«Σμίκρυνον σεαυτόν εν πάσι» (1)
– Όταν, Γέροντα, κάνω ένα σφάλμα και βλέπω ότι οι άλλοι θα μπορούσαν να με προλάβουν να μην το κάνω,
τους ζητώ τον λόγο.
– Ακόμη και στο να διορθωθούμε, μόνον από τον εαυτό μας πρέπει να έχουμε απαίτηση.
Αλλά εσύ κάνεις σαν τα μικρά παιδιά που έχουν μόνον απαιτήσεις.
– Όμως, Γέροντα, πότε θα μεγαλώσω; πότε θα καταλάβω ότι έχω και υποχρεώσεις;
– Όταν ...μικρύνης! Όταν δηλαδή καλλιεργήσης την ταπείνωση και την αγάπη.
– Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ γράφει: «Σμίκρυνον σεαυτόν εν πάσι προς πάντας ανθρώπους» (2) . Πώς γίνεται αυτό;
– Με την ταπεινή συμπεριφορά.
Σε μια οικογένεια, σε ένα μοναστήρι κ.λπ., όταν υπάρχη αγωνιστικό πνεύμα για την πνευματική καλλιέργεια
και ταπεινώνεται ο ένας στον άλλον, αυτό βοηθάει όλους, όπως στην πρώτη Εκκλησία
που γινόταν δημόσια εξομολόγηση και όλοι βοηθιούνταν.
Όποιος ταπεινώνεται, χαριτώνεται από τον Θεό και μετά βοηθάει και τους άλλους.
Η ταπεινή συμπεριφορά ποτέ δεν πληγώνει τον άλλον, γιατί ο ταπεινός πάντα έχει και αγάπη.
– Γέροντα, τί θα με βοηθήση να νιώθω ότι είμαι κάτω από όλες τις αδελφές;
– Για να νιώθης κατώτερη από όλες τις αδελφές, να σκέφτεσαι τις πολλές δωρεές που σού έδωσε ο Θεός
και δεν τις έχεις διπλασιάσει.
Να λές στον εαυτό σου: «Το τάλαντο (3) έμαθα μόνον να χτυπώ· τα τάλαντά μου δεν μπόρεσα ακόμη να τα διπλασιάσω (4)».
Όταν ο άνθρωπος βλέπη τον εαυτό του κάτω από όλους, κάτω, κάτω..., από ᾿κεί βγαίνει επάνω στον Ουρανό.
Αλλά εμείς τί κάνουμε; Συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους και βγάζουμε συμπεράσματα ότι είμαστε ανώτεροι από εκείνους.
«Και από εκείνον είμαι καλύτερος, λέμε, και από τον άλλον... Δεν είμαι σαν κι αυτόν...».
Από την στιγμή όμως που έχουμε τον λογισμό ότι ο άλλος είναι κατώτερος από εμάς, δεν μπορούμε να βοηθηθούμε.
– Γέροντα, όταν αναγνωρίζω την αρετή του άλλου, αυτό έχει ταπείνωση;
– Φυσικά, όταν ευλαβήσαι και αγαπάς τον άλλον που έχει αρετή, αυτό δείχνει ότι έχεις ταπείνωση και αγαπάς πραγματικά την αρετή.
Σημάδι πνευματικής προόδου είναι και αυτό: ένα καλό που έχεις δεν το θεωρείς σπουδαίο
και το παραμικρό καλό του άλλου το βλέπεις πολύ ανώτερο από το δικό σου· πάντα δηλαδή εκτιμάς το καλό των άλλων.
Τότε έρχεται άφθονη η θεία Χάρις.
Γι᾿ αυτό, όποιος πιστεύει ότι οι άλλοι είναι ανώτεροί του, αυτός είναι ανώτερος, γιατί έχει την Χάρη του Θεού.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν και τις αδυναμίες τους, έχουν και τα καλά τους,
τα οποία ή κληρονόμησαν από τους γονείς τους ή τα απέκτησαν με αγώνα·
άλλος δέκα τοις εκατό, άλλος τριάντα τοις εκατό, άλλος εξήντα τοις εκατό, άλλος ενενήντα τοις εκατό.
Επομένως, όλοι μπορούμε να πάρουμε κάτι καλό από τους άλλους, για να ωφεληθούμε και να ωφελήσουμε.
Αυτό άλλωστε είναι το ορθόδοξο πνεύμα.
Εγώ και από μικρά παιδιά βοηθιέμαι, άσχετα αν δεν το φανερώνω, για να μην υπερηφανευθούν και βλαφθούν.
«ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2007
1) Του Οσίου πατρός ημών Ισαάκ, Τα ευρεθέντα ασκητικά, Λόγος Ε´, σ. 28.
2) Ό.π.
3) Τάλαντο: Ξύλινο χειροσήμαντρο, το οποίο χτυπάει ο εντεταλμένος μοναχός με ξύλινο σφυράκι, για να αναγγείλη την έναρξη μιας Ακολουθίας.
4) Βλ. Ματθ. 25, 14-30.
