήλεια, από φθόνο ή αν το άκουσε από άλλον

και το κατάλαβε αλλιώς.

Δεν με απασχολούσε αυτό. Και τώρα, σε όλες τις περιπτώσεις, έτσι κάνω.

Αν μου πή λ.χ. κάποιος μιά κουβέντα, ούτε κοιμάμαι.

Και αν είναι έτσι όπως τα λέει εκείνος, θα στενοχωρηθώ και θα κοιτάξω να διορθωθώ.


Και αν δεν είναι έτσι, πάλι θα στενοχωρηθώ, γιατί σκέφτομαι ότι εγώ έφταιξα σε κάτι. κάπου δεν πρόσεξα και

τον σκανδάλισα.

Δεν ρίχνω το βάρος στον άλλον εξετάζω πώς θα κρίνη ο Θεός αυτό που έκανα, όχι πως θα με δουν οι άνθρωποι.

Αν δεν εξετάζη ο άνθρωπος έτσι τα πράγματα, δεν ωφελείται από τίποτε.


Γι' αυτό πολλές φορές λέμε για κάποιον: «»Αυτός έχει χάσει τόν έλεγχο».

Ξέρετε πότε χάνεται ο έλεγχος;

Όταν δεν παρακολουθή ο άνθρωπος τον εαυτό του. Και όταν κάποιος πάσχη στο μυαλό και δεν έλέγχη τον εαυτό του,

έχει ελαφρυντικά.

Αλλά ένας που έχει μυαλό και δεν ελέγχει τις πράξεις του, επειδή δεν παρακολουθεί τον εαυτό του,

αυτός δεν έχει ελαφρυντικά.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

(1) Ό Γέροντας στο Καλύβι της Παναγούδας δεχόταν τους επισκέπτες, εκτός από τους χειμερινούς μήνες, στην αυλή, όπου χρησιμοποιούσε για καθίσματα κούτσουρα, τα οποία μετακινούσε ανάλογα με τις περιστάσεις.

[XAPA]

Η πείρα από τις πτώσεις μας


Όταν εξετάζετε τον εαυτό σας, πολύ βοηθάει να παίρνετε μερικές φορές την ζωή σας με την σειρά,

από την παιδική ηλικία, για να βλέπετε που βρισκόσασταν, που βρίσκεστε και που έπρεπε να βρίσκεστε.

Αν δεν συγκρίνετε το παρελθόν με το παρόν, δεν καταλαβαίνετε ότι μπορεί μεν να είστε κάπως σε καλή κατάσταση,

αλλά δεν βρίσκεστε εκεί που έπρεπε να βρίσκεστε και στενοχωρείτε τον Θεό.


Όταν είναι κανείς νέος και βρίσκεται σε μιά κατάσταση όχι πολύ καλή, δικαιολογείται

αλλά, όταν μεγαλώση, αν παραμένη στην ίδια κατάσταση ή έχη διορθωθη λίγο, δεν δικαιολογείται.

Όσο περνούν τα χρόνια, τόσο ωριμάζει ο άνθρωπος πνευματικά και, αν αξιοποίηση την πείρα από το παρελθόν,

προχωρεί πιο σταθερά και πιο ταπεινά.


Πολλές φορές και τα ανεβοκατεβάσματα στον αγώνα βοηθούν για μια θετική και σταθερή πνευματική πορεία προς τα άνω.

Το μικρό παιδί, όταν αρχίση να περπατάη, επόμενο είναι να πάρη και καμμιά κουτρουβάλα από την σκάλα,

να χτυπήση και το κεφάλι στην κουπαστή, να ανεβή και στην καρέκλα και να πέση.

Δεν καταλαβαίνει ότι, αν ανεβή στην καρέκλα και πατήση στην άκρη, θα τουμπάρη.

Όσο όμως μεγαλώνει, αποκτάει πείρα, ωριμάζει και αρχίζει να προσέχη.

«Την άλλη φορά, σκέφτεται, ανέβηκα εκεί πέρα και τουμπάρισα. Δεν θα ανεβώ τώρα».


Έτσι και στον αγώνα μας, όταν όλα τα παρακολουθούμε και τα αξιοποιούμε για το καλό, αποκτούμε πείρα,

και, αν την χρησιμοποιούμε, πολύ μας βοηθάει.

Θυμάμαι, στο σπίτι, στην Κόνιτσα, είχαμε έξι άλογα, μεγάλα και μικρά.

Μιά μέρα που τα περνούσα από ένα γεφυράκι φτιαγμένο με κορμούς δένδρων και σανίδια,

ένας σαπισμένος κορμός υποχώρησε και το πόδι του πιο μικρού άλογου, που ήταν τεσσάρων χρόνων,

πιάσθηκε ανάμεσα στα ξύλα.


Από τότε, αν και έφτιαξα μεγαλύτερο το γεφυράκι και έβαλα γερά ξύλα, εν τούτοις, όταν φθάναμε εκεί,

το αλογάκι αντιστεκόταν, κουνούσε το κεφάλι πέρα-δώθε και ή έσπαζε το καπίστρι

και έφευγε ή έδινε μιά και πηδούσε απέναντι.

Αν το άλογο των τεσσάρων χρόνων, που είναι άλογο, χρησιμοποίησε την πείρα

και δεν ξαναπάτησε το πόδι του στο γεφύρι,

πόσο μάλλον ο άνθρωπος πρέπει να χρησιμοποιή την πείρα από τις πτώσεις του!




ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

Να εντοπίζουμε και να χτυπάμε τον εχθρό



- Γέροντα, δεν έχω αγαπήσει την ταπείνωση, την θυσία, το να δέχωμαι την αδικία…

- Δεν είναι ακριβώς έτσι όπως τα λες. Εγώ δεν ανησυχώ, γιατί βλέπω ότι έχει μπη μέσα σου η καλή ανησυχία.

Γρήγορα θα απαλλαγής από τα πάθη, γιατί έχεις αρχίσει να πιάνης τον εαυτό σου.

Αυτό βοηθάει περισσότερο από κάθε άλλον αγώνα.

Όποιος πιάνει τον εαυτό του, αφήνει τον παλαιό εαυτό του και μπαίνει σε σωστό πνευματικό δρόμο.

Ο παλαιός εαυτός μας κλέβει ό,τι κάνει ο καινούργιος.

Όταν μάθουμε να τον πιάνουμε, πιάνουμε όλους τους κλέφτες που μας κλέβουν ό,τι καλό μας δίνει ό Θεός,

και μας μένει ο πνευματικός πλούτος.


- Γέροντα, όταν λυπηθώ πολύ γιά ένα σφάλμα μου, λ.χ. γιατί μίλησα άσχημα σε μιά αδελφή, αυτό με βοηθάει;

- Βοηθάει, αλλά να προσέξης να μην ξεπεράσης και τα όρια.

Να λυπηθής, αλλά να χαρής κιόλας, γιατί σου δόθηκε η ευκαιρία να εκδηλωθή η αρρώστια σου και να την θεραπεύσης.

Να σκεφθής: «Για να μιλήσω άσχημα και να φερθώ έτσι, κάποιο πάθος υπήρχε μέσα μου

και δόθηκε αυτή η ευκαιρία να βγη, για να το δω και να το διορθώσω».

Θα ζήτησης φυσικά και συγχώρεση από την αδελφή.

Οι πτώσεις σε βοηθούν να γνωρίσης τον εαυτό σου.

Βγαίνουν όλα στην επιφάνεια και σιγά-σιγά γίνεται η καλή εργασία.

Βλέπεις, και οι γιατροί μερικές φορές δίνουν στους άρρωστους διάφορες ουσίες,

για να εκδηλωθούν τα συμπτώματα της αρρώστιας και να κάνουν καλή διάγνωση.

Δίνουν π.χ. ζάχαρη και κάνουν μετά εξέταση αίματος, για να δουν αν ανεβή το ζάχαρο.

Στον πνευματικό αγώνα χρειάζεται να επισημαίνουμε τα αδύνατα σημεία του χαρακτήρα μας,

τα ελαττώματα μας, και ύστερα να προσπαθούμε να χτυπάμε εκεί.

Και στον πόλεμο, όταν κάνουμε αναγνώριση μιάς περιοχής, επισημαίνουμε τα σημεία,

όπου είναι ο εχθρός ή απ' όπου μπορεί να χτυπήση, και έχουμε τον νου μας εκεί.

Γιατί, όταν ξέρης σε ποιά συγκεκριμένα σημεία βρίσκεται ο εχθρός, κινείσαι με σιγουριά.

Βάζεις τον χάρτη κάτω και λες:

«Ο εχθρός είναι εδώ κι εδώ. εμείς πρέπει να προλάβουμε να πιάσουμε εκείνα κι εκείνα τα σημεία.

Από εκεί θα ζητήσουμε ενίσχυση, εδώ χρειάζονται αυτά τα όπλα» κ.λπ.

Μπορείς δηλαδή να καταστρώσης ένα σχέδιο.

Αλλά, για να μάθης που βρίσκεται ο εχθρός, πρέπει να ανησυχής και να ερευνἀς. δεν μπορείς να κοιμάσαι.


- Γέροντα, είναι καλύτερα να βρίσκη κανείς μόνος του τα ελαττώματα του ή να του τα λένε οι άλλοι;

- Καλό είναι να ψάχνη να τα βρίσκη μόνος του, αλλά και, όταν του τα λένε, να μην αντιδρά. να το δέχεται με χαρά.

Γιατί μπορεί να νομίζη ότι βλέπει τον εαυτό του, αλλά να τον βλέπη όπως θα ήθελε να είναι και όχι όπως είναι στην πραγματικότητα.


- Γέροντα, οι άλλοι τον βλέπουν καλύτερα τον εαυτό μου;

- Μόνος του κανείς μπορεί, αν θέλη, να δη καλύτερα τον εαυτό του.

Δηλαδή, μπορεί να εντόπιση καλύτερα μιά αντίδραση του, ένα σφάλμα του κ.λπ.

και να βρη από ποιά αιτία προήλθε, ενώ ο άλλος βγάζει συμπεράσματα από υποθέσεις που κάνει.


- Μπορεί, Γέροντα, να προσπαθή κανείς να δη τον εαυτό του όπως είναι και να μην τον βλέπη;

- Ναι, αν μέσα στην προσπάθεια του αυτή υπάρχη υπερηφάνεια, δεν μπορεί να δη τον πραγματικό του εαυτό.




ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’


ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

Να καθρεφτίζουμε τον εαυτό μας στους άλλους



Ο άνθρωπος βλέπει καλύτερα τον εαυτό του, όταν τον καθρεφτίζη στους άλλους.

Ο Θεός στον κάθε άνθρωπο δίνει το χάρισμα που του χρειάζεται, για να βοηθηθή, άσχετα αν το αξιοποίηση ή όχι.

Αν το αξιοποίηση, θα φθάση στην τελειότητα.

Τα ελαττώματα πάλι είναι δικά μας. είτε τα αποκτήσαμε από δική μας απροσεξία είτε τα κληρονομήσαμε

από τους γονείς μας, ο καθένας μας πρέπει να κάνη τον ανάλογο αγώνα, για να απαλλαγή από αυτά.

Μέχρι να απαλλαγούμε, πρέπει να καθρεφτίζουμε τον εαυτό μας στα κουσούρια του άλλου και να εξετάζουμε που βρισκόμαστε εμείς.

Αν δούμε λ.χ. στον άλλον ένα ελάττωμα, αμέσως να πούμε: «για να δω, μήπως το έχω κι εγώ;

» και, αν το έχουμε, να αγωνισθούμε να το κόψουμε.


- Καί αν, Γέροντα, μου λέη ο λογισμός ότι δεν έχω αυτό το ελάττωμα, τί να λέω;

- Να λές: «Εγώ έχω άλλα μεγαλύτερα. αυτό είναι πολύ μικρό σε σχέση με τα δικά μου».

Γιατί μπορεί καμμιά φορά να είναι μικρότερα τα δικά σου ελαττώματα, αλλά να έχης λιγότερα ελαφρυντικά.

Αν έξετάζη κανείς έτσι τον εαυτό του, βλέπει ότι αυτός έχει μεγαλύτερα κουσούρια από τον άλλον.

Ύστερα βλέπει και τις αρετές του άλλου. «Για να δω, λέει, υπάρχει σ' εμένα αύτη η αρετή;

Όχι. Πω πω! πόσο μακριά είμαι από εκεί που έπρεπε να βρίσκωμαι! ».


Όποιος εργάζεται έτσι, από όλα βοηθιέται, αλλοιώνεται με την καλή έννοια και τελειοποιείται.

Ωφελείται από τους Άγιους, ωφελείται από τους αγωνιστές, ωφελείται ακόμη και από τους κοσμικούς.

Γιατί, αν δη έναν κοσμικό λ.χ. να μην υπολογίζη τον εαυτό του, να θυσιάζεται, λέει: «αυτό το φιλότιμο το έχω εγώ;

δεν το έχω, και είμαι και πνευματικός άνθρωπος! », οπότε προσπαθεί να τον μιμηθή.

Όλοι οι άνθρωποι έχουμε να κάνουμε πολλή δουλειά.

Ο Καλός Θεός όλα τα οικονομάει για το καλό μας με σοφό τρόπο.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

Όποιος γνωρίζει σωστά τον εαυτό του, έχει ταπείνωση



- Γέροντα, την υπερηφάνεια συνήθως την καταλαβαίνω εκ των υστέρων, όταν πέσω.

- Σκοπός είναι να την καταλάβης, πριν πέσης.

Όταν σου λέη κάποιος ότι έκανες κάτι καλό, να μην αισθάνεσαι ικανοποίηση.

Να μην πιάνη, να μην κολλάη επάνω σου ο έπαινος.


- Τί θα με βοηθούσε σ' αυτό;

- Το να γνωρίσης τον εαυτό σου.

Αν ο άνθρωπος γνωρίση τον εαυτό του, τελείωσε. Οι έπαινοι είναι μετά ξένα σώματα. δεν κολλάνε επάνω του.

Όταν λ.χ. ένας ξέρη ότι είναι γύφτος, δεν μπορεί να του κόλληση ο λογισμός ότι είναι βασιλιάς.

Κι εσύ, αν νομίζης ότι είσαι πριγκίπισσα, θα είσαι λειψή.


- Αν είμαι έτοιμη εκ των προτέρων να μη δέχωμαι τον έπαινο, αυτό δεν θα με βοηθούσε;

- Αυτό φυσικά πρέπει να γίνεται, αλλά άλλοτε θα είσαι έτοιμη και άλλοτε όχι.

Σκοπός είναι να γνωρίσης τον εαυτό σου.

Αν δεν γνωρίση κανείς τον παλαιό του άνθρωπο, δεν ταπεινώνεται και δεν μπορεί να γίνη

η πνευματική διάσπαση του ατόμου του, για να μπη στην πνευματική τροχιά, και παραμένει στην κοσμική τροχιά.


- Μπορεί, Γέροντα, να γνωρίζω τον εαυτό μου λανθασμένα;

- Μα δεν μιλάμε για λανθασμένη κατάσταση. Αυτός που γνωρίζει σωστά τον εαυτό του έχει ταπείνωση.

Και όταν ο άνθρωπος ταπεινωθή, θα έρθη οπωσδήποτε η Χάρις του Θεού.

Αυτός που κάνει την εργασία που χρειάζεται, για να γνωρίση τον εαυτό του,

μοιάζει με αυτόν που σκάβει βαθιά και βρίσκει μέταλλα στο βάθος της γης.

Όσο βαθύτερα προχωράει στην γνώση του εαυτού του, τόσο χαμηλότερα βλέπει τον εαυτό του και ταπεινώνεται,

αλλά το χέρι του Θεου τόν ανεβάζει συνέχεια.

Και όταν πια γνωρίση τον εαυτό του, η ταπείνωση του γίνεται κατάσταση και την Χάρη του Θεού

την πιάνει το «ενοικιοστάσιο», οπότε δεν κινδυνεύει από την υπερηφάνεια.

Ενώ αυτός που δεν κάνει αυτήν την εργασία, καλύπτει συνέχεια τα σκουπίδια του,

μεγαλώνει την κορυφή του, κάθεται για λίγο ψηλά με την υπερηφάνεια του και τελικά σωριάζεται.




ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

Να γνωρίσουμε την αρρώστια μας



- Γέροντα, συχνά βλέπω τα ελαττώματα των άλλων και τους κρίνω.

- Την αρρώστια την δική σου την ξέρεις;

- Όχι.

- Γι' αυτό ξέρεις την αρρώστια των άλλων. Αν ήξερες την δική σου αρρώστια, δεν θα ήξερες την αρρώστια των άλλων.

Δεν λέω να μη συμμετέχης στον πόνο τους, αλλά να μην ασχολήσαι με τα σφάλματα τους.

Αν ο άνθρωπος δεν ασχολήται με τον εαυτό του, ο πειρασμός θα του ανοίξη δουλειά να ασχολήται με τους άλλους.

Αν όμως κάνη δουλειά στον εαυτό του, τότε γνωρίζει τον εαυτό του, γνωρίζει και τον άλλον.

Διαφορετικά, με τα λανθασμένα συμπεράσματα που βγάζει από τον εαυτό του κρίνει λανθασμένα και τους άλλους.


- Γέροντα, τί βοηθάει περισσότερο να διορθωθή κανείς;

- Κατ' αρχάς η θέληση.

Η θέληση είναι κατά κάποιον τρόπο το καλό ξεκίνημα.

Ύστερα, πρέπει να καταλάβη κανείς ότι είναι άρρωστος και να αρχίση η ανάλογη αντιβίωση.

Γιατί, αν είναι άρρωστος και κρύβη την αρρώστια του, κάποτε θα σωριασθή κάτω απότομα,

χωρίς να το καταλάβη, και δεν θα μπορή να βοηθηθή ιατρικά.

Π.χ. κάποιος ξέρει ότι είναι προφυματικός, γι' αυτό έχει ανορεξία.

Του λένε: «γιατί δέν τρως;. ¨Έ, λέει, δέν μ' αρέσει αυτό το φαγητό»!

Μετά έχει κομμάρες και δεν μπορεί να περπατήση καλά.

«Γιατί περπατάς έτσι; », τον ρωτάνε. «Ά, μ' αρέσει, λέει, να πηγαίνω σιγά-σιγά. Τι ; να τρέχω σαν παλαβός; ».

Δεν λέει ότι έχει κομμάρες και δεν μπορεί να περπατήση.

Μετά έχει βήχα. «»Γιατί βήχεις; », του λένε. «Έ, άπό αλλεργία», λέει! Δεν λέει ότι οι πνεύμονες μέσα είναι χάλια.

Έν τω μεταξύ, βγάζει και κανένα πτύελο αιματηρό. «»Τί είναι αυτό; », τον ρωτάνε. ¨Έ, λέει, ερεθίστηκε ο λάρυγγας»!


- Και όλα αυτά, Γέροντα, επειδή δεν θέλει να φανέρωση την φυματίωση;

- Ναι, επειδή την καλύπτει. Την καλύπτει - την καλύπτει και μετά παθαίνει καλπάζουσα φυματίωση.

Σπάζει ο πνεύμονας, γεμίζουν οι λεκάνες αίμα, πέφτει κάτω, και τελικά

αποκαλύπτεται η αρρώστια του, αλλά και δύσκολα βοηθιέται.

Ενώ, αν παραδεχθή ότι τα δέκατα που παρουσιάζει είναι από την φυματίωση και δεχθή την ανάλογη θεραπεία,

γίνεται πιο υγιής από τον υγιή.

Θέλω να πω, και στην πνευματική ζωή, όποιος δικαιολογεί τα πάθη του,

δέχεται τελικά δαιμονική επίδραση και δεν μπορεί να κρυφτή.

Ξέρεις τί είναι να δεχθή ο άνθρωπος δαιμονική επίδραση;

Αγριεύει, γίνεται θηρίο, αντιδρά, μιλά άσχημα, με αναίδεια και δεν δέχεται από κανέναν βοήθεια.

Γι' αυτό όλη η βάση είναι να γνωρίση πρώτα κανείς την πάθηση που έχει και να χαίρεται που την γνώρισε.

Από ΄κει και πέρα πρέπει να δεχθή την θεραπεία, τα ανάλογα φάρμακα,

και να αισθάνεται και ευγνωμοσύνη προς τον γιατρό - τον Πνευματικό ή τον Γέροντα του -, όχι να άντιδράη.

Να, ο άλλος κρεμά το χέρι του, για να του κάνουν μετάγγιση. τον τρυπούν, πονάει, αλλά το δέχεται, γιατί αυτό θα τον βοηθήση.

Ή μια εγχείρηση πόση ταλαιπωρία έχει! Αλλά δέχεται ο άνθρωπος να την κάνη, για να γίνη καλά.


- Όταν, Γέροντα, ξέρω λ.χ. ότι μια αυστηρή παρατήρηση θα με βοηθήση, γιατί δεν την δέχομαι ευχάριστα;

- Κοίταξε, μπορεί να μην την δέχεσαι ευχάριστα, αλλά τουλάχιστον καταλαβαίνεις ότι αυτό δεν είναι σωστό;


- Ναι, το καταλαβαίνω.

- Έ, αν το καταλαβαίνης, κάτι είναι κι αυτό.

Βλέπεις, ο άρρωστος παίρνει ένα χάπι που είναι φαρμάκι πικρό, αλλά το δέχεται καλύτερα από τήν καραμέλα,

γιατί καταλαβαίνει ότι θα τον ωφελήση.

Αν δεν δέχεται το πικρό φάρμακο, δεν θεραπεύεται.

Πρέπει να γνωρίση κανείς την αδυναμία του, να δεχθή τα φάρμακα, για να τον δυναμώση μετά ο Χριστός.




ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Η συναίσθηση της αμαρτωλότητος συγκινεί τον Θεό

Η αναγνώριση του σφάλματος μας




- Γέροντα, ο Άββας Ισαάκ λέει ότι πρέπει να αισθάνεσαι στην προσευχή σαν παιδί (1).

- Ναι, άλλα να νιώθης ότι είσαι ένα άτακτο παιδί.

Να αναγνωρίζης ότι στενοχώρησες τον Πατέρα σου και να κλαις γι' αυτό.

Τότε θα νιώθης τα χάδια τα θεϊκά.

Όχι να λες: «Επειδή είμαι παιδί, ο Θεός πρέπει να μ' αγαπάη και να με συγχωρή, ας κάνω αταξίες».


- Γέροντα, ανησύχησα, όταν διάβασα στον Άγιο Γρηγόριο Νύσσης ότι, για να επικαλεσθούμε ­ Πατέρα, τον Θεό, πρέπει να έχουμε φθάσει στην απάθεια (2), αλλιώς είναι ­ύβρις και λοιδορία. (3).

- Ευλογημένη, μη στενοχωριέσαι. Αυτό το έγραψε ο Άγιος για όσους ζουν ρέμπελα και αμαρτωλά.

Όταν όμως αμαρτάνη κανείς, αλλά συναισθάνεται βαθιά την ενοχή του, τότε μπορεί να ονομάζη ­Πατέρα. τον Θεό.


- Γέροντα, αισθάνομαι ότι δεν είμαι εντάξει απέναντι στον Θεό, και αυτό με πονάει.

- Από την στιγμή πού αισθάνεσαι ότι δεν είσαι εντάξει και λες ταπεινά «ήμαρτον, Θεέ μου», ο Θεός συγχωρεί,

βοηθάει και χαριτώνει, και αν σε βρη στην κατάσταση αυτήν ο θάνατος, θα σωθής.

Γιατί δεν λές απλώς πως δεν είσαι εντάξει και μένεις σε έναν στραβό δρόμο, αλλά αγωνίζεσαι.

Δεν είσαι, Θεός φυλάξοι, σε δαιμονική κατάσταση.

Λίγο-πολύ, εδώ στο μοναστήρι, όλες οι αδελφές, με την βοήθεια του Θεού, είστε εν μετανοία.

Ύστερα, να ξέρης, ο πνευματικός άνθρωπος, όταν αισθάνεται ότι είναι χάλια, δέχεται την θεία Χάρη,

γιατί είναι ένα ξέπλυμα αυτή η συναίσθηση που έχει για την αμαρτωλότητά του.


Εγώ, όταν κάποιος με πόνο μου λέει: «είμαι τέτοιος, τέτοιος», τον χαίρομαι,

γιατί, αφού αναγνωρίζει τα σφάλματα του, θα ελευθερωθή από αυτά.

Βρήκα κάποτε έναν άνθρωπο που έμενε σε ένα καλύβι με τα γατιά, με τα σκυλιά.

Ούτε φωτιά άναβε, γιατί φοβόταν μην κάψη το καλύβι. Ήταν τελείως εγκαταλελειμμένος!

Τον πόνεσα, τον λυπήθηκα, αλλά εκείνος μου είπε: «Μη με λυπάσαι, μωρέ καλόγερε. εγώ πρέπει να βασανισθώ.

Αν ήξερες τι έχω κάνει, δεν θα με λυπόσουν. Για μένα, κι εδώ που είμαι, πολύ είναι».

Έ, αυτόν, ό,τι κι αν έχη κάνει, δεν θα τον οικονομήση ο Θεός;


Και τώρα (4) πού ήμουν στο νοσοκομείο, ήρθε μιά γυναίκα, που τα χέρια της ήταν τρυπημένα από τις μεταγγίσεις!

Ήταν τελείως χάλια! Δεν είχε η φουκαριάρα φλέβα για φλέβα!

«Δέν έχω κανένα καλό, μου λέει. Μήπως με λυπηθή από αυτά ο Θεός και με πάρη στον Παράδεισο!

Έχω εκείνο, εκείνο το ελάττωμα... ». Και έλεγε-έλεγε ένα σωρό κουσούρια.

Τί λεπτή εργασία έκανε στον εαυτό της! Εγώ σε τέτοια κατάσταση άλλον άνθρωπο δεν ειδα!


- Γέροντα, άκουσα κάποιον να λέη: «Έχω τον λογισμό ότι ο Χριστός θα φερθή με επιείκεια». Είναι σωστός αυτός ο λογισμός;

- Όταν ο άνθρωπος έχη μεγάλη ταπείνωση, αναγνωρίζη το σφάλμα του, αισθάνεται την ενοχή του σε μεγάλο βαθμό

και υποφέρη, τότε ο Χριστός θα φερθή με επιείκεια και θα τον συγχώρηση.

«Παιδί μου, θα του πη, μην το σκέφτεσαι πιά. πάει, έληξε».

Αν όμως δεν συναισθάνεται την ενοχή του και αναπαύη τον λογισμό του ότι ο Χριστός θα φερθή με επιείκεια και ευσπλαχνία,

αυτό είναι πολύ επικίνδυνο.

Δηλαδή ο Χριστός θα βράβευση τους αμαρτωλούς;

Η καλή αναγνώριση του εαυτού μας συγκινεί τον Θεό και μας δίνει βοήθεια θεϊκή και χαρά παραδεισένια.

Αν μας βοηθούσε και η μη αναγνώριση, ο Θεός ούτε και αυτήν θα μας την ζητούσε.


- Γέροντα, είπατε «η καλή αναγνώριση» του εαυτού μας, υπάρχει και κακή αναγνώριση;

- Ναι, μπορεί να έχη κανείς λανθασμένη γνώση του εαυτού του, να τον δικαιολογή και να αναπαύη τον λογισμό του.

Γι' αυτό, όταν λέω ότι υπάρχει αναγνώριση του σφάλματος, εννοώ ότι υπάρχει έστω

και μιά μικρή προσπάθεια για διόρθωση.

Σου χρωστάω π.χ. πεντακόσιες χιλιάδες δραχμές και, όταν σε βλέπω, λέω:

«σου χρωστάω και πεντακόσιες χιλιάδες», αλλά δεν με απασχολεί να επιστρέψω το χρέος.

απλώς αναγνωρίζω ότι έχω ένα χρέος.

Μετά από λίγο πάλι το σκέφτομαι και σου λέω: «ναι, ναι, έχω και ένα χρέος».

Αυτό δεν θα πη αναγνώριση.

Όταν αναγνωρίζη κανείς πραγματικά ότι έχει ένα χρέος, δεν κοιμάται. ψάχνει να βρή πως να το εξοφλήση.

Και τότε, όταν λέη «έχω ένα χρέος», πληροφορείται και ο άλλος, από τον τρόπο που το λέει,

ότι πράγματι τον απασχολεί το θέμα.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

(1) Βλ. Αββά Ισαάκ του Σύρου, Οι Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος ΙΘ' , σ. 58 κ.έ.

(2) Ώς όρος της αγιοπατερικής γλώσσας δηλώνει την μακαρία εκείνη κατάσταση κατά την οποία, μετά από μακροχρόνια άσκηση, παύουν να ενεργούν τα πάθη και ο άνθρωπος φθάνει με την Χάρη του Θεού ­εις
μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χρίστου..

(3) Βλ. Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Εις την προσευχήν, Λόγος Β' , ΡG 44, 1141Α.

(4) Το 1994, στο Θεαγένειο νοσοκομείο.

[XAPA]

Συναίσθηση της αμαρτωλότητος και πρόοδος στον αγώνα



- Γέροντα, όταν κανείς δέν πηγαίνη καλά στον αγώνα του, είναι σωστό να λέη: «Τέτοιος είσαι και θα είσαι. Τίποτε καλύτερο δεν περιμένω από σένα»;

- Αν αντιμετωπίζη έτσι την κατάσταση του, μπορεί να πλανηθή. να φθάση να πη:

«Όσοι είναι να πάνε στον Παράδεισο, θα πάνε. Επομένως, γιατί να αγωνισθώ; ».

Δηλαδή οι Άγιοι άγιασαν χωρίς αγώνα;

Αυτός, ενώ δεν αγωνίζεται, περιμένει να διορθωθή, να ελευθερωθή από τα πάθη του.

Κάνει σαν εκείνον τον γέρο που ήθελε να φάη μούρα και καθόταν κάτω από τήν μουριά με ανοιχτό το στόμα

και περίμενε να πέση κανένα μούρο στο στόμα του.


- Γέροντα, πώς θα καταλάβω αν έχω πνευματική πρόοδο;

- Αν έχης συναίσθηση της αμαρτωλότητός σου, θα έχης και πνευματική πρόοδο.

Όσο μεγαλύτερες βλέπεις τις αμαρτίες σου, τόσο μεγαλύτερη συναίσθηση θα αποκτάς και τόσο θα προοδεύης.



- Μπορεί, Γέροντα, κάποιος να αναγνωρίζη το σφάλμα του και να μην προοδεύη;

- Όταν ο άνθρωπος αναγνωρίζη το σφάλμα του και πέφτη ξανά, χωρίς να θέλη, σημαίνει ότι υπάρχει υπερηφάνεια

ή προδιάθεση για υπερηφάνεια, και γι' αυτό δεν τον βοηθάει ο Θεός να προκόψη.

Το να συναισθανθή κανείς την αμαρτωλότητά του, είναι μεγάλη δύναμη, μεγάλη υπόθεση.

Μετά σιχαίνεται τον εαυτό του, ταπεινώνεται, αποδίδει όλα τα καλά στην φιλανθρωπία

και στην αγαθότητα του Θεού και αισθάνεται μεγάλη ευγνωμοσύνη.

Γι' αυτό ο Θεός αγαπάει περισσότερο τους αμαρτωλούς που αναγνωρίζουν την αμαρτωλότητά τους,

μετανοούν και ζουν με ταπείνωση, παρά εκείνους που αγωνίζονται πολύ,

αλλά δεν αναγνωρίζουν την αμαρτωλότητα τους και δεν έχουν μετάνοια.




ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

[XAPA]

Να ζητάμε ταπεινά το έλεος του Θεού για την διόρθωση μας



- Γέροντα, όταν οι Πατέρες λένε ότι μετάνοια είναι να αποφασίση κανείς να μην ξανακάνη τα προηγούμενα αμαρτήματα και να λυπάται γι' αυτά, σημαίνει ότι διαρκώς πρέπει να τα θυμάται;

- Όχι, δεν θυμάται κάθε αμαρτία χωριστά, αλλά έχει συνέχεια την συναίσθηση της αμαρτωλότητός του.

Μέχρις ενός σημείου πρέπει να σκέφτεται κανείς ένα σφάλμα του και ύστερα να ζητά ταπεινά

το έλεος του Θεού και, αν δεν υπάρχη υπερηφάνεια, ο Θεός θα βοηθήση.

Ιδίως όταν κάποιος είναι ευαίσθητος, καλύτερα είναι να ξεχνά παλιές αμαρτίες του,

αφού έχουν τακτοποιηθή με την μετάνοια και την εξομολόγηση.

Μπορεί το ταγκαλάκι να του θυμίζη παλιές του αμαρτίες και να τον ζαλίζη με λογισμούς,

για να του τρώη την ώρα και να τον περισπά από την προσευχή.

Ένας όμως που δεν είναι ευαίσθητος και βλέπει να γεννιέται μέσα του υπερηφάνεια,

τότε καλά είναι να φέρνη στον νου του τις αμαρτίες του, για να ταπεινώνεται.


- Γέροντα, μπορεί κάποιος να έχη συναίσθηση της αμαρτωλότητός του και να μην έχη μετάνοια;

- Ναί, αν δεν έχη ταπείνωση.

Όταν στην μετάνοια ανακατεύεται ο εγωισμός, συνέχεια ο άνθρωπος σκέφτεται: «πώς το έκανα αυτό,

πώς το είδαν οι άλλοι, τί ιδέα θα σχηματίσουν; », και βασανίζεται.

Το «πώς το έκανα πάλι» και το «πώς κατήντησα» έχει εγωισμό. δεν έχει μετάνοια.

Πρέπει να καταλάβη ότι έσφαλε και να ζητήση ταπεινά το έλεος του Θεού.

«Θεέ μου, να πη, έσφαλα, συγχώρεσε με. Τέτοιος παλιάνθρωπος είμαι.

Λυπήσου με. Αν δεν με βοηθήσης, χειρότερος μπορώ να γίνω, καλύτερος δεν μπορώ να γίνω.

Μόνος μου δεν πρόκειται να διορθωθώ», και να προσπαθήση να μην το ξανακάνη.


Πολλοί άνθρωποι πού έσφαλαν και πόνεσαν, γιατί πλήγωσαν τον Θεό και όχι γιατί ξέπεσαν στα μάτια των ανθρώπων, άγιασαν.

Όταν κάποιος ζη κοσμικά και κόβη μετά τις σχέσεις του με το κοσμικό πνεύμα, έλκεται πολλές φορές από αυτό, χωρίς να το θέλη.

Δεν πρέπει όμως να απογοητεύεται.

Νομίζω, σ' αυτήν την περίπτωση, πρόοδος είναι και το ότι αρχίζει η καλή ανησυχία,

που ελέγχει την ψυχή για τα σφάλματα που έκανε και για ό,τι έπρεπε να κάνη, αλλά δεν έκανε.

Σιγά-σιγά γίνεται μιά πάλη, ταπεινώνεται ακουσίως ο άνθρωπος και απελπίζεται με την καλή απελπισία,

δηλαδή απελπίζεται από το εγώ του.

Τότε όλα τα αποδίδει στην Χάρη του Θεού και πιστεύει αληθινά εκείνο που είπε ο Κύριος:

­Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν.(1).

Αν στην συνέχεια αγωνισθή φιλότιμα, με πολλή ταπείνωση, ελπίζοντας στην παντοδυναμία του Θεού,

ο Καλός Θεός θα τον ελεήση.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002

(1) Ίω. 15,5.