Μηνύματα, Μαρτυρίες και Αποκαλύψεις από την Παναγούδα

[XAPA]

«Αναστάσεως ημέρα»



– Γέροντα, κάποια παιδιά με ρώτησαν γιατί βάφουμε κόκκινα αυγά.

– Τα παιδιά να μην τα αφήνετε να σκαλώνουν σε κάτι τέτοια, γιατί τα ενδιαφέροντά τους θα στρέφωνται συνέχεια

εκεί και δεν θα πηγαίνουν σε κάτι βαθύτερο.

Πέστε τους μόνον ότι το κόκκινο αυγό, όπως είναι στρογγυλό, συμβολίζει την γη που βάφτηκε

με το Αίμα του Χριστού και λυτρώθηκε όλος ο κόσμος από την αμαρτία.


– Γέροντα, μου κάνει εντύπωση το θάρρος των Μυροφόρων.

– Οι Μυροφόρες είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη στον Χριστό, είχαν πνευματική κατάσταση, και γι’ αυτό δεν υπολόγισαν τίποτε.

Αν δεν είχαν πνευματική κατάσταση, θα έκαναν αυτό που έκαναν;

Ξεκίνησαν χαράματα, ώρα που απαγορευόταν η κυκλοφορία, με αρώματα στα χέρια για τον Πανάγιο Τάφο

του Χριστού, από αγάπη προς τον Χριστό.

Γι’ αυτό και αξιώθηκαν να ακούσουν από τον Άγγελο το χαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως.


– Γέροντα, πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε την χαρά της Αναστάσεως;

– Να καλλιεργήσουμε το χαροποιόν πένθος, για να έρθη η πραγματική χαρά.

Αν ζήσουμε με ευλάβεια και κατάνυξη την Μεγάλη Εβδομάδα, θα ζήσουμε με πνευματική αγαλλίαση

και θεία ευφροσύνη την Αγία Ανάσταση.


– Είναι, Γέροντα, φυσικό να μη νιώθω πολλή χαρά το βράδυ της Αναστάσεως;

– Ναί, είναι φυσικό, γιατί όλη την Μεγάλη Εβδομάδα ζούσαμε τα λυπηρά γεγονότα του Πάθους

και ιδιαίτερα την προηγούμενη μέρα, που ήταν η Μεγάλη Παρασκευή.

Επειδή το συναίσθημα της λύπης είναι βαθύτερο από το συναίσθημα της χαράς, δεν μπορούμε

σε μια μέρα να ξεπεράσουμε αυτήν την ψυχική κατάσταση.

Όχι ότι δεν χαίρεται η ψυχή την Ανάσταση, αλλά δεν χαίρεται τόσο, όσο το απαιτεί η λαμπρή αυτή ημέρα.

Σιγά-σιγά όμως, κατά την Διακαινήσιμο Εβδομάδα, που είναι σαν μία ημέρα πασχαλινή,

φεύγει ο πόνος της Μεγάλης Εβδομάδος και η ψυχή γεμίζει από την αναστάσιμη χαρά.

Την δεύτερη ημέρα του Πάσχα αρχίζει να καταλαβαίνη κανείς την Ανάσταση.


– Γιατί, Γέροντα, σε μερικά μοναστήρια κάνουν λιτανεία την δεύτερη ή τρίτη ημέρα του Πάσχα;

– Για να σκορπίσουν την πασχαλινή χαρά.


– Χτυπούν, Γέροντα, και τις καμπάνες;

– Την Διακαινήσιμο Εβδομάδα χτυπούν όλα μαζί· καμπάνες, σήμαντρα, χειροσήμαντρα,

και η καρδιά χτυπάει δυνατά ζώντας το «Αναστάσεως ημέρα» (1).

Εύχομαι να χαίρεσθε πάντοτε

μέ αγαλλίαση πνευματική,

μέ συνεχή πασχαλινή χαρά,

μέ εσωτερική γλυκειά αναστάτωση.




ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Ειρμός και Καταβασία της α΄ωδής του Αναστασίμου κανόνος, καθώς και Δοξαστικόν των Αίνων του Πάσχα.

[XAPA]

Ο ιερός ναός είναι το σπίτι του Θεού



Πολλοί άνθρωποι, Γέροντα, δεν θεωρούν απαραίτητο τον εκκλησιασμό.

– Δεν μπαίνουν στο βαθύτερο νόημα οι άνθρωποι· κόβουν το καλώδιο, την επαφή με τον Θεό,

και μετά δεν μπορούν να βοηθηθούν.

Δυστυχώς οι περισσότεροι Χριστιανοί δεν ζουν μυστηριακά, γι’ αυτό υπάρχει μια επίδραση δαιμονική.

Εγώ πάντοτε λέω στους λαϊκούς να εκκλησιάζωνται, για να αγιάζωνται.

Και μόνον αν σκεφθή κανείς ότι μπαίνοντας στον ναό του Θεού μπαίνει στο σπίτι του Θεού κι εκεί δέχεται

την θεία Χάρη και αγιάζεται, είναι αρκετό για να συγκλονισθή.

Μέσα στον ναό μας παρακολουθούν ο Χριστός, η Παναγία, οι Άγιοι, ζητούμε την βοήθειά τους,

μπορούμε απλά να συνομιλούμε μαζί τους.

Εκεί μας δίνεται η δυνατότητα να ζήσουμε τα Μυστήρια.

Εκεί θυσιάζεται για μας ο Χριστός και μας δίνει το Σώμα και το Αίμα Του.

Αυτό δεν πρέπει να μας συγκλονίζη;


– Γέροντα, τώρα με το πρόβλημα της υγείας μου δεν πηγαίνω στην εκκλησία και μου λείπει η Ακολουθία.

– Τώρα χρειάζεται να κάνης λίγη υπομονή.

Εγώ, όταν ήμουν στον στρατό και ήμασταν στις επιχειρήσεις πάνω στα βουνά (1), επτά μήνες είχα να δώ εκκλησία.

Μια μέρα με έστειλαν κάτω στην Ναύπακτο, για να φτιάξω κάτι ασυρμάτους και έπρεπε να γυρίσω αμέσως πίσω.

Τακτοποίησα τους ασυρμάτους καί, καθώς επέστρεφα, πέρασα έξω από μία εκκλησία που ήταν πάνω στον δρόμο.

Ήταν Μεγάλη Σαρακοστή και έψαλλαν τους Χαιρετισμούς.

Πώς να μπώ μέσα;

Είχα τους ασυρμάτους που δεν μπορούσα να τους αφήσω· δεν είχα και χρόνο.

Κάθησα μόνον πέντε λεπτά έξω από την εκκλησία.

Με έπιασε ένα παράπονο!

Έκλαιγα σαν μικρό παιδί. «Θεέ μου, έλεγα, πώς κατήντησα!

Από μικρός πήγαινα στην εκκλησία, πριν πάη ο νεωκόρος.

Και τώρα επτά μήνες έκανα να δώ εκκλησία!».


– Γέροντα, όταν από την διακονία μου στο αρχονταρίκι πηγαίνω κατ’ ευθείαν στην εκκλησία, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ.

– Από το αρχονταρίκι πηγαίνεις στον ναό.

Από τον ναό να πας στον Ουρανό και μετά πιο εκεί, στον Θεό.


– Πώς γίνεται αυτό, Γέροντα; Σκέφτεται κανείς την δόξα του Θεού;

– Ο ναός είναι το σπίτι του Θεού εδώ στην γή.

Το πραγματικό όμως σπίτι του Θεού είναι στον Παράδεισο,

όπως και το δικό μας πραγματικό σπίτι είναι στον Παράδεισο.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Εννοεί τα Βαρδούσια όρη, τα οποία βρίσκονται στην περιοχή της ορεινής Ναυπακτίας.

[XAPA]

Η δύναμη της κοινής προσευχής



– Γέροντα, μερικές φορές νιώθω την ανάγκη να μείνω στο κελλί και να κάνω πνευματικά παρά να πάω στην Ακολουθία.

– Αυτό που θα γίνη στην Ακολουθία, μπορεί να γίνη άλλη ώρα;

Δεν μπορεί να γίνη.

Ενώ αυτό που θα κάνης στο κελλί, μπορεί να γίνη και άλλη ώρα.


– Στην εκκλησία, Γέροντα, δεν νιώθω πάντα την αλλοίωση που νιώθω στο κελλί.

– Κοίταξε· η κατ’ ιδίαν προσευχή είναι προετοιμασία για την κοινή.

Η κοινή προσευχή από άποψη ποιότητος μπορεί να είναι κατώτερη από την κατ’ ιδίαν, γιατί στον ναό

δεν μπορείς να κινηθής ελεύθερα, όπως όταν είσαι μόνος.

Από άποψη όμως ισχύος είναι ανώτερη, γιατί προσεύχονται όλοι μαζί, και άλλου η προσευχή έχει πιο πολλή δύναμη,

άλλου πιο πολλή θέρμη κ.λπ.

Αυτές λοιπόν τις δύο-τρείς ώρες που γίνεται η Ακολουθία, πρέπει να είσαι κι εσύ εκεί στην εκκλησία,

για να προσευχηθής μαζί με όλους.

Τί είπε ο Χριστός; «Όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα, εκεί ειμι εν μέσω αυτών» (1).


– Γέροντα, με αναπαύει πιο πολύ να μένω στο κελλί, επειδή στην Ακολουθία έχω περίσπαση.

– Η ανάπαυση που νιώθεις εκείνη την ώρα στο κελλί, δεν είναι πραγματική ανάπαυση.

Αν κάνης τον αγώνα σου μέσα στην εκκλησία και προσπαθήσης να συγκεντρωθής και να λές την ευχή,

τότε θα κάνης σωστή δουλειά και θα βρής την πραγματική ανάπαυση.

Να κάνης μια προσπάθεια να ξεπεράσης τις δυσκολίες μέσα στις δυσκολίες· αυτό πολύ θα σε βοηθήση.

Είναι σαν να εκπαιδεύεσαι στον στρατό με πραγματικές σφαίρες, πράγμα που σε κρατά σε εγρήγορση.


– Γέροντα, στην Ακολουθία ζορίζομαι, γιατί δεν μπορώ να λέω την ευχή και να παρακολουθώ συγχρόνως τις αναγνώσεις και τα ψαλτικά.

– Γιατί ζορίζεσαι;

Βλέπω ότι έχεις αγωνία.

Λές: «Θέλω να προχωρήσω στην νοερά προσευχή, θέλω να πλουτίσω...».

Αυτό έχει μέσα κρυφό εγωισμό, υπερηφάνεια.

Όχι ότι δεν αγωνίζεσαι· εγώ σού τα λέω και λίγο υπερβολικά.

Έχεις καλή διάθεση και ο Χριστός θα σε βοηθήση.

Στάσου σαν παιδάκι μπροστά στον Θεό και μη σκέφτεσαι τίποτε.

Κινήσου απλά, και θα δής πόση Χάρη θα σού δώση ο Χριστός και η Παναγία.

Μπαίνοντας στην εκκλησία να σκέφτεσαι πώς μπήκες μέσα στο καράβι,

και άφησε τον εαυτό σου στα χέρια του Θεού να σε πάη όπου θέλει.


– Ο ύπνος, Γέροντα, με κλέβει στις Ακολουθίες και μερικές φορές δεν μπορώ να παρακολουθήσω καθόλου.
Ύστερα μου λέει ο λογισμός: «Τί έγινε που πήγες στην Ακολουθία, αφού δεν προσευχήθηκες;».

– Και όταν νυστάζης, και όταν σε κλέβη ο ύπνος, το καράβι ταξιδεύει.

Μέσα στο καράβι, άλλος χαζεύει, άλλος νυστάζει, άλλος κοιμάται, αλλά το καράβι προχωράει για τον προορισμό του.

Εσύ να προσπαθής να μην κοιμάσαι.


– Γέροντα, αν ο νούς στην Ακολουθία δεν ασχοληθή με την προσευχή, είναι κουραστική η Ακολουθία.

– Ναί, γιατί τότε δεν τρέφεται ο άνθρωπος.

Όταν ο νούς δεν είναι στα θεία νοήματα, η Ακολουθία είναι απλώς μία σωματική άσκηση,

ένας κόπος για την αγάπη του Θεού.

Πάντως, και αυτός που νυστάζει στην εκκλησία και αγωνίζεται να μην τον πάρη ο ύπνος, έχει μεγάλο μισθό.

Μήπως δεν είχε κρεββάτι στο κελλί του, να πάη να κοιμηθή;

Δυο κοσμικοί πήγαν στο Άγιον Όρος σε μια αγρυπνία.

Κοιμήθηκαν πρώτα και κατέβηκαν στον ναό στους Αίνους (1).

Ένας καλόγερος στο διπλανό στασίδι νύσταζε και αγωνιζόταν να μην κοιμηθή.

Ο ένας από τους δύο κοσμικούς, όταν τον είδε, λέει στον διπλανό του:

«Κοίτα, οι καλόγεροι κοιμούνται».

Τότε ο άλλος του απάντησε σαν τον καλό ληστή (2):

«Δεν ντρέπεσαι; Εμείς κοιμηθήκαμε τόσες ώρες και τώρα ήρθαμε.

Δεν θα μπορούσε κι αυτός να πάη στο κελλί του να κοιμηθή;

Στρώμα μπορεί να μην έχη, αλλά ένα ξυλοκρέββατο θα έχη».


– Την Ακολουθία, Γέροντα, δεν την χαίρομαι.

– Όλο χαρά να ζητάμε;

Βρίσκεσαι στον ναό για τον Χριστό.

Στέκεσαι στο στασίδι, ακουμπάς κιόλας τα χέρια και ξεκουράζεσαι λίγο.

Να σκέφτεσαι: «Ο Χριστός έχει απλωμένα τα χέρια στον Σταυρό, ενώ εγώ ξεκουράζομαι κιόλας».

Έτσι θα νιώσης ανάπαυση.


– Γέροντα, στην Ακολουθία μπορούμε να καθώμαστε;

– Όποιος έχει κάποια δυσκολία, μπορεί να καθήση λίγο.

Όποιος όμως έχει κουράγιο, καλό είναι να στέκεται όρθιος.

Αλλά αυτό να το αισθάνεσθε και να το κάνετε από μέσα σας.

Όχι να λέτε: «Τώρα θα πάμε στην εκκλησία, θα σταθούμε έτσι, θα έχουμε σκυμμένο το κεφάλι, δεν θα κουνηθούμε».

Αυτό είναι ένα πράγμα τυπικό, εξωτερικό.


– Πολλές φορές, Γέροντα, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ μέσα στην εκκλησία, επειδή πονούν τα πόδια μου από την ορθοστασία. Τί να κάνω;

– Να θυμάσαι το τιμωρητικό ξύλο, στο οποίο έβαλαν τα πόδια του Χριστού και να λές:

«Δόξα τω Θεώ που πονάω».

Τότε θα ξεχνάς τον δικό σου πόνο, η καρδιά σου θα γλυκαίνεται και θα λές καρδιακά την ευχή.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Δηλαδή προς το τέλος του Όρθρου.
(2) Εννοεί τον έναν από τους δύο ληστές που είχαν συσταυ¬ρωθή με τον Χριστό, ο οποίος είπε στον άλλον ληστή: «Ου φοβή συ τον Θεόν, ότι εν τω αυτώ κρίματι εί; Και ημείς μεν δικαίως· άξια γαρ ών επράξαμεν απολαμβάνομεν· ούτος δε ουδέν άτοπον έπραξε». (Βλ. Λουκ. 23, 40-41).

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Η μετοχή στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας

Τα Μυστήρια βιούνται


Στην Θεία Λειτουργία, Γέροντα, ένιωσα ότι ο Χριστός σταυρώθηκε για μένα και αναρωτήθηκα: «Εγώ τί έκανα για τον Χριστό;». Τί μπορώ να κάνω από ευγνωμοσύνη γι’ αυτό;

– Αρκεί να το νιώθης.

Ο Χριστός σταυρώθηκε, θυσιάσθηκε για μας και τώρα μας δίνει το Σώμα Του και το Αίμα Του.

Πρέπει να φλέγεται κανείς, όταν τα σκέφτεται αυτά.


– Πώς θα νιώσω, Γέροντα, το μεγάλο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας;

– Τα Μυστήρια βιούνται.

Για να νιώσης το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, πρέπει να πιστέψης ότι εκείνη την ώρα είναι παρών ο Χριστός.

Και όχι απλώς να το πιστέψης, αλλά να το ζής.


– Γέροντα, τί θα με βοηθήση, για να συγκεντρώνω¬μαι στην Θεία Λειτουργία;

– Άγγελοι συμμετέχουν στην Θεία Λειτουργία.

«Ταις αγγελικαίς αοράτως δορυφορούμενον...», ψάλλουμε.

Να σκέφτεσαι τί γίνεται εκείνη την ώρα, να προσέχης στις αιτήσεις που κάνει ο ιερέας

και να λές το «Κύριε ελέησον» με την καρδιά σου.

Βλέπω τί σπατάλη γίνεται!

Σε μια Θεία Λειτουργία πόσες αδελφές λένε στα Ειρηνικά (1) το «Κύριε ελέησον»;

Το λένε οι ψάλτριες από το μουσικό βιβλίο και οι περισσότερες ευχαριστιέστε με το όμορφο «Κύριε ελέησον»,

χωρίς να συμμετέχη η καρδιά.

Τί ωφελεί όμως αυτό;

Ακόμη κι αν λέτε την ευχή, αν δεν την λέτε με πόνο, και αυτό δεν ωφελεί.


– Γέροντα, στις αγρυπνίες την ώρα της Θείας Λειτουργίας συνήθως λιγοστεύει το κουράγιο μου.

– Αυτό είναι και φυσικό, αλλά εδώ χρειάζεται αγώνας.

Αν κάνης λίγη υπομονή και βιάσης λίγο τον εαυτό σου, έρχεται η θεία βοήθεια και νιώθεις θεϊκή δύναμη.

Έτσι ξεπερνάς την κούραση και μετά δεν θέλεις ούτε να κοιμηθής·

έχεις τέτοια διάθεση για πνευματικά που κρατάει όλη την ημέρα.


– Στην Θεία Λειτουργία, Γέροντα, επιτρέπεται να καθήση κανείς;

– Στην Θεία Λειτουργία κανονικά δεν καθόμαστε.

Αν δεν έχη κουράγιο κανείς, μπορεί να καθήση, όταν λέγεται ο Απόστολος.

Αν όμως έχη σοβαρό πρόβλημα υγείας και δεν μπορή να σταθή, τότε θα καθήση.

Εγώ σε Θεία Λειτουργία ποτέ δεν έχω καθήσει.


– Γέροντα, την ώρα που ο ιερέας λέει: «Τα σά εκ των σών», πώς προσεύχεσθε;

– Επειδή εκείνη την ώρα κατεβαίνει το Άγιο Πνεύμα, λέω σύντομα, νοερά, το «Βασιλεύ Ουράνιε»,

το «Ευλογητός εί Χριστέ…» (2) και το «Ότε καταβάς...» (3), και προσεύχομαι για θείο φωτισμό.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Αιτήσεις που αρχίζουν με το «Εν ειρήνη του Κυρίου δεηθώμεν».
(2) Το Απολυτίκιον της Πεντηκοστής.
(3) Το Κοντάκιον της Πεντηκοστής.

[XAPA]

Προετοιμασία για την Θεία Κοινωνία



– Γέροντα, πώς να προετοιμάζωμαι για την Θεία Κοινωνία;

– Πάντοτε πρέπει να είναι έτοιμος κανείς, αλλά, όταν πρόκειται να κοινωνήση, καλά είναι να κάνη κάτι

περισσότερο από τα πνευματικά που κάνει συνήθως, για να ετοιμασθή καλύτερα.

Πολύ θα σε βοηθήση να διαβάζης την Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως (1) και στο κελλί σου.

Έτσι θα την καταλαβαίνης καλύτερα και θα νιώθης περισσότερο την αμαρτωλότητά σου.

Ακόμη μπορείς να ψέλνης την πρώτη ωδή του Μεγάλου Κανόνος (2), και από το Θεοτοκάριο την πρώτη ωδή

του κανόνα της Δευτέρας και της Τετάρτης του πλαγίου δευτέρου ήχου, κάνοντας μετάνοιες.


– Τί να κάνω, Γέροντα, την ώρα της Θείας Λειτουργίας, όταν δεν μπορώ να ετοιμασθώ για να κοινωνήσω;

– Καλά, εκείνη την ώρα θα ετοιμασθής;

Αλλά και πάλι ο Χριστός δεν είναι άδικος· αν πράγματι κάτι σε εμπόδισε και δεν μπόρεσες να ετοιμασθής,

Εκείνος το ξέρει.

Δεν λέω να μην κάνης τίποτε, αλλά να μην είναι ο εαυτός σου εμπόδιο, όταν δεν κάνης.


Καμμιά φορά ούτε την Θεία Μετάληψη δεν προλαβαίνει να διαβάση κανείς και πάει να κοινωνήση σαν κοσμικός.

Τότε να έχη ταπεινούς λογισμούς.

«Θεέ μου, να πή, βρίσκομαι σε μια κοσμική κατάσταση· συγχώρεσέ με».

Ο Θεός βλέπει την καρδιά.

Πολλές φορές νομίζει κανείς ότι είναι έτοιμος και δεν είναι, και άλλοτε νομίζει ότι δεν είναι έτοιμος και τότε είναι.

Η καλύτερη ετοιμασία είναι η ταπεινή αντιμετώπιση, η συντριβή, το φιλότιμο.

Για την Θεία Κοινωνία δεν προετοιμάζεται κανείς αλλάζοντας τα ρούχα και πλένοντας τα δόντια.

Το κυριώτερο είναι να εξετάση τον εαυτό του· να δή:

Αισθάνεται την Θεία Κοινωνία ως ανάγκη;

Είναι τακτοποιημένος;

Μήπως υπάρχει κάτι που τον εμποδίζει από την Θεία Κοινωνία και δεν το έχει εξομολογηθή;

Για να νιώσουμε την Θεία Κοινωνία, πρέπει να υπάρχουν προϋποθέσεις.

Η καλύτερη προϋπόθεση είναι η ταπεινή προσπάθεια να κόψουμε τα πάθη μας,

για να μείνη στην καρδιά μας ο Χριστός.

Αλλιώς ο Χριστός έρχεται με την Θεία Κοινωνία μέσα μας, αλλά φεύγει αμέσως και δεν αισθανόμαστε τίποτε.

Όταν παραμένη ο Χριστός, γίνεται μία αλλοίωση στον άνθρωπο.

Υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν μέσα τους τον Χριστό από την μία Θεία Κοινωνία μέχρι την άλλη χωρίς διακοπή.


– Γέροντα, πολλές φορές, όταν ο ιερέας λέη: «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε», νιώθω ότι δεν είμαι έτοιμη να κοινωνήσω.

– Στα νοσοκομεία, μια ορισμένη ώρα, περνούν οι γιατροί, και οι νοσοκόμοι φωνάζουν:

«Νοσηλεία!».

Τότε όλοι οι επισκέπτες βγαίνουν από τους θαλάμους και οι άρρωστοι πηγαίνουν στα κρεββάτια τους

και περιμένουν τον γιατρό, για να τον ενημερώσουν για την κατάστασή τους και να τους δώση την ανάλογη θεραπεία.

Έτσι κι εσύ, όταν ο ιερέας λέη: «Μετά φόβου Θεού», να σκέφτεσαι ότι γίνεται νοσηλεία και να προσέρχεσαι

στην Θεία Κοινωνία με συναίσθηση της αμαρτωλότητός σου, ζητώντας ταπεινά το έλεος του Θεού.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Ακολουθία προ της Θείας Κοινωνίας. Συνήθως διαβάζεται στον ναό κατά τον Όρθρο.

(2) Ο Μέγας Κανών είναι ποίημα του Αγίου Ανδρέου Κρήτης. Ψάλλεται τμηματικά τις τέσσερις πρώτες ημέρες της Α΄ Εβδομάδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής στο Μέγα Απόδειπνο και ολόκληρος την Ε΄ Εβδομάδα στο Μέγα Απόδειπνο της Τετάρτης ή στον Όρθρο της Πέμπτης.

[XAPA]

Η Θεία Κοινωνία: Το ισχυρότερο ιαματικό φάρμακο



– Γέροντα, κουραστήκατε πολύ στην Θεία Λειτουργία (1)· δεν έπρεπε να μείνετε και στην ανάγνωση της «Ευχαριστίας»(2).

– Τί λές; Κοινώνησα και να μην πω ένα «ευχαριστώ» στον Θεό;

Σε πολύ μεγάλη ανάγκη μπορεί να φύγη κανείς νωρίτερα.

Κι εσύ να μη φεύγης ποτέ· να ακούς την «Ευχαριστία» και να λές συνέχεια:

«Σ’ ευχαριστώ, Θεέ μου· Σ’ ευχαριστώ.

Δόξα σοι ο Θεός, δόξα σοι ο Θεός!» και να φτερουγίζη η καρδιά σου.


Μια φορά είχα πάει για Θεία Λειτουργία σε ένα Κελλί.

Ήμουν κουρασμένος και ταλαιπωρημένος· ήμουν και νηστικός, επειδή θα κοινωνούσα.

Εκεί δεν είχαν φωτιά και σε όλη την Ακολουθία έτρεμα από το κρύο.

Μόλις όμως κοινώνησα, ένιωσα να διαπερνά όλο μου το σώμα μια θέρμη.

Όπως όταν ανάβης κάτι ηλεκτρικές σόμπες με σπείρες, το ρεύμα αρχίζει να περνάη σιγά-σιγά στις σπείρες,

ένα τέτοιο πράγμα ένιωθα σε όλο μου το σώμα.

Άρχισε σιγά-σιγά να φλογίζεται. Μια γλυκειά φλόγα!


– Φλεγόμενος και μη καιόμενος, Γέροντα…

– Ναί, φλεγόμενος… Γλυκειά φλόγα!

Ώ! πάει μετά και η πείνα, πάει και η κούραση, πάει και το κρύο...


– Πόσο κράτησε αυτό, Γέροντα;

– Το ένιωσα στον ναό, μόλις κοινώνησα, και μετά που έφυγα, ζεσταινόταν και ο δρόμος!


– Γέροντα, πώς μερικοί, ενώ είναι ασθενικοί στο σώμα, έχουν αντοχή στην νηστεία;

– Το μυστικό είναι ο ταπεινός και φιλότιμος αγώνας, που συνοδεύεται με προσευχή και Μετάληψη των αχράντων Μυστηρίων.

Αυτά τρέφουν την ψυχή, τρέφουν και το σώμα.

Όταν κοινωνούμε, παίρνουμε το ισχυρότερο ιαματικό φάρμακο, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012



(1) Ειπώθηκε τον Ιούνιο του 1994, έναν μήνα πριν από την κοίμηση του Γέροντα.
(2) Ακολουθία διάρκειας δέκα λεπτών, που περιλαμβάνει ευχαριστήριες ευχές μετά την Θεία Μετάληψη.

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4


«Ψάλατε τω Θεώ ημών, ψάλατε»(1)


Η ψαλμωδία είναι προσευχή



Γέροντα, πολλές φορές πηγαίνω στο αναλόγιο να ψάλω, γιατί αισθάνομαι ότι αυτό είναι καθήκον μου. Είναι σωστό;

– Ναι, και η ψαλτική είναι μία διακονία.

Γι’ αυτό ο ιερέας εύχεται και «υπέρ των ψαλλόντων» (2).

Ο ψάλτης αντιπροσωπεύει όλον τον λαό που εκκλησιάζεται.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άλλοι δεν χρειάζεται να λένε το «Κύριε ελέησον» με τον νού τους,

αλλά να περιμένουν προκοπή μόνον από το ένα «Κύριε ελέησον» του ψάλτη.


Παλιά έψελναν όλοι οι πιστοί μαζί, και κανονικά αυτό είναι το σωστό.

Επειδή όμως γινόταν χασμωδία και σύγχυση, η Εκκλησία, που είναι το σύνολο των πιστών,

διαλέγει όσους γνωρίζουν να ψάλλουν και έχουν καλή φωνή και λίγη ευλάβεια, και ορίζει να ψάλλουν μόνον αυτοί.

Οι υπόλοιποι παρακολουθούν και ψάλλουν νοερώς και χαίρονται,

γιατί πρόσφεραν μερικούς ανθρώπους, για να δοξολογήσουν τον Θεό.


– Αυτός, Γέροντα, που απλώς παρακολουθεί, τί προσφέρει στον Θεό;

– Αφού παρακολουθεί και ευχαριστιέται με την δοξολογία του Θεού, δεν ευαρεστείται με αυτόν ο Θεός;

Είναι και αυτό μια προσφορά στον Θεό.


– Γέροντα, κατά την διάρκεια μιας αγρυπνίας που είναι αφιερωμένη σε ένα συγκεκριμένο θέμα πώς μπορώ να προσευχηθώ για το θέμα αυτό την ώρα που ψάλλω;

– Πριν από την αγρυπνία μπορείς να κάνης προσευχή για το συγκεκριμένο θέμα και μετά, όταν ψάλλης,

να λές στα ενδιάμεσα καμμιά ευχή.

Αλλά και σε όλη την αγρυπνία, αν ο νούς μαζί με την καρδιά είναι συνέχεια στο θέμα για το οποίο γίνεται προσευχή,

τότε, είτε ψάλλεις είτε διαβάζεις Ψαλτήρι, κανόνες κ.λπ., αυτό είναι προσευχή για το συγκεκριμένο αίτημα.

Βλέπεις, όταν κάνουμε μια αγρυπνία για ένα θέμα, μόνο δύο-τρείς αιτήσεις αναφέρονται σε αυτό.

Όλα τα άλλα είναι ό,τι προβλέπει το Τυπικό· όμως η αγρυπνία είναι αφιερωμένη σε αυτό.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012

(1) Ψαλμ. 46, 7.
(2) Βλ. Εκτενή δέηση.

[XAPA]

Η καλή πνευματική κατάσταση


– Ο τρόπος που ψάλλω, Γέροντα, είναι βαρύς. Έχω τον λογισμό πώς αυτό οφείλεται στο ότι η προφορά μου είναι βαρειά.

– Σε έχω δει και …βαρειά και …ελαφριά!

Όταν είσαι βαρειά, τότε ψέλνεις και βαριά.

Από την εσωτερική σου κατάσταση ξεκινάει αυτό· αυτήν να ελέγχης.

Ένας που έχει λεπτή φωνή, αν είναι σε καλή πνευματική κατάσταση, ακούγεται σαν αηδονάκι·

αλλιώς, είναι σαν να τσιρίζη.

Ένας που έχει χονδρή φωνή, αν δεν είναι σε καλή κατάσταση, ακούγεται σαν γέρος που μαλώνει.

Αν ψάλετε μία-μία, θα καταλάβετε σε τί κατάσταση βρίσκεσθε εκείνη την ώρα.


– Γέροντα, όταν ψάλλουμε στον ναό, προσέχουμε να μη γίνωνται παραφωνίες.

– Φυσικά, χρειάζεται να προσέχετε, γιατί όλα πρέπει να γίνωνται «ευσχημόνως και κατά τάξιν» (1).

Πρώτα από όλα όμως πρέπει να φροντίζουμε να εφαρμόσουμε το «ευσχημόνως» στην ψυχή μας,

να υπάρχη δηλαδή η ψυχική τάξη, να είμαστε εντάξει με τον Θεό.

Όταν κανείς ψάλλη χωρίς να έχη καλή πνευματική κατάσταση, αυτό είναι χειρότερο από μια μουσική παραφωνία.

Γιατί, όπως το καλό φέρνει μια καλή αλλοίωση, έτσι και το κακό φέρνει μια κακή αλλοίωση,

και δεν μπορούν να προσευχηθούν οι άνθρωποι.

Αν δεν είναι τακτοποιημένος εσωτερικά κανείς, αν έχη αριστερούς λογισμούς, μικροπρέπειες κ.λπ.,

τί ψαλτική να κάνη;

Πώς θα νιώση μέσα του την παραδεισένια γλυκύτητα, για να ψάλη με την καρδιά;

Γι’ αυτό λέει: «Ευθυμεί τις; ψαλλέτω» (2)!

Όσοι ψάλλουν, κανονικά πρέπει να έχουν την πιο τρυφερή καρδιά και την πιο γλυκειά

και χαρούμενη εσωτερική κατάσταση.

Πώς να ψάλης «Φώς ιλαρόν...», αν δεν έχης ιλαρότητα;



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Α΄ Κορ. 14, 40.
(2) Ιακ. 5, 13.

[XAPA]

Το παν είναι η ευλάβεια



– Γέροντα, όταν μου λένε ότι δεν ψάλλω καλά, προσπαθώ να καταλάβω τί πρέπει να κάνω τεχνικά.

– Αυτό που πρέπει να κάνης είναι να προσπαθήσης να αποκτήσης μοναχική συνείδηση, ευλάβεια, σύνεση,

και όχι να έχης τον νού σου στην τέχνη την ανθρώπινη, την ξερή.

Η τέχνη χωρίς ευλάβεια, είναι… μπογιές· είναι κάτι το εξωτερικό, το ψεύτικο, δεν έχει φυσικότητα.

Μερικοί ψάλτες στον κόσμο βάζουν «μπογιές» στην φωνή τους από ανάγκη, για να πάνε σε μεγαλύτερο ναό

και να αυξηθή ο μισθός τους.

Σου λέει: «Αν με βάλουν σε μικρότερη ενορία, πώς θα τα βγάλω πέρα;».

Εκείνοι τέλος πάντων δικαιολογούνται και να τεντωθούν και να φωνάξουν.

Ο μοναχός όμως δεν δικαιολογείται να μην ψάλλη φυσικά.

Να προσέχετε, η ψαλτική σας να είναι φυσική, κατανυκτική, να ψάλλετε για τον Θεό και όχι για την τέχνη της ψαλτικής.

Διακρίνεται στην ψαλτική το εσωτερικό και καρδιακό από το εξωτερικό και τεχνητό.


– Γέροντα, μήπως φταίει η φωνή μου που ψάλλω κοσμικά;

– Δεν φταίει η φωνή· φταίει η τέχνη η κοσμική.

Ψάλλεις με έναν στόμφο κοσμικό, όπως έψαλλαν μερικοί ψαλτάδες που άκουγες στον κόσμο.

Είναι ψεύτικο το ψάλσιμό σου.

Να μην καλουπώνης την φωνή σου. Ξέρεις τί κουραστικό είναι;

Να ψάλλης με εσωτερικότητα και φυσικά.


– Μήπως, Γέροντα, για ένα διάστημα να μην ψάλλω καθόλου;

– Όχι, να ψάλλης.

Θα ακούς τις άλλες αδελφές, και σιγά-σιγά θα φύγη αυτό το κοσμικό.

Βλέπω και στο Άγιον Όρος, τα νέα καλογέρια συνήθως ψάλλουν κοσμικά.

Αφού ακόμη δεν έζησαν την καλογερική, πώς να είναι καλογερικό το ψάλσιμό τους;

Αλλά και οι Αγιορείτες ψάλτες, παλιά που δεν είχαν επικοινωνία με ψάλτες κοσμικούς, είχαν πιο καλογερικό ύφος.

Τώρα που έρχονται σε επικοινωνία, μπερδεύτηκαν λίγο, όπως τα πεπόνια χάνουν την νοστιμιά τους,

όταν η πεπονιά βρεθή κοντά σε καμμιά κολοκυθιά.

Το πάν είναι η ευλάβεια.

Χωρίς ευλάβεια η ψαλτική είναι ξεθυμασμένη· μοιάζει με όργανο ξεκουρντισμένο, που κάνει γκλίν-γκλίν.

Ούτε έχει σημασία αν ψάλλη κανείς δυνατά ή σιγανά· σημασία έχει να ψάλλη με ευλάβεια.

Τότε το σιγανό ψάλσιμο είναι ταπεινό, γλυκό· δεν είναι κοιμισμένο.

Και το δυνατό είναι έντονο και καρδιακό· δεν είναι άγριο.

Ο πατήρ Μακάριος Μπουζίκας είχε βροντερή φωνή, αλλά έψελνε φυσικά, με ευλάβεια και με καημό·

ένιωθες ότι ξεκοβόταν η δική του καρδιά, και ξεκολλούσε και η δική σου.

«Σού κάνει τα τζιέρια (1)άνω-κάτω», έλεγε ένα γεροντάκι.

Έμενε μόνος του στην Καψάλα, σε ένα Σταυρονικητιανό Κελλί.

Πιό κάτω έμενε ένας Ρουμάνος που δεν ήταν ψάλτης, αλλά είχε ευλάβεια.

Το βράδυ έβγαινε ο πατήρ Μακάριος στην απλωταριά του Κελλιού του και άρχιζε το «Ανοίξαντός σου την χείρα» (2)

και συνέχιζε τον άλλο στίχο ο Ρουμάνος από κάτω!

Ήταν μεγαλείο!

Είναι μεγάλη υπόθεση ο ψάλτης να έχη ευλάβεια.

Ξέρετε πόσο βοηθάει;

Αλλοιώνεται ο ίδιος εσωτερικά, και επειδή αυτή η εσωτερική αλλοίωση εκδηλώνεται και εξωτερικά,

αλλοιώνεται και ο άλλος που τον ακούει και βοηθιέται θετικά.

Έτσι η προσευχή όλων είναι ευπρόσδεκτη στον Θεό.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Τζιέρια: Σπλάγχνα.
(2) Ψαλμ. 103, 28. Οι στίχοι από το «Ανοίξαντός σου την χεῑρα» έως το τέλος του Ψαλμού ψάλλονται σε πανηγυρικές Αγρυπνίες και είναι γνωστοί ως Ανοιξαντάρια.

[XAPA]

Τα θεία νοήματα κεντούν την καρδιά



– Γέροντα, μου αρέσει ο δεύτερος ήχος.

– Ο δεύτερος ήχος είναι καθαρά ανατολίτικος, δηλαδή βυζαντινός. Δεν τον πιάνει κανένα όργανο, μόνον το βιολί (1).

Βλέπεις, οι Τούρκοι πήραν την μουσική από το Βυζάντιο και με τί καημό τραγουδούν!

Και τί λένε στα τραγούδια τους;

«Να 'χα πενήντα δράμια κονιάκ και πενήντα δράμια παστουρμά, ώ!...» (2).

Για πενήντα δράμια κονιάκ και λίγο παστουρμά συνεπαίρνονται!

Κι εμείς ψάλλουμε για τον Χριστό, που σταυρώθηκε, που θυσιάσθηκε, και να μη συγκλονιζώμαστε;

«Ω τρισμακάριστον ξύλον, εν ω ετάθη Χριστός!» (3).

Αν σκεφθή κανείς το Πάθος του Χριστού, διαλύεται.

Στο Κελλί του Τιμίου Σταυρού είχα βρει ένα κομμάτι ξύλο γρεντέ (4) μακρύ, ένα μέτρο περίπου,

και αμέσως θυμήθηκα τον Σταυρό του Χριστού.

Το πήρα μέσα στο κελλί και το αγκάλιαζα σαν να ήταν ο Σταυρός του Χριστού.

Ώ, πώς χτυπούσε η καρδιά μου! Με αυτό κοιμόμουν!...


– Σκεφτόσασταν, Γέροντα, την Σταύρωση;

– Μόνον την Σταύρωση!

Ένιωθα σαν να ήμουν στον Γολγοθά και να είχα αγκαλιασμένο τον Τίμιο Σταυρό.

Αν ήταν ο Τίμιος Σταυρός, δεν ξέρω αν θα ένιωθα κάτι περισσότερο.

Κόντευε να σπάση η καρδιά μου, και δώσ’ του δάκρυα, δώσ’ του χτύπημα η καρδιά!

Οι τσατμάδες (5)– τα πλευρά – θα έσπαζαν.

Έσφιγγα το ξύλο, για να μη σπάσουν τα πλευρά.

Εσείς πιάνετε την φυλλάδα με την Ακολουθία του Σταυρού, ψάλλετε «Σταυρέ του Χριστού, Χριστιανών η ελπίς» (6),

και ο νούς σας δεν είναι εκεί.

Τότε πώς θα αλλοιωθή η ψυχή;

Άχ, αν δουλέψη η καρδιά, αν αλλοιωθή η ψυχή, θα είναι πανηγύρι.

Ξέρετε τί θα πη πανηγύρι;

Όταν κανείς παρακολουθή και αισθάνεται αυτά που ψάλλει, από εκεί ξεκινάει και η ευλάβεια,

από εκεί έρχεται και η κατάνυξη και όλα.

Γι’ αυτό να πιάνετε τάκ-τάκ τα θεία νοήματα, για να κεντιέται η καρδιά, να τα νιώθη.

Αν πάη το τηλεγράφημα στην καρδιά, και από μια λέξη κεντιέται ο άνθρωπος, τινάζεται,

αλλοιώνεται πνευματικά, και τα άλλα απλώς τα παρακολουθεί και είναι αλλοιωμένος μετά σε όλα.

Εγώ, όταν ακούω το «ιλιγγιά δε νούς, και υπερκόσμιος, υμνείν σε, Θεοτόκε» (7), παθαίνω ίλιγγο εκείνη την στιγμή.

Και όταν ακούω το «Ευαγγελίζου, γή, χαράν μεγάλην» (8), ξέρετε πώς γίνομαι;

Σκιρτά η καρδιά μου, και όλο το σώμα μου τρέμει από ένα γλυκό ρίγος.

Αλλά, αν δεν προσέχη κανείς στα νοήματα, δεν αλλοιώνεται ούτε η καρδιά ούτε το σώμα.



– Γέροντα, με συγκινούν πολύ τα πατριωτικά τραγούδια.

– Το πατριωτικό τραγούδι ξυπνάει την αγάπη για την πατρίδα, τονώνει τον ηρωισμό, εμψυχώνει και αναστατώνει.

Στην Γερμανική Κατοχή ένας τυφλός με μια φλογέρα ξέρετε πόσους ξεσήκωσε;

Πόσο γλυκά και με τί καημό έπαιζε ο καημένος το «Έχε γειά, καημένε κόσμε»!

Πονούσε για το έθνος και ο πόνος του έβγαινε από την φλογέρα!

Άπλωνε το καπέλο του και έλεγε: «Ρίξτε στον τυφλό».

Οι Γερμανοί έλεγαν «τυφλός είναι» και τον άφηναν ελεύθερο· του έρριχναν και χρήματα!

Αυτός όμως έκανε ...ιεραποστολή!

Όπως ήταν απογοητευμένος τότε ο κόσμος, τους άναβε φλόγα μέσα τους και πολλοί αναστατώνονταν

και αποφάσιζαν να πάνε κατ’ ευθείαν στα Τζουμέρκα στον Ζέρβα (9).

Σκεφθήτε τώρα να ξεσηκώνεσαι από την αγάπη για τον Χριστό!

Εγώ, όταν ακούω εμβατήρια, δεν μπορώ να συγκρατηθώ· με πιάνουν τα κλάματα...

Ο νούς μου πηγαίνει στον πόλεμο, στον αγώνα για την απελευθέρωση, στους ήρωες που σκοτώθηκαν,

που έχυσαν το αίμα τους οι καημένοι.

Όταν ακούω ένα τροπάριο κατανυκτικό, συγκλονίζομαι, η καρδιά μου γίνεται σύντριμμα.

Ακούω ένα δοξαστικό πασχαλινό, αγάλλομαι.

Και όταν ψέλνω, ο νούς μου είναι στον Θεό και φτερουγίζει η καρδιά μου.

Αν ψάλλω κάτι πένθιμο, πονάω, ψάλλω με καημό, πένθιμα.

Αν ψάλλω κάτι χαρούμενο, χαίρομαι.

Θέλω να πω ότι ο νούς είναι όλη η βάση.

Είναι ο νούς στα θεία νοήματα;

Τότε αλλοιώνεται ο άνθρωπος πνευματικά, η καρδιά του φλογίζεται και – πώς να πη κανείς –

δέχεται αυτήν την συγκίνηση την πνευματική με την αγαλλίαση την πνευματική.

Αλλά, όταν ο νούς του δεν είναι εκεί που πρέπει, ούτε συγκινείται ούτε αγάλλεται.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΣΤ’
ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2012


(1) Προφανώς ο Γέροντας αναφέρεται στα ευρωπαϊκά μουσικά όργανα, στα οποία ανήκει και το βιολί. Ο δεύτερος ήχος είναι ηχόχρωμα εντελώς ξένο προς την ευρωπαϊκή μουσική και αποδίδεται μόνον από το βιολί και τα ανατολίτικα μουσικά όργανα, όπως το κανονάκι ή το ούτι.
(2) Τουρκικό τραγούδι που ονομάζεται «Κόνιαλι».
(3) Ειρμός και Καταβασία της ε΄ ωδής του κανόνος της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
(4) Γρεντές: Δοκάρι ξύλινο.
(5) Τσατμάς (λέξη τουρκική): Λεπτός τοίχος κατασκευασμένος με δοκούς, των οποίων τα διάκενα συμπληρώνονται με πλίνθους ή ξύλινους πήχεις και επικαλύπτονται με ασβεστοκονίαμα. Ο Γέροντας μεταφορικά ονομάζει έτσι τον θώρακα με τα πλευρά.
(6) Ιδιόμελον του Ν΄, εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
(7) Ειρμός και Καταβασία της θ΄ ωδής του πρώτου κανόνος της εορτής των Θεοφανείων.
(8) Μεγαλυνάριον θ΄ ωδής του κανόνος της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
(9) Ναπολέων Ζέρβας (Άρτα 1891-Αθήνα 1957): Πολιτικός και στρατιωτικός, ένας από τους σπουδαιότερους αγωνιστές στην εθνική αντίσταση εναντίον των Γερμανών. Προς τα τέλη της Γερ¬μανικής Κατοχής οι στρατιωτικές δυνάμεις του Ζέρβα ήλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος της Αιτωλοακαρνανίας και της Ηπείρου, όπου και τα όρη Τζουμέρκα.