Μηνύματα, Μαρτυρίες και Αποκαλύψεις από την Παναγούδα

[XAPA]

Από το άνοστο να γεύεσθε Χριστό



Φιλαυτία είναι και η επιθυμία να φάη ή να ξεκουρασθή κανείς παραπάνω από όσο του είναι απαραίτητο.

Κανονικά πρέπει να δίνουμε στο σώμα μόνον αυτό που έχει ανάγκη.

Άλλο επιθυμία και άλλο ανάγκη.

Άλλο είναι να θέλω να ευχαριστήσω το σώμα και άλλο να δώσω στο σώμα αυτό που έχει ανάγκη.

Ας υποθέσουμε ότι έχω μπροστά μου δύο φαγητά ίδια σε βιταμίνες, αλλά το ένα είναι πιο νόστιμο από το άλλο.


Αν προτιμήσω το νοστιμότερο, αυτό έχει φιλαυτία.

Αν όμως έχω ανορεξία, επειδή είμαι φιλάσθενος, και προτιμήσω το νοστιμότερο,

για να μπορέσω να το φάω, αυτό έχει διάκριση.

Μπορεί το σώμα, ο «κακός τελώνης» (1), όπως το λέει ο Αββάς Μακάριος, να ζητάη παραπάνω,

γιατί και ο οργανισμός είναι όπως τον συνηθίση κανείς.

Όταν ο άνθρωπος έχη το στομάχι περιορισμένο, τότε εύκολα μπορεί να κάνη μια εγκράτεια·

διαφορετικά γίνεται δούλος στο στομάχι του, γιατί και το στομάχι μετά έχει ανάγκη να γεμίζη.

Να, πάρε έναν που είναι πολύ χονδρός· αυτός, τόση αποθήκη που έχει κάνει,

θέλει να βάλη τουλάχιστον μισό μοσχάρι μέσα, για να χορτάση, και να πιή μετά και δυο μπετόνια νερό!


– Παλιά, Γέροντα, οι άνθρωποι είχαν πιο δυνατό οργανισμό ή βίαζαν τον εαυτό τους;

– Είχαν φυσικά και λίγο πιο δυνατό οργανισμό, αλλά βίαζαν και τον εαυτό τους.

Ο Χατζη-Γεώργης στα καλογέρια του έδινε κάθε μέρα λίγο μέλι και καρύδια (2).

Και ήταν παιδιά δεκαπέντε χρονών, πάνω στην ανάπτυξη, αλλά είχαν την πνευματική ανάπτυξη!

Σήμερα μπαίνει μια κοσμική λογική: «να μη νηστέψουν τα παιδιά, για να μην αρρωστήσουν,

να μη λείψη τίποτε από τα παιδιά, για να μη δυσκολευθούν»,

και τελικά ζουν κακομοιριασμένα και θέλουν μπριζόλες συνέχεια,

αλλά και αυτό πάλι δεν τα βοηθάει σε τίποτε.

Αν χαίρεται κανείς, όταν δεν τρώη για την αγάπη του Χριστού, τότε τρέφεται.

Αν προτιμάη το άνοστο από το νόστιμο για την αγάπη του Χριστού, τότε από το άνοστο γεύεται Χριστό.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1) Βλ. Παλλαδίου, Επισκόπου Ελενοπόλεως, Λαυσαϊκή Ιστορία, Φιλοκαλία των Νηπτικών και Ασκητικών, τόμος 6, εκδ. «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1996, σ. 124.
2) Η συνοδία του Γέροντα Χατζη-Γεώργη είχε το τυπικό της συνεχούς νηστείας. (Βλ. Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Ο Γέρων Χατζη-Γεώργης, Ι. Ησυχ. Ευαγγ. Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 82005).

[XAPA]

Η αγάπη του εαυτού μας νικά την αγάπη προς τον πλησίον μας



– Γέροντα, σήμερα ένα γεροντάκι δυσκολευόταν να ανεβή τις σκάλες της εκκλησίας καί,
ενώ περνούσαν πολλοί από ᾿κεί, κανένας δεν πήγαινε να το βοηθήση.

– «Και ιερεύς ιδών αυτόν αντιπαρήλθε... και λευΐτης ιδών αυτόν αντιπαρήλθεν». (1)
Έχουν δίκαιο... Δεν ξέρουν..., δεν άκουσαν ποτέ το Ευαγγέλιο του καλού Σαμαρείτη!...

Τί να πώ; Αγαπάμε τον εαυτό μας, δεν αγαπάμε τους άλλους.

Η αγάπη του εαυτού μας νικά την αγάπη προς τον πλησίον μας, γι᾿ αυτό κινούμαστε έτσι.

Όποιος όμως αγαπά τον εαυτό του περισσότερο από τους άλλους, δεν ζη σύμφωνα με το πνεύμα του Ευαγγελίου.

Και ο Χριστός, αν σκεφτόταν τον Εαυτό Του, θα καθόταν στον Ουρανό·

δεν θα ερχόταν στην γη να ταλαιπωρηθή, να σταυρωθή, για να μας σώση.


Σήμερα, λίγο-πολύ, στους περισσότερους ανθρώπους υπάρχει φιλαυτία· δεν υπάρχει το πνεύμα της θυσίας.

Έχει μπή το πνεύμα: «νά μην πάθω εγώ κακό».

Ξέρετε πόσο πονάω, όταν βλέπω τί κόσμος υπάρχει!...

Τώρα που ήμουν στο Νοσοκομείο, (2) μια μέρα χρειάσθηκε να σηκώσουν έναν άρρωστο κατάκοιτο,

για να τον μεταφέρουν σε άλλο θάλαμο.

Ήταν ένας νοσοκόμος πού, ενώ αυτή ήταν η δουλειά του, δεν πήγε να βοηθήση καθόλου.

«Δεν μπορώ, μου πονάει η μέση», είπε με μια αδιαφορία!

Πά-πά, βλέπεις άνθρωπο απάνθρωπο!

Και να δής, μια νοσοκόμα, που είχε δύο παιδάκια και περίμενε και τρίτο,

ζορίστηκε η καημένη μαζί με μια άλλη και τον σήκωσαν.

Τον εαυτό της δεν τον σκέφθηκε καθόλου.

Ξέχασε ότι ήταν σε τέτοια κατάσταση κι έτρεξε να βοηθήση τον άρρωστο!

Όταν βλέπω έναν άνθρωπο να δυσκολεύεται, να μην έχη κουράγιο και να γίνεται θυσία,

για να εξυπηρετήση τους άλλους, ξέρετε τί χαρά μου δίνει;

Ώ, μεγάλη χαρά! Η καρδιά μου σκιρτάει.

Νιώθω να έχω συγγένεια μαζί του, γιατί και αυτός έχει συγγένεια με τον Θεό.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


(1) Λουκ. 10, 31-32.
(2) Το 1987 ο Γέροντας υποβλήθηκε σε εγχείρηση κήλης.

[XAPA]

Τσιμέντο να γίνουν οι άλλοι!



– Γέροντα, σήμερα, ενώ πολύς κόσμος περίμενε να σας δη, κάποιος νεαρός δεν περίμενε στην σειρά του· τους προσπέρασε όλους.

– Ναί, ήρθε και μου είπε: «Είναι ανάγκη να σε δώ.

Πήγα στο Άγιον Όρος και δεν σε βρήκα και ήρθα εδώ».

«Καλά, του λέω, δεν βλέπεις τί κόσμος περιμένει; να σταματήσουν όλοι, για να ασχοληθώ τώρα μ᾿ εσένα;».

«Ναί, Πάτερ», μου λέει. Ακούς κουβέντα;

Και να είναι οι άλλοι στις σκάλες όρθιοι, στρυμωγμένοι, μεγάλοι, άρρωστοι,

γυναίκες με μικρά παιδιά..., κι εκείνος να επιμένη.

Και δεν ήταν ότι είχε κανένα σοβαρό θέμα· χαζομάρες ήταν αυτά που ήθελε να μου πη.

Κατάλαβες; Τσιμέντο να γίνουν οι άλλοι!

Να σκεφθήτε, έρχονται μερικοί και μου λένε: «Πάτερ, σήμερα να κάνης προσευχή μόνο για μένα, για κανέναν άλλον».

Τέτοια απαίτηση! Είναι σαν να λένε: «Μ᾿ αυτήν την αμαξοστοιχία θα ταξιδέψω μόνον εγώ· να μην μπή μέσα κανένας άλλος».

Αφού πάει και πάει το τραίνο, γιατί να μην μπούν και άλλοι μέσα;


– Γέροντα, ποιό νόημα έχει αυτό που είπε ο Χριστός: «Ός αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν» (1);

– Εννοεί να «απολέση» ο άνθρωπος την ζωή του, με την καλή έννοια.

Να μην υπολογίζη την ζωή του, να θυσιάζη την ζωή του για τον άλλον.

«Μηδείς το εαυτού ζητείτω αλλά το του ετέρου έκαστος»(2), λέει ο Απόστολος Παύλος.

Όλη η βάση στην πνευματική ζωή εδώ είναι: να ξεχνάω τον εαυτό μου με την καλή έννοια

και να σκέφτωμαι τον άλλον, να συμμετέχω στον πόνο, στην δυσκολία του άλλου.

Να μην κοιτάζω πώς να ξεφύγω την δυσκολία, αλλά πώς να βοηθήσω τον άλλον, πώς να τον αναπαύσω.


– Πώς θα καταλαβαίνω, Γέροντα, τί αναπαύει τον άλλον, για να το κάνω;

– Αν έρχεσαι στην θέση του άλλου, τότε θα καταλαβαίνης τί αναπαύει τον άλλον.

Αν όμως μένης κλεισμένη στο καβούκι σου, πώς θα καταλάβης τί αναπαύει τον άλλον;

Στην εποχή μας οι πιο πολλοί κοιτάζουν πώς να πάρουν την θέση του άλλου

και όχι πώς να έρθουν στην θέση του άλλου, για να τον καταλάβουν.


Παρατηρώ καμμιά φορά πώς μερικοί, ακόμη και όταν πάνε να κοινωνήσουν, δεν περιμένουν στην σειρά τους.

Καθένας λέει: «εγώ έχω δουλειά και βιάζομαι» και δεν σκέφτεται:

«άραγε είμαι άξιος να κοινωνήσω;» ή «μήπως ο άλλος είναι πιο βιαστικός από μένα;».

Τίποτε! κοινωνούν και φεύγουν.

Εδώ, ακόμη και να στερηθής την Θεία Κοινωνία για χάρη του άλλου, πρέπει να χαίρεσαι.

Κι αν ο ιερεύς έχη μία μόνο μερίδα, μόνον έναν μαργαρίτη, και βρεθή κάποιος άρρωστος που είναι ετοιμοθάνατος

και χρειάζεται να κοινωνήση, τότε πρέπει να χαρής που δεν θα κοινωνήσης εσύ, για να κοινωνήση ο άρρωστος.

Αυτό θέλει ο Χριστός.

Έτσι έρχεται ο Χριστός μέσα στην καρδιά και πλημμυρίζει κανείς από χαρά.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1) Ματθ. 16, 25.
2) Α’ Κορ. 10, 24.

[XAPA]

Το βάσανο του βολέματος


– Γέροντα, με δυσκολεύει μια αδελφή.

– Ξέρεις τί γίνεται; Πολλοί βλέπουν σε τί τους δυσκολεύουν οι άλλοι,

και όχι σε τί δυσκολεύουν εκείνοι τους άλλους.

Απαιτήσεις έχουν μόνον από τους άλλους, όχι από τον εαυτό τους.

Η λογική όμως της πνευματικής ζωής

είναι να εξετάζης σε τί δυσκολεύεις εσύ τους άλλους

και όχι σε τί σε δυσκολεύουν οι άλλοι·

να βλέπης τί αναπαύει τον άλλον και όχι τί αναπαύει εσένα.

Για ανάπαυση ήρθαμε σε αυτήν την ζωή; για βόλεμα;

Σ᾿ αυτόν τον κόσμο δεν ήρθαμε για να καλοπεράσουμε·

ήρθαμε να ξεσκονισθούμε και να ετοιμασθούμε για την άλλη ζωή.

Αν σκεφτώμαστε μόνον τον εαυτό μας και κάνουμε μόνον αυτό που αναπαύει εμάς,

θέλουμε μετά να μας σκέφτωνται οι άλλοι, θέλουμε όλοι να μας εξυπηρετούν,

θέλουμε όλοι να μας βοηθούν..., συνέχεια δηλαδή θέλουμε, και καταλήγουμε στο βόλεμα του εαυτού μας.

«Εμένα έτσι με βολεύει» ο ένας, «εμένα αλλιώς με βολεύει» ο άλλος,

και τελικά ο καθένας αναπαύεται σ᾿ αυτό που τον βολεύει, αλλά ανάπαυση δεν βρίσκει,

γιατί η πραγματική ανάπαυση έρχεται από την ανάπαυση του άλλου.


Στην Κατοχή, το 1941, επειδή οι Γερμανοί έμπαιναν στα χωριά, έβαζαν φωτιές και σκότωναν,

είχαμε φύγει από την Κόνιτσα και είχαμε ανεβή στο βουνό.

Την ημέρα που οι Γερμανοί μπήκαν στην Κόνιτσα, τα δύο αδέλφια μου είχαν πάει νωρίς το πρωί

κάτω στον κάμπο, στο χωράφι που είχαμε καλαμπόκια, να σκαλίσουν.

Μόλις άκουσα ότι έφθασαν οι Γερμανοί, λέω στην μητέρα μου: «Θα πάω στο χωράφι να τους ειδοποιήσω».

Εκείνη δεν μ᾿ άφηνε, γιατί όλοι της έλεγαν: «Οι άλλοι έτσι κι αλλιώς είναι χαμένοι.

Μην το αφήνης κι αυτό να πάη, γιατί θα χαθή κι αυτό».

Που να ακούσω εγώ! Φοράω τα άρβυλα και τρέχω κάτω στον κάμπο.

Από την βία μου όμως δεν τα έδεσα καλά καί, καθώς περνούσα μέσα

από ένα ποτισμένο χωράφι, κόλλησαν τα άρβυλα στην λάσπη.

Τα αφήνω και τρέχω ξυπόλυτος μέσα από την ποταμιά που ήταν γεμάτη τριβόλια .(1)

Περίπου μία ώρα, καλοκαίρι μέσα στην ζέστη, έτρεχα ξυπόλυτος πάνω στα τριβόλια, αλλά ούτε καν καταλάβαινα πόνο.

Φθάνω στο χωράφι μας, πάω κοντά στα αδέλφια μου εκεί που σκάλιζαν.

«Ήρθαν οι Γερμανοί, τους λέω, πάμε να κρυφτούμε».

Οπότε βλέπουμε τους Γερμανούς να έρχωνται με τα όπλα.

«Συνεχίστε, τους λέω, να σκαλίζετε με τις τσάπες κι εγώ θα κάνω πώς αραιώνω τα καλαμπόκια και ξεβοτανίζω».

Πέρασαν λοιπόν οι Γερμανοί και δεν μας πείραξαν· δεν μας είπαν τίποτε.

Ύστερα είδα ότι τα πόδια μου από τα τριβόλια είχαν γίνει όλο πληγές· μέχρι τότε δεν είχα καταλάβει τίποτε.

Εκείνο το τρέξιμο είχε χαρά! Είχε την χαρά της θυσίας.

Να άφηνα τα αδέλφια μου;

Αν δεν έτρεχα και πάθαιναν κάτι, μετά θα ήταν για μένα βάσανο.

Και ασυνείδητος να ήμουν, θα είχα μετά το βάσανο του βολέματος.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

1) Τριβόλι: Αγριόχορτο με πολλά αγκάθια.

[XAPA]

Η φιλαυτία μας στερεί την ειρήνη και την χαρά



– Τί φταίει, Γέροντα, και δεν είμαι πάντοτε ειρηνική;

– Δεν ελευθερώθηκες από τον εαυτό σου, είσαι σκλάβα στον παλαιό σου άνθρωπο.

Κοίταξε να πετάξης τον εαυτό σου, γιατί, αν δεν πετάξης τον εαυτό σου, θα σε πετάξη ο εαυτός σου.

Όποιος έχει φιλαυτία, δεν μπορεί να έχη ανάπαυση, ειρήνη ψυχής, γιατί δεν είναι εσωτερικά ελεύθερος.

Είναι σαν την χελώνα και το περπάτημά του είναι σαν της χελώνας.

Βγάζει ελεύθερα το κεφάλι της η χελώνα; Τον περισσότερο καιρό μένει κλεισμένη στο καβούκι της.


– Νομίζω, Γέροντα, ότι θεωρητικά πιάνω τον εαυτό μου, στην πράξη όμως...

– Η εφαρμογή είναι δύσκολη· εκεί ζορίζεται ο παλαιός άνθρωπος.

Αν όμως δεν ζορίσουμε φιλότιμα τον παλαιό μας άνθρωπο, θα μας ανατινάξη την πνευματική μας οικοδομή.


– Γέροντα, πώς είναι η κόλαση;

– Θα σού πω μια ιστορία που είχα ακούσει.

Κάποτε ένας απλός άνθρωπος παρακαλούσε τον Θεό να του δείξη πώς είναι ο Παράδεισος και η κόλαση.

Ένα βράδυ λοιπόν στον ύπνο του άκουσε μια φωνή να του λέη: «Έλα, να σού δείξω την κόλαση».

Βρέθηκε τότε σε ένα δωμάτιο, όπου πολλοί άνθρωποι κάθονταν γύρω από ένα τραπέζι

και στην μέση ήταν μια κατσαρόλα γεμάτη φαγητό.

Όλοι όμως οι άνθρωποι ήταν πεινασμένοι, γιατί δεν μπορούσαν να φάνε.

Στα χέρια τους κρατούσαν από μια πολύ μακριά κουτάλα·

έπαιρναν από την κατσαρόλα το φαγητό, αλλά δεν μπορούσαν να φέρουν την κουτάλα στο στόμα τους.

Γι᾿ αυτό άλλοι γκρίνιαζαν, άλλοι φώναζαν, άλλοι έκλαιγαν...

Μετά άκουσε την ίδια φωνή να του λέη: «Έλα τώρα να σού δείξω και τον Παράδεισο».

Βρέθηκε τότε σε ένα άλλο δωμάτιο όπου πολλοί άνθρωποι κάθονταν γύρω από ένα τραπέζι

ίδιο με το προηγούμενο και στην μέση ήταν πάλι μια κατσαρόλα με φαγητό και είχαν τις ίδιες μακριές κουτάλες.

Όλοι όμως ήταν χορτάτοι και χαρούμενοι, γιατί ο καθένας έπαιρνε με την κουτάλα του

φαγητό από την κατσαρόλα και τάιζε τον άλλον.


Κατάλαβες τώρα κι εσύ πώς μπορείς να ζής από αυτήν την ζωή τον Παράδεισο;

Όποιος κάνει το καλό, αγάλλεται, διότι αμείβεται με θεϊκή παρηγοριά.

Όποιος κάνει το κακό, υποφέρει και κάνει τον επίγειο παράδεισο επίγεια κόλαση.

Έχεις αγάπη, καλωσύνη; Είσαι άγγελος καί, όπου πάς ή σταθής, μεταφέρεις τον Παράδεισο.

Έχεις πάθη, κακία; Έχεις μέσα σου τον διάβολο καί, όπου πάς ή σταθής, μεταφέρεις την κόλαση.

Από εδώ αρχίζουμε να ζούμε τον Παράδεισο ή την κόλαση.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2


- Η ελευθερία από την σκλαβιά της φιλαυτίας

Σκοπός της ασκήσεως: η απέκδυση από τον παλαιό μας άνθρωπο



– Πώς, Γέροντα, θα ξεπεράσω την φιλαυτία;
Οι σωματικές μου δυνάμεις είναι λίγες και δυσκολεύομαι στην αυταπάρνηση και στην θυσία.

– «Θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένον· καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει». (1)

Δεν ξεπερνάς την φιλαυτία σου με το να σηκώνης τον βαρύ τουρβά του άλλου

– αυτό δεν θα το ζητήση από σένα ο Θεός, αφού δεν έχεις σωματικές δυνάμεις –,

αλλά αν ταπεινώνεσαι και σηκώνης μια κουβέντα, μια αδικία.

Κι αν προστεθή και λίγος σωματικός κόπος από αγάπη και καλωσύνη, ξέρεις πώς βοηθάει μετά ο Θεός;


– Γέροντα, ο σωματικός κόπος και η άσκηση τί σχέση έχουν με την εκκοπή των παθών;

– Ο σωματικός κόπος υποτάσσει το σώμα στο πνεύμα.

Και η νηστεία και η αγρυπνία και κάθε άσκηση, όταν γίνωνται για την αγάπη του Χριστού,

παράλληλα με τον αγώνα για την εκκοπή των ψυχικών παθών, βοηθούν.

Γιατί, αν δεν κάνη κανείς αγώνα για να ξερριζώση τα ψυχικά πάθη, την υπερηφάνεια, την ζήλεια,

τον θυμό, και κάνη μόνο μια ξερή σωματική άσκηση, θα θρέψη τα πάθη του με την υπερηφάνεια.

Τα ψυχικά πάθη μας κάνουν μεγαλύτερο κακό από ό,τι το πάχος του σώματος·

αυτό είναι καλοήθης όγκος, ενώ τα ψυχικά πάθη είναι κακοήθης όγκος.

Δεν λέω να μην κάνη κανείς άσκηση, αλλά να μπή στο νόημα της ασκήσεως που σκοπός της είναι

η απέκδυση από τον παλαιό μας άνθρωπο.


– Πώς πρέπει, Γέροντα, να αγωνίζεται κανείς στην εγκράτεια;

– Ο αγώνας πρέπει να γίνεται ως εξής: Ό,τι έχει ανάγκη ο οργανισμός να του το δίνη κανείς· ύπνο, φαγητό κ.λπ.

Μετά θα έχη στόχο να κόβη τα ψυχικά πάθη: τις επιθυμίες του, τον εγωισμό του, την ζήλεια του κ.λπ.

Και μετά να κάνη εγκράτεια στο φαγητό, στον ύπνο. Τότε θα έχη νόημα η σωματική άσκηση.


– Γέροντα, πώς θα διακρίνη κανείς μέχρι που φθάνουν τα όρια της αντοχής του και από που ξεκινάει η φιλαυτία;

– Πρέπει να παρακολουθή τον εαυτό του και να δοκιμάζη.

Δοκιμάζοντας θα βρη τα δικά του μέτρα.

Και ο μπακάλης στην αρχή που είναι άπειρος, όταν ζυγίζη, άλλοτε βάζει λίγο και άλλοτε πολύ.

Όταν μετά αποκτήση πείρα, βάζει όσο χρειάζεται.

Πάντως, όταν είναι νέος κανείς, μπορεί να κάνη περισσότερη άσκηση.

Όσο περνάει η ηλικία, οι δυνάμεις κάμπτονται και δεν μπορεί να ζορίση πολύ τον εαυτό του.

Αν τον ζορίση παραπάνω, μπορεί να βλάψη και την υγεία του.

Γι᾿ αυτό κατά καιρούς χρειάζεται να κάνη μια αναθεώρηση των δυνάμεών του

και να προσαρμόζεται ανάλογα με την νέα κατάστασή του.


– Καμμιά φορά, Γέροντα, όταν αισθάνωμαι μία εξάντληση, με πιάνει μία δειλία και δεν μπορώ να κάνω τίποτε. Μήπως είναι φιλαυτία;

– Όταν αισθάνεσαι εξάντληση, να εξετάζης εάν είναι από αρρώστια.

Εάν δεν είναι από αρρώστια, δές μήπως σού λείπη ύπνος ή μήπως χρειαζόταν να φάς ή να ξεκουρασθής λίγο παραπάνω.

Αν τίποτε από αυτά δεν συμβαίνη, τότε είναι του πειρασμού. Σήκω, άρχισε την δουλειά σου, και νικάς τον πειρασμό.


– Πόσο πρέπει να επιμείνω, Γέροντα, στον κόπο; Μήπως με το να οικονομάω τον εαυτό μου διώχνω την Χάρη του Θεού;

– Όχι, ευλογημένη! Θέλει να προσέχης και να σταματάς, πριν φθάσης να μην μπορής.


– Όμως, Γέροντα, αισθάνομαι ότι ποτέ δεν εφάρμοσα αυτό που λένε οι Πατέρες: «Δώσε αίμα, για να λάβης πνεύμα».(2)

– Τί αίμα να δώσης εσύ, αφού σου λείπει αίμα;

Εσύ έχεις ανάγκη να σου δώσουν αίμα... Τα ψυχικά πάθη να προσέξης.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1) Ψαλμ. 50, 19.
2) Βλ. Το Γεροντικόν, Αββάς Λογγίνος ε´, σ. 63.

[XAPA]

Να μην προσκυνάμε την ανάπαυση



– Όταν, Γέροντα, λέω: «Τόσο μπορώ να δουλέψω, αυτή είναι η αντοχή μου», από φιλαυτία το λέω;

– Όσο κάθεται κανείς, τόσο χαλαρώνει· όσο δουλεύει, τόσο δυναμώνει.

Εκτός που διώχνει την μούχλα με την δουλειά, βοηθιέται και πνευματικά.

Ο σκοπός είναι να φθάση να χαίρεται ο άνθρωπος περισσότερο από την κακοπάθεια παρά από την καλοπέραση.

Αν ξέρατε πώς ζουν μερικά γεροντάκια εκεί στο Άγιον Όρος, αλλά και τί χαρά νιώθουν!

Να, ένα γεροντάκι, που έμενε μόνο του ένα χιλιόμετρο πιο πέρα από το Καλύβι μου, τί αυταπάρνηση είχε!

Το Καλύβι του ήταν ψηλά, σε ένα πολύ απότομο μέρος, και το καημένο αρκουδώντας

κατέβαινε από το μονοπάτι για να πάη σε ένα άλλο γεροντάκι πιο κάτω, όταν χρειαζόταν κάτι.

Ήθελαν να το πάρουν να το γηροκομήσουν, αλλά δεν δεχόταν, και όλοι μετά έλεγαν:

«αυτός είναι πλανεμένος», γιατί καθόταν μόνος του εκεί.


Μια μέρα που ήρθε στο Καλύβι, μου είπε για ποιόν λόγο δεν ήθελε να φύγη:

Όταν ζούσε ο Γέροντάς του, το Καλύβι τους δεν είχε ναό και εκείνος παρακαλούσε τον Γέροντά του να κάνουν ναό.

«Ας κάνουμε ναό, του είπε τελικά ο Γέροντάς του, αλλά μετά δεν πρέπει ποτέ να φύγης από ᾿δώ,

γιατί θα μένη στο Ιερό ο Φύλακας Άγγελος και δεν κάνει να τον αφήσης μόνον».

Τότε αυτός του υποσχέθηκε ότι θα μείνη για πάντα στο Καλύβι, και έτσι έκαναν τον ναό.

Τελευταία είχε γκρεμισθή και το Κελλί του και έμενε μέσα στην εκκλησία· κοιμόταν σε ένα στασίδι.

Τέτοια αυταπάρνηση! Είχα φροντίσει να έχη μερικά ρούχα, για να αλλάζη τουλάχιστον,

γιατί υπέφερε από τα έντερα και είχε κοψίματα.


Μια μέρα έστειλα έναν γνωστό γιατρό να πάη να τον δη.

Πήγε με έναν άλλον, χτυπούν, ξαναχτυπούν, τίποτε.

Όταν άνοιξαν, τον βρήκαν πεθαμένο στο στασίδι που έμενε, σκεπασμένο με μια κουβέρτα.

Εκεί ανεπαύθη εν Κυρίω!

Η σκληρότητα στην ζωή μας για την αγάπη του Χριστού φέρνει στην καρδιά την τρυφεράδα του Χριστού.

Οι θείες ηδονές γεννιούνται από τις σωματικές οδύνες.

Οι Πατέρες έδωσαν αίμα και έλαβαν πνεύμα.

Με ιδρώτα και κόπο πήραν την Χάρη. Πέταξαν τον εαυτό τους και τον βρήκαν στα χέρια του Θεού.

Πολύ με συγκίνησε το συναξάρι των Αγίων Ασκητών του Σινά.

Πέντε χιλιάδες ασκητές έζησαν στο Σινά και πόσοι άλλοι στο Άγιον Όρος!


Χίλια χρόνια πόσοι Πατέρες αγίασαν!

Αλλά και οι Ομολογητές και οι Μάρτυρες τί τράβηξαν!

Και εμείς γκρινιάζουμε για την παραμικρή ταλαιπωρία.

Ζητάμε να αποκτήσουμε χωρίς κόπο την αγιότητα. Σπανίζει η αυταπάρνηση.

Ούτε εμείς οι μοναχοί δεν καταλάβαμε ότι «τά καλά κόποις κτώνται» (1) και έχουμε την επιείκεια στον εαυτό μας·

δικαιολογούμε τον εαυτό μας και βρίσκουμε ελαφρυντικά για το καθετί.

Από ᾿κεί ξεκινάει το κακό.

Και ο διάβολος βρίσκει δικαιολογίες για τον κάθε άνθρωπο, αλλά τα χρόνια περνάνε.

Γι᾿ αυτό να μην ξεχνιώμαστε· να θυμώμαστε και λίγο ότι υπάρχει και θάνατος.

Μια που θα πεθάνουμε, να μην προσέχουμε και τόσο πολύ το σώμα·

όχι να μην προσέχουμε και να παθαίνουμε ζημιές, αλλά να μην προσκυνούμε την ανάπαυση.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1) Αρχαίο γνωμικό. Πρβλ. και Ευχολόγιον το Μέγα, Ακολουθία του Μεγάλου και Αγγελικού Σχήματος, εκδ. «Αστήρ», Αθήναι 1992, σ. 207.

[XAPA]

Τί τον κρατάς τον εαυτό σου για τον εαυτό σου;



– Γέροντα, έχω τον λογισμό μήπως δεν φταίει η λίγη αντοχή μου που κουράζομαι εύκολα αλλά κάτι άλλο.

– Ναί, αν υπήρχε η θεία φλόγα μέσα σου, τότε όλα θα ήταν διαφορετικά.


– Γέροντα, πώς θα αποκτήσω αυτήν την θεία φλόγα;

– Αν ξεχνάς τον εαυτό σου και σκέφτεσαι τους άλλους.


– Μου φαίνεται δύσκολο να το κάνω πάντοτε αυτό.

– Τουλάχιστον προσπάθησε να σκέφτεσαι και να φροντίζης τους άλλους όπως σκέφτεσαι και φροντίζεις τον εαυτό σου.

Έτσι, σιγά-σιγά θα φθάσης να αδιαφορής για τον εαυτό σου, με την καλή έννοια, και να σκέφτεσαι πάντα τους άλλους.

Και τότε βέβαια θα σε σκέφτεται και ο Θεός, θα σε σκέφτωνται και οι άλλοι· μόνο να μην το κάνης, για να σε σκέφτωνται οι άλλοι!...


– Τελικά, Γέροντα, αυτό που με βασανίζει είναι ο εαυτός μου.

– Ναί, βρέ παιδί, πέταξε τον εαυτό σου. Αν πετάξης τον εαυτό σου, μετά θα πετάς.

Τί τον κρατάς τον εαυτό σου για τον εαυτό σου;

Το κομμάτι της αγάπης που κρατάς για τον εαυτό σου,

το αφαιρείς από την ολοκληρωτική αγάπη που πρέπει να έχης για τους άλλους.


– Γέροντα, πώς θα πετάξω τον εαυτό μου;

– Όσο μπορείς, να βγάζης τον εαυτό σου έξω από τις ενέργειές σου και να βάζης μέσα σου τους άλλους.

Προσπάθησε αυτό που θέλεις για τον εαυτό σου να το δίνης στους άλλους.

Να δίνης–ναα δίνης, χωρίς να υπολογίζης τον εαυτό σου.

Όσο θα δίνης, τόσο θα παίρνης, γιατί ο Θεός θα σου δίνη άφθονη την Χάρη Του και την αγάπη Του·

θα σε αγαπάη πολύ, καθώς κι εσύ πολύ θα Τον αγαπάς,

γιατί θα πάψης να αγαπάς τον εαυτό σου,

ο οποίος σου ζητάει να τρέφεσαι από τον εγωισμό και την υπερηφάνεια,

και όχι από την Χάρη του Θεού που δίνει όλες τις βιταμίνες στην ψυχή

και την θεία αλλοίωση στην σάρκα, και κάνει τον άνθρωπο να ακτινοβολή.

Θα εύχωμαι πολύ γρήγορα να τα νιώσης όλα αυτά, για να απαλλαγής από το βάσανο της φιλαυτίας.


– Μπορεί, Γέροντα, να αγωνίζωμαι να απαλλαγώ από την φιλαυτία μου, και πάλι να έχω τον εαυτό μου σε ό,τι κάνω;

– Πώς αγωνίζεσαι; Τον πετάς τον εαυτό σου;

Ό,τι είναι σιχαμερό το πετάει κανείς· πρέπει όμως να καταλάβη ότι είναι σιχαμερό.

Άμα δεν το σιχαθή, δεν το πετάει.

Θέλω να πώ, και τον παλαιό σου άνθρωπο, για να τον πετάξης, πρέπει να τον σιχαθής.

Με μουδιασμένα πράγματα δεν γίνεται προκοπή.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007

[XAPA]

Όταν υπάρχη αυταπάρνηση, δίνει ο Θεός την Χάρη Του



– Γέροντα, με πειράζει η συνείδηση, όταν οικονομάω τον εαυτό μου. Σκέφτομαι: «Πώς οι Άγιοι βίαζαν τον εαυτό τους;».

– Όταν ο άνθρωπος ξεπερνά τα όρια της αντοχής του, αγωνιζόμενος ταπεινά, με φιλότιμο,

τότε έρχεται σ᾿ αυτόν θεία δύναμη, υπερφυσική.


– Γέροντα, ο Αββάς Βαρσανούφιος λέει: «Μη ζητήσης σωματικήν ανάπαυσιν, εάν μη δώη σοι αυτήν ο Κύριος» (1). Τί εννοεί;

– Θέλει να πη να μην κοιτάζη κανείς το χουζούρι του, το βόλεμά του.

Αυταπάρνηση χρειάζεται πρώτα και ύστερα έρχονται πολλές θείες δυνάμεις,

γιατί, όταν υπάρχη αυταπάρνηση, τότε ο Θεός δίνει στον άνθρωπο την Χάρη Του.

Αν ο άνθρωπος έχη το πνεύμα της θυσίας, τότε δέχεται την θεία βοήθεια, τον οικονομάει ο Θεός.

Ανάλογη με την θυσία και με την προσευχή που κάνει κανείς για τον συνάνθρωπό του,

είναι και η βοήθεια που λαμβάνει από τον Θεό.



Μια φορά που πήγαινα αργά το απόγευμα από την Μονή Σταυρονικήτα στο Καλύβι του Παπα–Τύχωνα

– το ετοίμαζα τότε (2) , για να μείνω εκεί – με σταμάτησε στον δρόμο κάποιος που είχε πολλά προβλήματα.

Στάθηκα όρθιος, φορτωμένος με τον τουρβά γεμάτο πράγματα και τον άκουγα· ψιχάλιζε κιόλας.

Νύχτωσε και εκείνος έλεγε-έλεγε συνέχεια. Ψιχάλα-ψιχάλα, είχαμε γίνει μούσκεμα.

Κάποια στιγμή μου ήρθε ο λογισμός: «Πώς θα βρώ το Καλύβι;

Νύχτα, λάσπη, το μονοπάτι δύσκολο, δεν έχω και φακό, αλλά πώς να τον διακόψω;».

Τον ρώτησα που θα μείνη, μου είπε σε ένα κοντινό Κελλί.

Σταθήκαμε λοιπόν εκεί μέχρι τα μεσάνυχτα.

Μόλις χωρίσαμε και πήρα το μονοπάτι, γλίστρησα κι έπεσα μέσα στα βάτα.

Τα παπούτσια έφυγαν κάτω, ο τουρβάς πιάστηκε στα κλαδιά, το ζωστικό μαζεύτηκε στον λαιμό.

Δεν έβλεπα τίποτε. Οπότε είπα: «Καλύτερα ας μείνω εδώ και ας αρχίσω το Απόδειπνο.

Θα κάνω και το Μεσονυκτικό και τον Όρθρο, θα φωτίση και θα βρώ το Κελλί μου.

Άραγε αυτός ο καημένος θα βρη τον δρόμο του;».


Μόλις έφθασα στο «Ελέησόν με ο Θεός κατά το μέγα έλεός σου»,

ξαφνικά, ένα φώς, σαν προβολέας, φώτισε όλον τον λάκκο της Καλιάγρας!

Βρήκα τα παπούτσια και ξεκίνησα. Όλο το μονοπάτι ήταν μέσ᾿ στο φώς.

Έφθασα στο Καλύβι, βρήκα και το κλειδί από το λουκέτο, που ήταν τόσο μικρό

και το είχα βάλει σε τέτοιο μέρος πού, και μέρα να ήταν, δύσκολα θα το έβρισκα.

Μπήκα μέσα, άναψα τα καντήλια στο εκκλησάκι, και τότε χάθηκε εκείνο το φώς.

Δεν χρειαζόταν άλλο!...



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007


1) Βαρσανουφίου και Ιωάννου, Κείμενα διακριτικά και ησυχαστικά, ερώτ. ρθ´, εκδ. «Ετοιμασία», Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Καρέας 1996, τόμος Α´, σ. 244.
2) Το 1968.

[XAPA]

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ


ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ Η ΡΙΖΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ


«Ο υπερήφανος είναι χωρισμένος από τον Θεό,
γιατί η υπερηφάνεια είναι κακός αγωγός,
μονωτικό, που δεν αφήνει
τήν Χάρη του Θεού να περάση,
καί μας απομονώνει από τον Θεό».


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Υπερηφάνεια, το Γενικό Επιτελείο των παθών


– Γέροντα, έχω ζήλεια, μνησικακία, κατακρίνω, θυμώνω...

– Η ζήλεια, η κατάκριση, ο θυμός, η μνησικακία κ.λπ., όλα από την υπερηφάνεια ξεκινούν.

Η υπερηφάνεια είναι το Γενικό Επιτελείο όλων των παθών.

Αν λοιπόν χτυπήσης την υπερηφάνεια, χτυπάς όλα τα πάθη και έρχεται μέσα σου η ταπείνωση και η αγάπη.

Γι᾿ αυτό, νομίζω, αρκετό είναι να ασχοληθής ή μάλλον να ανοίξης μέτωπο μάχης με την υπερηφάνεια·

να στρέψης όλα τα πυρά προς το κάστρο της υπερηφανείας, το οποίο μας χωρίζει από τον Θεό.

Βλέπεις, όταν ο εχθρός πολεμάη ένα κράτος, τις περισσότερες δυνάμεις θα τις στείλη να χτυπήσουν την πρωτεύουσα.

Μία βόμβα αν ρίξη στην πρωτεύουσα και την καταστρέψη, πάει μετά, κατέστρεψε όλο το κράτος.


– Γέροντα, με ποιόν συγγενεύει ο υπερήφανος;

– Με τον έξω από ᾿δώ, με τον διάβολο...

Αν και ευκολώτερα κάμπτεται ο διάβολος παρά ο υπερήφανος.

Γιατί τον δαίμονα τον κάμπτεις, αν ταπεινωθής,

ενώ τον υπερήφανο, ακόμη και να ταπεινωθής και να του ζητήσης συγγνώμη,

δεν τον κάμπτεις· θα σου πη: «υποκρίνεσαι!».

Όποιος έχει περισσότερη ταπείνωση, έχει περισσότερο πνευματικό περιεχόμενο.

Ο υπερήφανος δεν έχει εσωτερικό περιεχόμενο.

Είναι σαν το αψώμωτο στάχυ που στέκεται όρθιο, ενώ το ψωμωμένο στάχυ γέρνει το κεφαλάκι του.

Και εκτός που είναι σκοτισμένος, είναι και εσωτερικά ανήσυχος και εξωτερικά ταραγμένος και θορυβώδης.

Γιατί, όταν υπάρχη υπερηφάνεια, ό,τι κάνει ο άνθρωπος, είναι μια φούσκα που την φουσκώνει ο διάβολος

και μετά την τρυπάει με μια καρφίτσα, κάνει κρότο και σπάει.

Είναι άτιμη η υπερηφάνεια, είναι φοβερό πράγμα, αφού τους Αγγέλους τους έκανε δαίμονες!

Αυτή μας έφερε από τον Παράδεισο στην γη και τώρα από την γη προσπαθεί να μας στείλη στην κόλαση.



«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007