ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Η παρακολούθηση και η γνώση του εαυτού μας
Η μελέτη του εαυτού μαςΣτον στρατό, στις Διαβιβάσεις, είχαμε δίκτυο παρακολουθήσεως και πίνακα αναγνωρίσεως.
Παρακολουθούσαμε και καταλαβαίναμε ποιος σταθμός ήταν ξένος και ποιος δικός μας, γιατί μερικές φορές έμπαιναν ενδιάμεσα και ξένοι σταθμοί.
Έτσι και ο άνθρωπος πρέπει να παρακολουθή τους λογισμούς του και τις ενέργειες του, για να βλέπη αν συμφωνούν με τις εντολές του Ευαγγελίου, να πιάνη τα σφάλματα του και να αγωνίζεται να τα διορθώνη.
Γιατί, αν αφήνη ένα σφάλμα του να περνά απαρατήρητο ή, όταν του λέη ο άλλος κάποιο ελάττωμα του, δεν κάθεται να το σκεφθή, δεν μπορεί να προκόψη πνευματικά.
Η μελέτη του εαυτού μας είναι η πιο ωφέλιμη από όλες τις μελέτες. Μπορεί κανείς να μελετάη πολλά βιβλία, αλλά, αν δέν παρακολουθη τον εαυτό του, όλα όσα διαβάζει πάνε χαμένα.
Ενώ, αν παρακολουθη τον εαυτό του, και λίγο να μελετάη, πολύ ωφελείται.
Τότε η συμπεριφορά του γίνεται λεπτή σε όλες τις εκδηλώσεις, αλλιώς κάνει χονδρά σφάλματα και δεν το καταλαβαίνει.
Παρατηρώ εκεί στο Καλύβι: Με βλέπουν να κουβαλώ τα κούτσουρα (1) πέρα από την άλλη άκρη, για να καθήσουν, και, όταν σηκώνωνται να φύγουν, δεν σκέφτονται ποιος θα τα πάη στην θέση τους.
Ή βλέπουν ότι φέρνω ένα κούτσουρο και δεν έχει άλλα, για να καθησουν, και περιμένουν να τους τα κουβαλήσω εγώ.
Αν σκέφτονταν λίγο, θα έλεγαν: «καλά, είμαστε πέντε-έξι άνθρωποι. θα κουβαλήση μόνος του τόσα κούτσουρα από την άλλη μεριά; », και τακ-τακ θα πήγαιναν να τα φέρουν.
- Γέροντα, με ρώτησε μιά μικρή αδελφή: «Ό Γέροντας, όταν ήταν αρχάριος μοναχός, δεν είχε πτώσεις στον αγώνα του; Δεν του περνούσε κανένας αριστερός λογισμός; Δεν έπεφτε στην κατάκριση;».- Εγώ, όταν συνέβαινε κάτι στον αγώνα μου ή μου έλεγαν μιά κουβέντα, δεν τα περνούσα «αφορολόγητα».
- Τί σημαίνει, Γέροντα, «αφορολόγητα»;- Το να περνάη κανείς τα σφάλματα του με αδιαφορία. Να μην τον αγγίζουν. να περνάνε άπ' εξω.
Όπως η γη, όταν σκληρυνθη, όση βροχή και να πέση, δεν ρουφάει νερό μέσα της, ένα τέτοιο πράγμα συμβαίνει καί σ' αυτήν την περίπτωση, σκληρύνεται το χωράφι της καρδιάς από την αδιαφορία και, ό,τι κι αν του πουν, ό,τι κι αν συμβή, δεν τον αγγίζει, για να αισθανθή την ενοχή του και να μετανοήση.
Εγώ, αν έλεγε λ.χ. κάποιος ότι είμαι υποκριτής, δεν έλεγα: «κακό χρόνο νάχη αυτός που το είπε», αλλά έψαχνα νά βρώ τι ήταν αυτό που τον ανάγκασε να πη αυτήν την κουβέντα.
«Κάτι συμβαίνει, έλεγα. Δεν φταίει ο άλλος. Κάτι δεν πρόσεξα, κάποια αφορμή έδωσα και παρεξήγησε την συμπεριφορά μου.
Δεν μπορεί στα καλά καθούμενα να το είπε αυτό.
Αν πρόσεχα και είχα κινηθή με σύνεση, δεν θα με παρεξηγούσε.
Τον έβλαψα τον άλλον και θα δώσω λόγο στον Θεό», και προσπαθούσα αμέσως να βρω το σφάλμα μου και να το διορθώσω.
Δεν εξέταζα δηλαδή πως το είπε ο άλλος. αν το είπε από ζήλεια, από φθόνο ή αν το άκουσε από άλλον και το κατάλαβε
αλλιώς.
Δεν με απασχολούσε αυτό. Και τώρα, σε όλες τις περιπτώσεις, έτσι κάνω.
Αν μου πή λ.χ. κάποιος μιά κουβέντα, ούτε κοιμάμαι.
Και αν είναι έτσι όπως τα λέει εκείνος, θα στενοχωρηθώ και θα κοιτάξω να διορθωθώ.
Και αν δεν είναι έτσι, πάλι θα στενοχωρηθώ, γιατί σκέφτομαι ότι εγώ έφταιξα σε κάτι. κάπου δεν πρόσεξα και τον σκανδάλισα.
Δεν ρίχνω το βάρος στον άλλον εξετάζω πώς θα κρίνη ο Θεός αυτό που έκανα, όχι πως θα με δουν οι άνθρωποι.
Αν δεν εξετάζη ο άνθρωπος έτσι τα πράγματα, δεν ωφελείται από τίποτε.
Γι' αυτό πολλές φορές λέμε για κάποιον: «»Αυτός έχει χάσει τόν έλεγχο».
Ξέρετε πότε χάνεται ο έλεγχος;
Όταν δεν παρακολουθή ο άνθρωπος τον εαυτό του. Και όταν κάποιος πάσχη στο μυαλό και δεν έλέγχη τον εαυτό του, έχει ελαφρυντικά.
Αλλά ένας που έχει μυαλό και δεν ελέγχει τις πράξεις του, επειδή δεν παρακολουθεί τον εαυτό του, αυτός δεν έχει ελαφρυντικά.
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Γ’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2002(1) Ό Γέροντας στο Καλύβι της Παναγούδας δεχόταν τους επισκέπτες, εκτός από τους χειμερινούς μήνες, στην αυλή, όπου χρησιμοποιούσε για καθίσματα κούτσουρα, τα οποία μετακινούσε ανάλογα με τις περιστάσεις.