Μηνύματα, Μαρτυρίες και Αποκαλύψεις από την Παναγούδα

[XAPA]

Η λύπη για τα σφάλματα μας



- Γέροντα, πως θα βοηθηθή κανείς να μην ξανακάνη το ίδιο σφάλμα;

- Αν πονέση πραγματικά για το σφάλμα του, δεν θα το ξανακάνη.

Πρέπει να υπάρχη εσωτερική συντριβή με ειλικρινή μετάνοια, για να διορθωθή. Γι' αυτό λέει ο Αββάς Μάρκος ο Ασκητής:

«Αν ο άνθρωπος δεν στενοχωρηθή κατ' αναλογίαν του σφάλματος του, εύκολα περιπίπτει εις το αυτό σφάλμα»(1).

Δηλαδή, αν είναι μικρό το σφάλμα, χρειάζεται μικρότερη μετάνοια, αν είναι μεγαλύτερο, μεγαλύτερη μετάνοια.

Όταν κανείς δεν πιάνη το μέγεθος της πτώσεως του και δεν λυπάται ­κατ' αναλογίαν του σφάλματος., τότε εύκολα πέφτει στο ίδιο ή και σε μεγαλύτερο σφάλμα.


- Πώς θα καταλάβουμε ότι δεν λυπηθήκαμε ­κατ’ άναλογίαν του σφάλματος ;

- Απόδειξη αν πέφτετε πάλι στο ίδιο σφάλμα.

Ύστερα, όταν παρακολουθήτε τον εαυτό σας, να μην κάνετε μόνο διάγνωση.

Εσείς συνέχεια κάνετε μικροβιολογικές εξετάσεις, βρίσκετε το μικρόβιο, το κοιτάτε και λέτε: «πρέπει να το σκοτώσω», αλλά δεν αρχίζετε θεραπεία.

Εντάξει, διαπιστώσατε ότι έχετε μιά πάθηση. Τακ, να κοιτάξετε πως θα την θεραπεύσετε.

Τί ωφελεί να κάνετε συνέχεια αναλύσεις-αναλύσεις, χωρίς να προσπαθήτε να διορθωθήτε;

Λέτε: «έχω εκείνο το πάθος, έχω το άλλο», άλλά δεν τα κόβετε και παραμένετε στα ίδια μοιρολογώντας.

Έτσι σπαταλάτε τις δυνάμεις σας και χαραμίζεστε. Χαραμίζετε το μυαλό σας, την καρδιά σας.

Αρρωσταίνετε από την στενοχώρια και ύστερα δεν κάνετε τίποτε.

Έπειτα, όταν γίνετε καλά, αρχίζετε: «Και γιατί τότε αρρώστησα και πώς αρρώστησα; ».

Δεν λέω, θα παρακολουθήτε τον εαυτό σας, δεν θα αφήνετε τα σφάλματα σας να περνάνε απαρατήρητα, αλλά μέχρις ενός σημείου, βρε παιδάκι μου, καί η στενοχώρια!

Όχι αδιαφορία, αλλά όχι και κακομοιριά!

Έκανες κάτι που δεν ήταν σωστό; Το σκέφτηκες; Το είδες; Το αναγνώρισες; Το εξομολογήθηκες; Προχώρα. μη σκαλώνης.

Κράτησε το μόνο στον νου σου, για να προσέξης άλλη φορά, αν σου δοθή παρόμοια αφορμή.

Η στενοχώρια για τα σφάλματα μας είναι άσκοπη, όταν δεν προσπαθούμε να τα διορθώσουμε.

Είναι σαν να κλαίμε έναν άρρωστο συνέχεια, χωρίς να του προσφέρουμε βοήθεια για να ανάρρωση.


- Και όταν, Γέροντα, δίκαια ταλαιπωρήσαι για ένα σφάλμα σου, και τότε δεν πρέπει να λυπάσαι;

- Όχι, πρέπει να λυπάσαι, αλλά η λύπη να είναι ανάλογη, σύμμετρη με το σφάλμα σου.

Αν δεν πόνεσης, θα είσαι «τραλαλά» και θα ξαναπέσης στο ίδιο λάθος. δεν θα διορθωθής.

Όταν όμως από την λύπη της μετανοίας περνάς στην απόγνωση, τότε σημαίνει ότι έχεις λυπηθή περισσότερο από όσο έπρεπε.

Σ' αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να δώσης στον εαυτό σου λίγο κουράγιο και να αντιμετώπισης το σφάλμα με λίγη «καλή αδιαφορία».




ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

(1) Βλ. Όσιου Μάρκου του' Ασκητού, Περί των οιομένων εξ έργων δικαιούσθαι, κεφ. σιε' , Φιλοκαλία των ιερών Νηπτικών, τόμος Α' , εκδ. ¨Αστήρ³, Αθήναι 1984, σ. 124

[XAPA]

Αυτομεμψία όχι απελπισία



- Γέροντα, είναι εύκολο εξαρχής να συναισθανθούμε σε βάθος την αμαρτωλότητά μας;

- Ο Θεός από αγάπη δεν επιτρέπει στην αρχή της πνευματικής μας ζωής να συναισθανθούμε την αμαρτωλότητά μας, για να μην καμφθούμε.

Υπάρχουν φιλότιμες και ευαίσθητες ψυχές που δεν θα το άντεχαν και θα πάθαιναν ζημιά.

Θαμπώνει τα μάτια μας και δεν βλέπουμε όλα μαζί τα σφάλματα μας.

Μπορεί π.χ. να έχουμε κουτσουλιές στο μανίκι μας, και εμείς να νομίζουμε ότι είναι λουλούδια.

Προχωρώντας στον αγώνα μας, λίγο-λίγο, επιτρέπει ο Θεός να αρχίσουμε να βλέπουμε τα σφάλματα μας και μας δίνει και δύναμη να αγωνισθούμε, για να τα διορθώσουμε.

Η λεπτή εργασία βλάπτει, όταν δεν ύπάρχη πείρα.

Το ίδιο συμβαίνει και με την συναίσθηση των ευεργεσιών του Θεού.

Αν έβλεπε ο άνθρωπος τις ευεργεσίες του Θεού στην αρχή της πνευματικής του ζωής, θα πάθαινε πνευματική αιμορραγία.

Γιατί, όταν κανείς βλέπη τις ευεργεσίες του Θεού και συναισθάνεται την αχαριστία του, μετά λειώνει.



- Γέροντα, δεν βλέπω τα σφάλματα μου και η καρδιά μου είναι πέτρα.

- Μερικές φορές επιτρέπει ο Θεός να μη βλέπουμε τα σφάλματα μας και να είναι η καρδιά μας πέτρα, γιατί μπορεί ο διάβολος να μας ρίξη στην απελπισία.

Ο άνθρωπος πρέπει να σκέφτεται την αμαρτωλότητά του με διάκριση.

Η μετάνοια που έχει μέσα της άγχος και απελπισία δεν είναι από τον Θεό. έχει βάλει και το ταγκαλάκι την ουρίτσα του.

Πρέπει να προσέξη κανείς, γιατί μπορεί ο διάβολος να τον πιάση από τα δεξιά, από την μετάνοια, και να τον πετάξη στα αριστερά, στην θλίψη και στην απογοήτευση, ώστε να τον τσακίση ψυχικά και σωματικά και να τον αχρηστέψη.

Φέρνει δηλαδή την άλλη συντριβή, που έχει άγχος, για να τον κάνη συντρίμμια.

Μπορεί λ.χ. να του πη: «Είσαι πολύ αμαρτωλός, δεν θα σωθής». Δήθεν ενδιαφέρεται για την ψυχή του, και του δημιουργεί άγχος και
απελπισία!

Μα δεν θα αφήσω τον διάβολο να κάνη ό,τι θέλει.

Όταν ο διάβολος σου λέη: ¨είσαι αμαρτωλή», να του λες: «Τί σε ενδιαφέρει εσένα; Όταν θέλω εγώ, θα πω ότι είμαι αμαρτωλή, όχι όταν θέλης εσύ».



- Γέροντα, πού οφείλεται η μελαγχολία που έρχεται πολλές φορές στην ψυχή;

- Η μελαγχολία και το πλάκωμα της ψυχής οφείλονται συνήθως σε τύψεις από ευαισθησία, και τότε ο άνθρωπος χρειάζεται να εξομολογηθή, για να μπόρεση να βοηθηθή από τον πνευματικό.

Γιατί, αν είναι ευαίσθητος, μπορεί το σφάλμα που έκανε να είναι πολύ μικρό, αλλά ο εχθρός διάβολος να το μεγαλοποιή. να του το δείχνη με μικροσκόπιο, για να τον ρίξη στην απελπισία και να τον αχρηστέψη.

Μπορεί να του πη λ.χ. ότι τάχα στενοχώρησε πολύ τους άλλους, ότι τους δυσκόλεψε κ.λπ., και να τον κάνη να στενοχωριέται πιο πολύ από όσο αντέχει.

Αφού ενδιαφέρεται ο διάβολος, γιατί δεν πηγαίνει να πειράξη την συνείδηση ενός αναίσθητου άνθρωπου;

Αλλά τον αναίσθητο τον κάνει να θεωρή μηδαμινό ένα μεγάλο σφάλμα του, για να μην έρθη σε συναίσθηση.

Πρέπει ο άνθρωπος να γνωρίση τον εαυτό του όπως είναι, και όχι όπως τον παρουσιάζει ο εχθρός διάβολος, διότι αυτός ενδιαφέρεται για το κακό μας.

Ποτέ να μην απελπίζεται, αρκεί να μετανοή, γιατί και οι αμαρτίες του είναι λιγώτερες από του διαβόλου και ελαφρυντικά έχει, επειδή πλάσθηκε από χώμα και από απροσεξία γλίστρησε και λασπώθηκε.

Για να γίνη σωστός αγώνας, πρέπει να γυρίζουμε την ρόδα αντίθετα από εκεί που την γυρίζει ο διάβολος.

Αν μας λέη ότι είμαστε κάτι, να καλλιεργούμε την αυτομεμψία.

Αν μας λέη ότι δεν είμαστε τίποτε, να λέμε: «Ο Θεός θά μέ έλεήση».

Έτσι απλά αν κινήται ο άνθρωπος, με εμπιστοσύνη και ελπίδα στον Θεό, μπαίνει στην ζωή του η μετάνοια, η ταπείνωση, και ανεβαίνει σε πνευματικά ύψη.


- Δηλαδή, Γέροντα, η αυτομεμψία δεν βοηθάει στον πνευματικό αγώνα;

- Βοηθάει, αλλά θέλει διάκριση.

Μπορεί π.χ. να λέη κανείς στον εαυτό του: «Είσαι ανόητος... ».

Να το λέη όμως με ταπείνωση, για να κοροϊδέψη τον διάβολο, αλλά και με λεβεντιά, όχι με κακομοιριά.

Αυτομεμψία, όχι απελπισία.

Σημείο πνευματικής ωριμότητος είναι να πιστέψω ότι δεν κάνω τίποτε, να απογοητευθώ με την καλή έννοια από τον εαυτό μου, από το εγώ μου. να νιώθω πως με ό,τι κάνω προσθέτω συνέχεια μηδενικά και να συνεχίζω τον αγώνα μου ελπίζοντας στον Θεό.

Τότε ο Καλός Θεός, όταν δη τα μηδενικά της αγαθής μου προαιρέσεως, θα με λυπηθη, θα πρόσθεση στην αρχή την μονάδα και θα πάρουν αξία τα μηδενικά μου και θα πλουτίσω πνευματικά.

Μέσα στην ταπεινή κατάσταση της απογοητεύσεως από τον εαυτό μου κρύβεται η καλή πνευματική κατάσταση.




ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

[XAPA]

Πνευματική εργασία με φακό



- Γέροντα, πώς μπορεί κανείς να βλέπη τον εαυτό του πάντοτε αμαρτωλό;

- Όταν τον έξετάζη προσεκτικά

. Όσο πιο προσεκτικά τον εξετάζη, τόσο πιο αμαρτωλό τον βλέπει.


- Κάποιος που έχει πολλές φροντίδες, πώς θα βοηθηθή να κάνη αυτήν την εργασία;

- Καλά είναι μέσα στην ήμερα να λέη λίγο την ευχή και να έχη και κάποια ώρα περισυλλογής.

Βλέπετε, ο μπακάλης κάθε βράδυ μετράει τα χρήματα του.

Αν δεν παρακολουθούσε τι κερδίζει και τι χρωστάει, θα χρεωκοπούσε και θα έμπαινε στην φυλακή.


- Γέροντα, μερικοί άνθρωποι δεν ξέρουν τι να πουν στην εξομολόγηση.

- Αυτό δείχνει ότι δεν κάνουν λεπτή εργασία στον εαυτό τους.

Αν δεν κάνουμε λεπτή εργασία στον εαυτό μας, τότε και τα χοντρά μάς ξεφεύγουν.

Πρέπει να καθαρίσουμε τα μάτια της ψυχής μας.

Ένας τυφλός δεν βλέπει τίποτε. Ένας που έχει ένα μάτι, ε, αυτός βλέπει. αλλά πιο καλά βλέπει αυτός που έχει και τα δυο μάτια γερά.

Και αν έχη και τηλεσκόπιο και μικροσκόπιο, θα βλέπη και τα μακρινά και τα κοντινά πολύ καθαρά.

Ένα ξυλόγλυπτο εικονάκι λ.χ. μπορώ να το τελειώσω σε τρεις ώρες.

Αν όμως το αφήσω λίγες μέρες και το ξαναδώ, βρίσκω αρκετές ελλείψεις.

Το ίδιο μπορεί να το δουλέψω και μια εβδομάδα και έναν μήνα και δύο χρόνια.

Το ίδιο μπορώ να το δουλεύω και πέντε χρόνια, αν θέλω.

Αλλά μετά πρέπει να δουλεύω με φακό.

Θέλω να πω ότι και η πνευματική εργασία δεν έχει τελειωμό.

Όσο προχωράει κανείς πνευματικά, καθαρίζουν τα μάτια της ψυχής του πιο πολύ-πιο πολύ, και βλέπει τα σφάλματα του όλο και μεγαλύτερα, και έτσι ταπεινώνεται και έρχεται η Χάρις του Θεού.

Οι Άγιοι που έλεγαν: «είμαι αμαρτωλός, ελεεινός», το πίστευαν, γιατί τα μάτια της ψυχής τους είχαν γίνει μικροσκόπια.

Όσο προχωρούσαν, αποκτούσαν ισχυρότερο μικροσκόπιο και έβλεπαν ότι είναι πιο αμαρτωλοί.

Να, τώρα βλέπω με γυμνό μάτι το χέρι μου και μου φαίνεται όμορφο.

Αν όμως το δώ με φακό, θα δω αυτές τις τρίχες, που καλά-καλά τώρα δεν τις βλέπω, σαν κυπαρισσάκια!

«»Βρέ παιδάκι μου, τί είμαι; άγριάνθρωπος; », θα πω.

Αν δουλεύετε έτσι πνευματικά, θα σιχαθήτε τον παλαιό εαυτό σας.

Ο παλαιός μας άνθρωπος είναι ένας κακός ενοικιαστής μέσα μας και, για να φύγη, πρέπει να γκρεμίσουμε το σπίτι και να αρχίσουμε να χτίζουμε την νέα οικοδομή, τον καινό άνθρωπο.


ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

[XAPA]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Η μετάνοια έχει μεγάλη δύναμη

­Εις εαυτόν ελθών....(1)



Ο Θεός είναι πολύ κοντά μας, αλλά και πολύ ψηλά.

Για να «κάμψη» κανείς τον Θεό, ώστε να κατεβή να μείνη μαζί του, πρέπει να ταπεινωθή και να μετανοήση. Τότε ο πολυεύσπλαχνος θεός, βλέποντας την ταπείνωση του, τον υψώνει ως τους Ουρανούς και τον αγαπάει πολύ.

­Χαρά έσται εν τω ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι.(2), λέει το Ευαγγέλιο.

Ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο τον νου, για να αναλογίζεται το σφάλμα του, να μετανοή και να ζητάη συγχώρηση.

Ο αμετανόητος άνθρωπος είναι σκληρό πράγμα.

Είναι πολύ ανόητος, επειδή δεν θέλει να μετανοήση, για να απαλλαγή από την μικρή κόλαση που ζη, η οποία τον οδηγεί στην χειρότερη, την αιώνια.

Έτσι στερείται και τις επίγειες παραδεισένιες χαρές, οι οποίες συνεχίζουν στον Παράδεισο, κοντά στον Θεό, με τις πολύ μεγαλύτερες χαρές, τις αιώνιες.

Όσο ο άνθρωπος βρίσκεται μακριά από τον Θεό, είναι εκτός εαυτού.

Βλέπεις, στο Ευαγγέλιο γράφει ότι ο άσωτος υιός ­εις εαυτόν ελθών είπε-πορεύσομαι προς τον πατέρα μου..

Δηλαδή, όταν συνήλθε, όταν μετάνοιωσε, τότε είπε: «Θα επιστρέψω στον πατέρα μου».

Όσο ζούσε στήν αμαρτία, ήταν εκτός εαυτού, δεν ήταν στα λογικά του, γιατί η αμαρτία είναι έξω από την λογική.


- Γέροντα, ο Αββάς Αλώνιος λέει: ­Εάν θέλη ο άνθρωπος, από πρωί εως εσπέρας γίνεται εις μέτρον θείον.(3). Τί εννοεί;

- Η πνευματική ζωή δεν θέλει χρόνια.

Σε ένα δευτερόλεπτο μπορεί να βρεθή κανείς από την κόλαση στον Παράδεισο, αν μετανοήση.

Ο άνθρωπος είναι τρεπτός. Μπορεί να γίνη άγγελος, μπορεί να γίνη διάβολος. Πα πα πα, τί δύναμη έχει η μετάνοια! Απορροφά την
θεία Χάρη.

Έναν λογισμό ταπεινό να φέρη στον νου του ο άνθρωπος, σώθηκε.

Έναν λογισμό υπερήφανο να φέρη, αν δεν μετανοήση και τον βρη ο θάνατος, πάει, χάθηκε.

Βέβαια, ο ταπεινός λογισμός πρέπει να συνοδεύεται και από τον εσωτερικό αναστεναγμό, την εσωτερική συντριβή.

Γιατί ο λογισμός είναι λογισμός, αλλά υπάρχει και η καρδιά. ­Όλη ψυχή και διάνοια και καρδία.(4), λέει ο υμνωδός.

Νομίζω όμως ότι ο Αββάς εδώ εννοεί μιά πιο μόνιμη κατάσταση.

Χρειάζεται ένα διάστημα, για να φθάση κανείς σε καλή κατάσταση.

Σφάλλω, μετανοώ, συγχωρούμαι αυτήν την στιγμή.

Αν έχω αγωνιστικό πνεύμα, μπορώ σιγά-σιγά να σταθεροποιήσω μιά κατάσταση, αλλά μέχρι τότε ταλαντεύομαι.


- Γέροντα, ένας άνθρωπος ηλικιωμένος μπορεί να βοηθήση πνευματικά τον εαυτό του;

- Ναι, ίσα-ίσα, όταν κανείς γεράση, του δίνεται η δυνατότητα να μετανοήση, γιατί φεύγουν οι ψευδαισθήσεις.

Πρώτα, επειδή είχε σωματικές δυνάμεις και δεν δυσκολευόταν, δεν καταλάβαινε τις αδυναμίες του και νόμιζε ότι βρισκόταν σε καλή κατάσταση.

Τώρα που έχει δυσκολίες και γκρινιάζει, βοηθιέται να καταλάβη ότι δεν είναι εντάξει, ότι χωλαίνει, και να μετανοήση.

Αν αξιοποίηση πνευματικά τα λιγώτερα χρόνια της ζωής του που του έμειναν και χρησιμοποίηση και την πείρα που του άφησαν τα περισσότερα χρόνια της ζωής του που πέρασαν, δεν θα τον αφήση ο Χριστός, θα τον ελεήση.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

(1) Λουκ. 15, 17
(2) Λουκ. 15, 7
(3) Τό Γεροντικόν, Αββάς Αλώνιος γ', σ. 20.
(4) Άπό το τρίτο τροπάριο της ζ' ωδής του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος στην Παναγία.

[XAPA]

Τα δάκρυα της μετανοίας



Η μετάνοια είναι το βάπτισμα των δακρύων. Με την μετάνοια ο άνθρωπος ξαναβαπτίζεται, αναγεννιέται.

Ο Απόστολος Πέτρος με την άρνηση του πρόδωσε κατά κάποιον τρόπο τον Χριστό, αλλά, επειδή ­ έκλαυσε πικρως.(1), έλαβε την άφεση για την πτώση
του.

Δηλαδή η ειλικρινής μετάνοια που είχε, τον ξέπλυνε, τον καθάρισε πάλι.

Βλέπεις, ο θεός πρώτα έκανε την γη, την θάλασσα, όλη την δημιουργία, και ύστερα πήρε χώμα και έπλασε τον άνθρωπο.

Ο άνθρωπος πρώτα γεννιέται σαρκικά και μετά, στο Βάπτισμα, αναγεννιέται πνευματικά από το δημιούργημα του θεού, το νερό, και από το Αγιο Πνεύμα, την θεία Χάρη, - ­εξ ύδατος και Πνεύματος.(2) - και γίνεται νέος άνθρωπος.


- Δηλαδή, Γέροντα, ο θεός, όπως τότε πήρε το χώμα και έπλασε τον άνθρωπο, έτσι τώρα στο Βάπτισμα χρησιμοποιεί το νερό, για να τον ανάπλαση;

- Ναι, το νερό έχει το νόημα του καθαρίσματος, γι' αυτό ο Ιερεύς κατά το Βάπτισμα βουτάει τον άνθρωπο στο νερό.

Ξεπλένεται ο άνθρωπος από το προπατορικό αμάρτημα, καθαρίζεται από τις αμαρτίες, τον επισκιάζει η Χάρις του Θεού, ενδύεται τον Χριστό, και γίνεται νέος, αναγεννημένος, άνθρωπος.

Αυτό είναι το Έργο του Βαπτίσματος. Το είπε ξεκάθαρα ο Χριστός στον Νικόδημο, όταν τον ρώτησε πώς μπορεί ο άνθρωπος να
ξαναγεννηθή:

­Αμήν αμήν λέγω σοι, εάν μη τις γεννηθή εξ ύδατος και Πνεύματος, ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού.(3).

Με το Βάπτισμα γίνεται το νέο τέλειο δημιούργημα του Θεού μετά την πτώση.

Γι' αυτό ο άνθρωπος, όταν δεν μολύνη το Άγιο Βάπτισμα, έχει πολλή θεία Χάρη.

Αλλά, και όταν το μολύνη, υπάρχει το βάπτισμα της μετανοίας.

Αν συναισθανθή το σφάλμα του και πόνεση γι' αυτό, ξεπλένεται κατά κάποιον τρόπο με τα δάκρυα της μετανοίας, και έρχεται (4) πάλι η Χάρις του Θεού.


- Γέροντα, εγώ χρόνια τώρα έχω να κλάψω για ένα σφάλμα μου. Δεν έχω ούτε ένα δάκρυ. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχω πραγματική μετάνοια;

- Δεν πονάς για ένα σφάλμα που κάνεις;

- Πονάω, αλλά ίσως είναι ρηχός ο πόνος.

- Από τα δάκρυα μη βγάζης συμπέρασμα. Είναι βέβαια τα δάκρυα ένα χαρακτηριστικό της μετανοίας, αλλά δεν είναι το μόνο χαρακτηριστικό.

Μερικοί εκεί που κλαίνε, εκεί γελάνε.

Ο καρδιακός πόνος και ο εσωτερικός αναστεναγμός είναι τα εσωτερικά δάκρυα, που είναι ανώτερα από τα εξωτερικά.

Ένας, ο καημένος, έλεγε: «Τί σκληρός που είμαι, πάτερ! Ούτε ένα δάκρυ!

Η καρδιά μου είναι σαν πέτρα. Τί σκληροκαρδία! Αχ! ».

Ενώ ήταν πολύ ευαίσθητος, αισθανόταν ότι ήταν πολύ σκληρός, γιατί δεν έκλαιγε.

Αναστέναζε όμως βαθιά, βογγούσε ο καημένος, και έβλεπες έναν αναστεναγμό να βγαίνη από τα βάθη της καρδιάς του!

Ενώ άλλος κλαίει-γελάει και είναι σαν τον ανοιξιάτικο καιρό.

Βλέπει λ.χ. κάποιον δυστυχισμένο, συγκινείται, κλαίει λίγο, κι ένα κι ένα λέει: «α, εγώ πως συμμετέχω στον πόνο του άλλου! ». '

Ή, αν προσευχηθή και χύση λίγα δάκρυα, λέει: «α, η προσευχή μου εισακούεται, γιατί γίνεται μετά δακρύων! » και αναπαύει τον λογισμό του.

Υπάρχουν και τα απαρηγόρητα δάκρυα. Αυτά είναι ταγκαλίστικα. Δεν έχουν μετάνοια, αλλά θιγμένο εγωισμό.

Τότε ο άνθρωπος κλαίει εγωιστικά για την πτώση του. Πληγώνεται, γιατί με τις απροσεξίες του ξέπεσε στα μάτια των άλλων, και όχι γιατί λύπησε τον Θεό, και υποφέρει διπλά.

Στον ανταρτοπόλεμο ένας καπετάνιος από τους αντάρτες - ο Θεός να του χαρίζη μετάνοια - είχε πιάσει έναν φτωχό οικογενειάρχη που είχε εννιά παιδιά, τον έβαλε κάτω και τον χτυπούσε αλύπητα, επειδή δεν συμφωνούσε με την ιδεολογία του.

Αυτός ο άνθρωπος μάλιστα ήταν κάποτε στην υπηρεσία του.

Φώναζε ο καημένος: «Καλά, δεν με λυπάσαι, εννιά παιδιά έχω. δεν θυμάσαι που σε κουβαλούσα και στην πλάτη μου; Τί σου έκανα; ».

Κάποιος από τους συντρόφους του καπετάνιου, όταν τον είδε να τσαλαπατά τόσο σκληρά αυτόν τον άνθρωπο, του φώναξε:

«Έ, τί σου έκανε; Δεν τον λυπάσαι; Οικογενειάρχης άνθρωπος είναι».

Αμέσως εκείνος βάζει κάτι κλάματα, επειδή θίχτηκε ο εγωισμός του από την παρατήρηση του συντρόφου του!

Αυτά τα κλάματα είναι εγωιστικά. είναι σαν την μεταμέλεια του Ιούδα.

Παρέδωσε τον Χριστό και μετά πήγε στους Φαρισαίους να πη ­ήμαρτον., αλλά εκείνοι του είπαν: «Τί μας το λες ότι αμάρτησες; ». Oπότε προσεβλήθη, πείσμωσε, τους πέταξε τα αργύρια και πήγε και κρεμάσθηκε από εγωισμό(5).

Ενώ, αν μετανοούσε και πήγαινε και έλεγε στον Χριστό «ευλόγησον», θα σωζόταν.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’
(1)Ματθ. 26,75 και Λουκ. 22,62
(2) Ίω. 3,5.
(3) Ίω. 3,5
(4) Έρχεται η Χάρις: Ο Γέροντας χρησιμοποιεί αυτήν την έκφραση με την σημασία του «ενεργοποιείται, φανερώνεται ενεργώς».
(5) Βλ. Ματθ. 27,3-5.

[XAPA]

Το εργόχειρο που δεν τελειώνει ποτέ



- Γέροντα, τί είναι το χαροποιό πένθος;

- Είναι η χαρά που προέρχεται από την λύπη για ένα σφάλμα μας.

Στο χαροποιό πένθος υπάρχει και πόνος και χαρά, γι' αυτό λέγεται και χαρμολύπη.

Λυπάται ο άνθρωπος από φιλότιμο που λύπησε τον Χριστό, χαίρεται όμως, γιατί νιώθει θεία παρηγοριά.

Ο αμαρτωλός, όταν μετανοήση ειλικρινά, συγχωρείται από τον Θεό, αισθάνεται μέσα του θεία παρηγοριά και μπορεί να φθάση σε πνευματική αγαλλίαση.


- Γέροντα, ο άνθρωπος που αγωνίζεται μπορεί σε όλη του την ζωή να ζη την μετάνοια;

- Ναι, αν αγωνίζεται σωστά, δεν βλέπει την πρόοδο του, αλλά μόνον τις πτώσεις του και ζη σε συνεχή μετάνοια.

Δεν ξέρει ότι στην αρχή πάλευε με ένα δαιμόνιο και ύστερα μπορεί να παλεύη με ένα τάγμα.

Γιατί, όσο περισσότερη δύναμη καταβάλλει κανείς, για να ξερριζώση ένα πάθος και να απόκτηση μιά αρετή, τόσο περισσότεροι εχθροί μαζεύονται και τραβάνε και αυτοί από κάτω τις ρίζες.

Τότε, ενώ δεν βλέπει πρόοδο, ωστόσο προοδεύει θετικά.

Και μπορεί, μέχρι να πεθάνη, να ζη σ' αυτήν την κατάσταση, να μη βλέπη πρόοδο, να νομίζη ότι δεν προχωρεί, επειδή έχει πτώσεις, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχει πρόοδος, γιατί συνεχώς αυξάνει τον αγώνα του και παλεύει όλο και με περισσότερα ταγκαλάκια.

Η μετάνοια για τον αγωνιζόμενο είναι ένα εργόχειρο που δεν τελειώνει ποτέ.

Τους πεθαμένους τους κλαίνε, τους θάβουν, τους ξεχνούν...

Τις αμαρτίες μας θα τις κλαίμε συνέχεια, μέχρι να πεθάνουμε, αλλά με διάκριση και με ελπίδα στον Χριστό που σταυρώθηκε, για να μας αναστήση πνευματικά.


ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

[XAPA]

Αλλαγή ζωής



Για να σταματήση ο άνθρωπος να κάνη μιά αμαρτία, πρέπει να προσπαθήση να αποφύγη κάθε ερέθισμα που προκαλεί αυτήν την αμαρτία.

Ο μέθυσος λ.χ., αν θέλη να βοηθηθή και να μην ξαναπιή, δεν πρέπει ούτε έξω από ταβέρνα να περάση.

Μικρή προσπάθεια χρειάζεται και καλή διάθεση, και ο Καλός Θεός θα μας βοηθήση να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες.

Έχει, ας πούμε, κάποιος ένα πάθος. Το αναγνωρίζει, αγωνίζεται να το κόψη, μετανοεί, ταπεινώνεται.

Η διάθεση που έχει να κόψη το πάθος του πληροφορεί τον Θεό και τον βοηθάει.

Αλλά, αν δεν καταβάλλη προσπάθεια, για να αλλάξη, και συνεχίζη να αμαρτάνη, πώς ο Θεός να δώση την Χάρη Του;

Η Χάρις του Θεού δεν έρχεται σε λανθασμένη κατάσταση, γιατί αυτό δεν βοηθάει τον άνθρωπο.

Αν ήταν έτσι, θα έστελνε ο Θεός την Χάρη Του και στον διάβολο.

Ο άνθρωπος που δεν παραμένει στην πτώση του, στις αμαρτωλές σκέψεις του, αλλά μετανοεί για τα σφάλματα του και αγωνίζεται να μην αμαρτάνη, δέχεται την Χάρη του Θεού και βοηθιέται.

Οταν όμως δεν υπάρχη μετάνοια και η αμαρτία θεωρήται μόδα, αυτό είναι δαιμονική κατάσταση.


- Γέροντα, ο ένας από τους δύο ληστές που είχαν σταυρωθή με τον Χριστό πώς σώθηκε;

- Εκείνος ανέβηκε από τον τοίχο και μπήκε στον Παράδεισο! ­Η του ληστού μετάνοια τον Παράδεισον εσύλησεν. (1).

Έκλεψε δηλαδή με την μεγάλη του μετάνοια και τον Παράδεισο.


- Γέροντα, αν κάποιος έχη αλλάξει ζωή και δεν παραμένη στις παλιές του αμαρτωλές συνήθειες, αλλά μερικές φορές πέφτη σε κάποιο από τα παλιά του αμαρτήματα, σημαίνει ότι δεν έχει μετάνοια;

- Ε, αν κάνη την προσπάθεια που χρειάζεται και πέφτη, έχει κάποια ελαφρυντικά.

Στην αρχή δεν είναι εύκολο. Αλλά, όταν κανείς καταλάβη πραγματικά πόσο βαρύ ήταν αυτό που έκανε, δεν ξαναπέφτει.

Παλιά υπήρχε μετάνοια ειλικρινής. Όταν κάποιος μετανοούσε, δεν γύριζε πίσω.

Θυμάμαι μιά γυναίκα, πόσο με είχε βοηθήσει με την αληθινή της μετάνοια.

Είχε πολλή συστολή, ούτε μιλούσε. Είχε βάλει τα μαύρα - σαν καλόγρια ήταν - και φρόντιζε ένα εκκλησάκι, άναβε τα κανδήλια... Και μόνον που την έβλεπες, βοηθιόσουν πολύ.

Τώρα βλέπω, μερικοί, μόλις αλλάζουν ζωή, αρχίζουν να κάνουν τον δάσκαλο στους άλλους, ενώ μέσα τους υπάρχει ακόμη ο παλαιός εαυτός τους.

Να μετανοήση βέβαια κανείς, να σταματήση την άσωτη ζωή που ζούσε και να άρχίση να ζη πνευματικά, αυτό είναι θετική βοήθεια και για τους άλλους.

Αλλά από εκείνη την κατάσταση στην όποια βρισκόταν, να παρουσιάζεται αμέσως ως πνευματικός άνθρωπος και να κηρύττη, ε, αυτό είναι πλάνη.


- Δηλαδή, Γέροντα, το κάνουν με την σκέψη να βοηθήσουν τους άλλους;

- Ναι, για να βοηθήσουν. Πίσω όμως από αυτήν την ενέργεια τους, ιδίως αν ήταν λίγο γνωστοί στον κόσμο, κρύβεται ο υπερήφανος λογισμός:

«Τώρα οι άνθρωποι θα πάψουν να μιλούν για Καραϊσκάκη και Κολοκοτρώνη και θα συζητούν για μένα»!

Από 'κει να καταλάβης πόσο λανθασμένα βαδίζουν.

Αν νιώθουν πραγματικά το σφάλμα τους, για ένα διάστημα δεν πρέπει να το ξεχάσουν και να ξεθαρρέψουν, αλλά να προσέχουν πολύ.

Και όταν περνάνε διάφορες ιδέες ή λογισμοί από την παλιά ζωή τους, να τα διώχνουν σαν βλάσφημους λογισμούς.

Αυτό είναι απόδειξη ότι δεν τα αποδέχονται πλέον, ότι ο οργανισμός αντιδράει.

Πρέπει δηλαδή να έχη κανείς πολλή ταπείνωση και να έχη σιχαθή όλα τα παλιά, για να αλλάξη πραγματικά.

Αν κράτηση από την παλιά του ζωή μερικά, τα οποία εκείνος θεωρεί καλά, μετά μουρνταρεύονται και τα άλλα.

Από την στιγμή που έχει έστω και μιά μικρή ιδέα για τον παλαιό του εαυτό, δεν βοηθάει ο Θεός και, ό,τι κι αν κάνη, δεν θα είναι καθαρό.


- Γέροντα, όταν άλλάξη κανείς ζωή, πρέπει να ένδιαφερθή να διόρθωση τον λογισμό που είχαν προηγουμένως οι άλλοι γι' αυτόν;

- Δεν θα κοιτάξη εγωιστικά να διόρθωση τον λογισμό των άλλων θα κοιτάξη πως να διορθωθή ο ίδιος, και τότε θα αναιρεθή από μόνος του ο λογισμός τους.

Αν το στίγμα από την αμαρτωλή ζωή του έχει μείνει στην κοινωνία ή στο στενό του περιβάλλον, αυτό θα σβήση με την καλή του διαγωγή.

Δεν χρειάζεται να μιλάη καθόλου. Θα μιλήση ο Θεός με την μετάνοια του.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

(1) Υπακοή του Α' ήχου.

[XAPA]

­



Η αμαρτία μου ενώπιον μου εστί διαπαντός.(1)



- Γέροντα, βοηθάει να σημειώνη κανείς τα σφάλματα του, για να μην τα ξεχάση, μέχρι να τα εξομολογηθή;

- Όταν έχω πονέσει πραγματικά για ένα σφάλμα που έκανα, δεν μπορώ να το ξεχάσω.

Με ελέγχει η συνείδηση μου, πονάει η ψυχή μου και το θυμάμαι συνέχεια.

Όσο διάστημα μεσολαβεί μέχρι να το εξομολογηθώ, τόσο το σφάλμα δουλεύει μέσα μου, κεντάει την καρδιά μου, και ελέγχομαι.

Υποφέρω δηλαδή, αλλά και ανταμείβομαι από τον Θεό ανάλογα.

Όταν όμως κάνω ένα σφάλμα και δεν το ξανασκέφτωμαι, τότε το σφάλμα δεν με κεντάει καθόλου. το ξεχνάω και μένω αδιόρθωτος.

Γι' αυτό μερικοί, ενώ τους κάνεις παρατήρηση για ένα σφάλμα που έκαναν, γελάνε, σαν να μη συμβαίνη τίποτε.

Αυτό έχει αναίδεια, αδιαφορία - είναι κάτι τελείως σατανικό.

Είδες τί λέει ό Δαβίδ; ­Την ανομίαν μου εγώ αναγγελώ και μεριμνήσω υπέρ της αμαρτίας μου.(2) και ­η αμαρτία μου ενώπιον μου εστί διαπαντός.(3).

Παρόλο που ο Θεός τον είχε συγχωρήσει, εκείνος από φιλότιμο πάλι μέσα του πονούσε, γι' αυτό δεχόταν συνέχεια θεία παρηγοριά.

Άλλοι πάλι χάνονται με συνεχείς διαγνώσεις του εαυτού τους.

Σημειώνουν-σημειώνουν σχολαστικά τα σφάλματα τους, δήθεν για να κάνουν πιο λεπτή εργασία, τα περνάνε από διυλιστήριο, ζαλίζονται, αλλά δεν διορθώνονται.

Ενώ, αν πιάσουν ένα-ένα τα μεγάλα ελαττώματα και αγωνισθούν να διορθωθούν σ' αυτά, θα εξαφανισθούν και τα μικρά.



- Γέροντα, αν κάποιος δεν ζη εν μετανοία και δοξολογή τον Θεό, την δέχεται αυτήν την δοξολογία ό Θεός;

- Όχι, πώς να δεχθή αυτήν την δοξολογία ο Θεός; Πρώτα του χρειάζεται μετάνοια.

Γιατί, όταν παραμένη στην αμαρτία, σε τί τον ωφελεί να πη: ­Δόξα Σοι, τω δείξαντι το φως....;

Αυτό έχει αναίδεια.

Το μόνο που ταιριάζει να πη, είναι: «Σ' ευχαριστώ, Θεέ μου, που δεν ρίχνεις έναν κεραυνό να με κάψης», γιατί αυτού του είδους η δοξολογία έχει μετάνοια.


ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

(1) Ψαλμ. 50, 5.
(2) Ψαλμ. 37, 19.
(3) Ψαλμ. 50, 5.

[XAPA]

Μετάνοια αναγκαστική



- Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ γράφει: ­Πάσα μετάνοια γινομένη άνευ της προαιρέσεως ούτε χαράν περιέχει, ούτε λογίζεται αξία ανταμοιβής.(1). Πώς μπορεί να μετανοή κανείς χωρίς την προαίρεση του;

- Αναγκάζεται να μετανοήση, μιά που ξέπεσε στα μάτια των άλλων, αλλά δεν έχει ταπείνωση. Έτσι το καταλαβαίνω.


- Δηλαδή υπάρχει μετάνοια χωρίς την προαίρεση μας;

-Ναι, είναι η αναγκαστική μετάνοια. Σου ζητάω δηλαδή να με συγχωρέσης για ένα κακό που σου έκανα, για να γλυτώσω από τις συνέπειες, αλλά εσωτερικά δεν αλλάζω.

Ο διαβολεμένος άνθρωπος κάνει δήθεν ότι μετάνοιωσε και πηγαίνει με πονηριά, βάζει μετάνοιες με προσποιητή καλωσύνη, για να πλανέση τους άλλους.

Αλλά και το να πάη κανείς να πη τις αμαρτίες του στον πνευματικό, γιατί φοβάται μήπως πάη στην κόλαση, και αυτό δεν είναι μετάνοια.

Γιατί δεν είναι ότι μετανοεί για τις αμαρτίες του, αλλά το θέμα είναι να μην πάη στην κόλαση!

Μετάνοια πραγματική είναι πρώτα να συναισθανθή ο άνθρωπος το σφάλμα του, να πονέση, να ζητήση συγχώρεση από τον Θεό και μετά να εξομολογηθή. Έτσι θα έρθη η θεία παρηγοριά.

Γι' αυτό πάντα συνιστώ μετάνοια και εξομολόγηση. Μόνον εξομολόγηση ποτέ δεν συνιστώ.

Να, και όταν γίνεται ένας σεισμός, βλέπει κανείς ότι όσοι έχουν καλή προαίρεση συγκλονίζονται, μετανοούν και αλλάζουν ζωή.

Οι άλλοι, οι περισσότεροι, έρχονται προς στιγμήν σε συναίσθηση, μόλις όμως περάση ο κίνδυνος, πάλι γυρίζουν στην παλιά τους
ζωή.

Γι' αυτό, όταν μου είπε κάποιος ότι στην πόλη που μένει έγινε δυνατός σεισμός, του είπα:

«Σας κούνησε δηλαδή γερά. σας ξύπνησε όμως; ». «Μας ξύπνησε, μας ξύπνησε», μου λέει. «

»Πάλι όμως θά κοιμηθήτε», του είπα.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’

(1) Αββα Ισαάκ τοϋ Σύρου, Οί Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος Λ', σ. 111.

[XAPA]

Η μετάνοια φέρνει την Θεία παρηγοριά



- Γέροντα, τί είναι η θεία παρηγοριά;

- Η θεία παρηγοριά τί είναι;

Θα σας πω ένα παράδειγμα, για να καταλάβετε καλύτερα.

Ένα παιδάκι κάνει μιά μικρή ζημιά, σπάζει λ.χ. ένα εργαλείο του πατέρα του, καί ύστερα στενοχωριέται καιΙ κλαίει, γιατί την θεωρεί πολύ μεγάλη.

Όσο περισσότερο κλαίει και αναγνωρίζει την ζημιά που έκανε και υποφέρει, τόσο περισσότερο ο πατέρας του το χαϊδεύει και το παρηγορεί:

«Καλά, παιδάκι μου, μη στενοχωριέσαι, δεν πειράζει, θα αγοράσουμε άλλο».

Εκείνο όμως, βλέποντας την στοργή του πατέρα του, κλαίει από φιλότιμο περισσότερο.

«Δεν μπορώ, λέει, να μη στενοχωριέμαι. Να, τώρα χρειάζεται το εργαλείο καί εγώ το έσπασα».

«Παιδάκι μου, δεν είναι τίποτε, παλιό ήταν», του λέει. Αλλά εκείνο πάλι στενοχωριέται.

Και όσο αυτό στενοχωριέται, άλλο τόσο ο πατέρας του το σφίγγει στήν αγκαλιά του, το φιλάει και το χαϊδεύει.

Έτσι, και όσο περισσότερο υποφέρει ο άνθρωπος και λυπάται για την αμαρτωλότητά του ή για την αχαριστία του προς τον θεό και
κλαίει φιλότιμα που λύπησε με τις αμαρτίες του τον Θεό Πατέρα του, τόσο περισσότερο και ο Θεός τον ανταμείβει με θεία αγαλλίαση και τον γλυκαίνει εσωτερικά.

Αυτή η λύπη έχει μεν πόνο, αλλά έχει και ελπίδα και παρηγοριά.

Όποιος όμως θέλει την θεία παρηγοριά, δεν πρέπει να ζητάη παρηγοριά.

Πρέπει να νιώση το σφάλμα του, να μετανοιώση, και τότε θα έρθη από μόνη της η θεία παρηγοριά.

Κάποτε είχε δημιουργηθή στο Άγιον Όρος ένα θέμα και είχαν εκτεθή μερικοί.

Τυχαία με συνάντησε ένας από αυτούς που είχαν εκτεθή και μου είπε: «Άχ, και σε ήθελα, για να με παρηγόρησης».

Και αυτό, γιατί τον είχε ξεσκονίσει κάποιος. Και είχε δίκιο ο άλλος που τον ξεσκόνισε.

Όταν το άκουσα, απόρησα! Να ζητάη παρηγοριά, ενώ είχε σφάλει!

Αν δεν ζητούσε παρηγοριά, αλλά ταπεινωνόταν και έλεγε: «έσφαλα, Θεέ μου», θα ερχόταν η θεϊκή παρηγοριά μέσα του.

Τώρα αυτός, ενώ είχε σφάλει, ήθελε να του πω: «Δεν πειράζει, μη στενοχωριέσαι, δεν ήταν και τόσο μεγάλο το φταίξιμο σου, δεν φταις μόνον εσύ, φταίει και ο άλλος».

Ε, τί παρηγοριά είναι αυτή; Αυτό είναι κοροϊδία.

Η θεία παρηγοριά έρχεται από την μετάνοια.


- Οταν, Γέροντα, μετά από μια πτώση ακολουθή μια κατάσταση μετανοίας, αλλά αισθάνεσαι ένα ψυχικό και σωματικό τσάκισμα, σημαίνει ότι η μετάνοια δεν είναι σωστή;

- Την πρώτη μέρα δικαιολογείται ένα ψυχικό και σωματικό τσάκισμα.

Έπειτα όμως, όταν υπάρχη πραγματική μετάνοια, αν και λυπάται και πονάη εσωτερικά ο άνθρωπος, νιώθει την θεία παρηγοριά.


- Ναι, αλλά δεν ξεχνάει και το σφάλμα του.

- Ναι, δεν το ξεχνάει. Θλίβεται -παρηγοριέται, θλίβεται -παρηγοριέται.

Ένα σκαμπίλι δίνει στον εαυτό του για το σφάλμα που έκανε, ένα χάδι δέχεται από τον Θεό, ένα σκαμπίλι- ένα χάδι...

Αυτή είναι η μετάνοια που φέρνει την θεία παρηγοριά.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’